Jasper, είναι περίπου μια δεκαετία από το ξεκίνημα των Phronesis. Πώς συναντηθήκατε; Είχα κάποιους φίλους που το 1999 έφυγαν από την Κοπεγχάγη για να σπουδάσουν στην Αγγλία, ένα χρόνο πριν φύγω κι εγώ, και κατέληξαν στο ίδιο έτος με τον Ivo στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου. Τον έφεραν μαζί τους εδώ στην Κοπεγχάγη, και τζαμάραμε κάποιες φορές.
Με τον Anton πώς βρεθήκατε; Γνωριστήκαμε το 2005 σε ένα φεστιβάλ, όπου έπαιζα με ένα άλλο συγκρότημα, κι αυτός έπαιζε εκεί με ένα δικό του συγκρότημα.
Και οι τρεις εξακολουθείτε να κάνετε πολλά διαφορετικά πράγματα. Είναι οι Phronesis το βασικό σας όχημα; Σίγουρα είναι ένα πρότζεκτ που βάζουμε πολύ ψηλά στις προτεραιότητές μας. Αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε μόνο αυτό, άλλωστε μας ενδιαφέρει να εκτιθέμεθα σε πολλά διαφορετικά σχήματα και μουσικές. Όμως εδώ και καιρό δίνουμε έμφαση στους Phronesis, και βάζουμε όλη μας την ενέργεια για να προχωρήσουν.
Οι Phronesis λοιπόν είναι ένας Δανός, ένας Άγγλος κι ένας Σουηδός. Μοιάζει λιγάκι με τα ανέκδοτα όπου μπαίνουν τρεις τύποι σε ένα μπαρ, και τα λοιπά! Πράγματι! Και δεν είναι η πρώτη φορά που μας το λένε.
Μιας λοιπόν και συμβαίνει οι δύο από τους τρεις να είστε Σκανδιναβοί, αισθάνεστε πως ανήκετε στη σκανδιναβική τζαζ σχολή; Δεν είχα νιώσει ποτέ κομμάτι αυτής της σκηνής, μέχρι πρόσφατα. Ίσως τώρα το νιώθω λίγο. Όταν άρχισα να παίζω τζαζ, έπαιζα μόνο με δύο συγκεκριμένους μουσικούς, που πολύ σύντομα έφυγαν για την Αγγλία. Μετά πήγα κι εγώ. Έχω περάσει λοιπόν όλο μου τον καιρό στην εξορία, ας πούμε, πράγμα που σημαίνει πως είμαι πολύ περισσότερο κομμάτι της βρετανικής σκηνής παρά της σκανδιναβικής. Η ειρωνεία είναι πως ακόμα και στη βρετανική σκηνή, έχω τη φήμη πως είμαι «ο Σκανδιναβός»! Και για τις συνθέσεις μου λένε πως έχουν τον ήχο του Βορρά.
Άρα λοιπόν στη Δανία θεωρείστε σχεδόν αγγλικό συγκρότημα, ενώ στην Αγγλία θεωρείστε σχεδόν σκανδιναβικό συγκρότημα. Είναι καλό η κακό αυτό; Υποθέτω πως είναι και τα δύο. Όμως δεν με νοιάζει. Στην Αγγλία, μπορεί να θεωρούμαι «ο Δανός», όμως εξακολουθώ να είμαι μέρος της σκηνής, επειδή έχω περάσει τόσο καιρό εκεί και ξέρω τους πάντες. Οι νεότεροι, λοιπόν, που μπαίνουν τώρα στη μουσική, θεωρούν τους Phronesis βρετανικό συγκρότημα.
Με ελληνικό όνομα όμως. Πώς το επιλέξατε; Όταν πρωτομπήκα στη Βασιλική Ακαδημία, πήρα ως μάθημα την Εισαγωγή στη Φιλοσοφία. Εκεί συνάντησα τον όρο. Όταν λοιπόν ξεκινήσαμε αυτό το τρίο, θελήσαμε να έχει ένα cool όνομα, που να έχει αφηρημένη έννοια, αλλά να έχει κι ένα βαθύ νόημα για κάποιον που θα ήθελε να το ψάξει.
Η συναυλία σας στην Αθήνα πριν από δυο χρόνια, ήταν καταπληκτική, αλλά και η υποδοχή που σας επιφύλαξε το αθηναϊκό κοινό ήταν ιδιαίτερα θερμή. Ήταν υπέροχα, το θυμάμαι! Εκπληκτική υποδοχή! Και καθώς ήταν και σε ανοιχτό χώρο (σ.σ. Τεχνόπολις), με ελεύθερη είσοδο και υπέροχο καιρό, ήταν σκέτη μαγεία! Υποθέτω όμως πως ο καιρός είναι πάντα υπέροχος εκεί.
https://youtu.be/nXbalYJmIZc
Για πες μου όμως, η μουσική πότε μπήκε στη ζωή σου; Γοητεύτηκα από τη μουσική σε βαθμό που να πάρω ένα όργανο στα χέρια μου όταν ήμουν δεκατεσσάρων. Στη Δανία, υπάρχει ένα σύστημα από σχολεία-οικοτροφεία όπου μπορείς να πας στις τελευταίες τάξεις. Δεν είναι όμως όπως στην Αγγλία, όπου φοράνε στολές και γραβάτες, είναι πιο χίπικη κατάσταση. Είναι, αν θέλεις, κομμάτι του σοσιαλιστικού συστήματος. Ήταν υπέροχα, κι είχα εκεί την ευκαιρία να συναντήσω ανθρώπους κάθε είδους. Όταν είσαι σε αυτή την ηλικία, συνήθως κρύβεσαι στη μικρή ομάδα που σου μοιάζει. Εγώ εκείνη την εποχή άκουγα hip-hop, κι ήμουν ένας τύπος με κουκούλα, κι όλοι μου οι φίλοι κάπως έτσι ντύνονταν. Όταν πήγα εκεί, ο ένας άκουγε heavy metal, ενώ ο άλλος ασχολιόταν με τον αθλητισμό, άνθρωποι που κανονικά δεν θα τους επέλεγα, έγιναν οι φίλοι μου! Εκεί λοιπόν γνώρισα και κάποιον που ήταν πολύ ταλαντούχος μπασίστας. Ακόμα είναι, μόνο που τώρα δουλεύει ως οδοκαθαριστής, επάγγελμα πολύ προσοδοφόρο – πιθανότατα βγάζει πολύ περισσότερα χρήματα από μένα, γιατί στη Δανία πληρώνουν πολύ καλά τους ανθρώπους γι αυτό. Ήταν φοβερός μπασίστας. Μια μέρα μπήκε στο δωμάτιό μου κι άκουγα κάποιο hip hop συγκρότημα, νομίζω τους A Tribe Called Quest, και ένα λεπτό αργότερα άρχισε να παίζει τη γραμμή του μπάσου που άκουγε! Έτσι έκανα για πρώτη φορά τη σύνδεση ανάμεσα σε αυτό που άκουγα και στο πώς παίζεται. Μέχρι τότε, η πρώτη μου επαφή ήταν όταν στα 11-12 χρόνια μου έπαιζα βιολί – πολύ άσχημα και για πολύ λίγο!
Τι σε τράβηξε στη τζαζ; Αφού πέρασα περίπου τρία χρόνια ως παραβατικός έφηβος, στα 18 μου πήγα σε ένα μουσικό σχολείο, και πάλι οικοτροφείο, όμως για ενήλικες πια, ήταν δηλαδή επιλογή σου να πας εκεί. Κι όταν η πόρτα άνοιξε και κοίταξα μέσα, είπα: «Ουάου!». Όλα ήταν καινούρια για μένα. Ο δάσκαλος μας μάθαινε κλίμακες, τι είναι η μείζονα, η ελάσσονα, η δωρική κλίμακα – να άλλη μια ελληνική λέξη – κι όλα ήταν νέα και γοητευτικά. Και τότε είπα, αυτό θέλω να κάνω. Ήταν συναρπαστικά. Υποθέτω πως αν είχα βρεθεί σε μια κακή σχολή, δεν θα είχα γίνει τελικά μουσικός. Και βέβαια, δεν είχα συνειδητοποιήσει πόση δουλειά θα χρειαζόταν για να γίνω. Γιατί εγώ ήμουν 18, και μάλλον ο νεώτερος στη σχολή, ενώ όλοι οι άλλοι ήδη έπαιζαν και μελετούσαν επί χρόνια, με συμμετοχές σε ηχογραφήσεις… Εγώ έπαιζα ήδη, αλλά δεν ήξερα θεωρία, ούτε διάβαζα νότες. Πέρασα λοιπόν πέντε χρόνια δουλεύοντας σαν σκυλί ώστε να περάσω στο Ωδείο.
Συνήθως μπαίνει κανείς στη τζαζ από μια συναυλία ή ένα δίσκο, ενώ εσύ μπήκες στην ουσία παίζοντας, κατευθείαν στην πράξη, μαθαίνοντας. Ναι, αν και στη σχολή έπρεπε να παίξεις ρεπερτόριο από πολύ διαφορετικά πράγματα, και σε όλα με ενδιέφερε το μπάσο. Συνεχώς το μπάσο! Ηλεκτρικό μπάσο τότε, κι έτσι ανακάλυψα τον Jaco Pastorius – μεγάλη υπόθεση! – τον Marcus Miller… Κι όταν ανακάλυψα αυτούς… Μπαμ! Αυτό ήταν! Άρχισα να ακούω Weather Report, αλλά και πολλή κακόγουστη fusion. Κι έτσι πήρα το δρόμο της τζαζ, χωρίς να το καταλάβω. Πρέπει να εκπαιδεύσεις τα αυτιά σου στο να ακούνε τζαζ για να φτάσεις εκεί, να πάρεις όλη την απόλαυση που έχει να σου δώσει η τζαζ. Και μετά άκουσα το Now He Sings, Now He Sobs (σ.σ. του Chick Corea), και με αυτό το δίσκο, όταν ήμουν περίπου 21 είπα: «Τι;». Είναι δίσκος του ’68, αλλά είναι τόσο φρέσκος. O τρόπος που παίζουν ο Miroslav Vitous, ο Roy Haynes κι ο Chick Corea παραμένει απίστευτος, ακόμα σήμερα είναι ο αγαπημένος μου δίσκος. Με αυτό το δίσκο πέρασα στο όρθιο μπάσο, και βυθίστηκα στη τζαζ. Δεν έμεινε καθόλου fusion μέσα μου μετά από αυτό!
Ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα πράγματα που έχετε κάνει είναι οι συναυλίες στο απόλυτο σκοτάδι (τα Pitch Black). Ποια ήταν η ιδέα πίσω από αυτά; Πάντοτε ψάχνουμε για κάτι που οι άνθρωποι ίσως να το βρουν ενδιαφέρον διαβάζοντάς το. Γιατί δεν νομίζω πως το πρόβλημα στις μέρες μας είναι πώς να κάνεις τους ανθρώπους να απολαύσουν μια συναυλία: αυτό είναι εύκολο, από τη στιγμή που έχεις εκεί ανθρώπους διατεθειμένους να διαθέσουν μια ώρα για να σε ακούσουν. Το δύσκολο είναι να τους κάνεις να έρθουν ως εκεί. Ήταν λοιπόν μια ιδέα που είχαμε με τον μάνατζερ του συγκροτήματος. Είναι επίσης εμπνευσμένο από την αδελφή μου, που έχασε την όρασή της, τυφλώθηκε το 2005, πράγμα που με έχει επηρεάσει πολύ. Είπα λοιπόν: γιατί δεν κάνουμε μια συναυλία στα σκοτεινά; Ήταν φάση brainstorming, και φυσικά μου είπαν: Συναυλία στα σκοτεινά; Τρελάθηκες; Και τελικά είπαν: ΟΚ, ας το κάνουμε! Και μετά, από πρακτικής πλευράς, είπαμε: είναι δυνατόν να γίνει; Και τελικά το κάναμε, ήταν αληθινά τρομακτικό, αλλά και πολύ διασκεδαστικό. Τελικά το κάναμε2-3 φορές στη Βρετανία, και μερικές ακόμα σε περιοδεία το Βέλγιο. Δεν το κάνουμε όμως συχνά, γιατί είναι πολύ δύσκολο για ένα χώρο συναυλιών να πληροί τις προδιαγραφές για κάτι τέτοιο. Υπάρχει θέμα ασφαλείας, αλλά επίσης δεν είναι καθόλου εύκολο να συσκοτίσεις εντελώς ένα χώρο – μόνο αν πρόκειται για θέατρο. Δεν έχουμε λοιπόν συχνά την ευκαιρία, αλλά είναι πολύ διασκεδαστικό.
Ένα από τα συγκροτήματα με τα οποία ας έχουν συγκρίνει κάποιες φορές ήταν οι E.S.T. Νομίζω πως είναι κολακευτικό, καθώς υπήρξαν σπουδαίοι. Συναντηθήκατε ποτέ μαζί τους; Ναι, για λίγο, με τον Dan και τον Magnus, στο Φεστιβάλ Τζαζ του Λονδίνου, πριν από χρόνια. Όμως δεν έχω τους δίσκους τους. Όχι πως δεν με ενδιαφέρουν, όμως σκοπίμως δεν αγοράζω πολλούς δίσκους με τζαζ τρίο. Και σε σχέση με τη σκανδιναβική τζαζ που ανέφερες πριν, νομίζω πως αυτοί ήταν μια πολύ σκανδιναβική μπάντα. Δεν ήθελα λοιπόν να επηρεαστώ από κάτι τέτοιο. Δεν θέλω να ακουστώ σαν ένας ηλίθιος αλαζόνας, γιατί φυσικά ήταν μια εκπληκτική μπάντα. Αλλά ίσως ήταν πολύ ροκ και σκανδιναβικοί για τα γούστα μου. Τουλάχιστον σε σχέση με το πώς ήμουν πιο παλιά, γιατί νομίζω πως τώρα είμαι πιο ανοιχτόμυαλος. Για παράδειγμα, ακούσαμε το κουαρτέτο του Tord Gustavsen, που επίσης είναι πολύ σκανδιναβική τζαζ, κάπου που παίζαμε κι εμείς, και ξετρελαθήκαμε! Απίστευτο! Είπαμε, πρέπει κι εμείς να παίζουμε πιο δυναμικά, αυτό είναι υπέροχο! Αυτό όμως που ίσως είχαμε κοινό με τους E.S.T. είναι η εξωστρέφεια, η χαρά του να παίζουμε μπροστά σε κοινό. Γιατί εκεί είναι που ζωντανεύουν όλα.
Σάββατο 28 Μαρτίου
Gazarte, Βουτάδων 32-34, Γκάζι
Ώρα έναρξης: 22.00
Τιμές εισιτηρίων:
Προπώληση: Aζώνη: 26€ | Β ζώνη: 21€ | Όρθιοι 16€
Ταμείο: A ζώνη: 28€ | Β ζώνη: 23€ | Όρθιοι 18€