Την Παρασκευή 15 και το Σάββατο 16 Νοεμβρίου ο Παύλος Παυλίδης και οι B-Movies θα παίξουν στο Gagarin 205. Δύο μέρες νωρίτερα τον υποδεχτήκαμε στο στούντιο του Best 92.6 με την Έφη Αλεβίζου. Άλλες δύο μέρες πιο νωρίς, είχε κυκλοφορήσει διαδικτυακά το νέο του τραγούδι με τίτλο «Απέναντι». Ως όφειλε, η ραδιοφωνική συζήτησή μας ξεκίνησε από το σήμερα. Το δικό του. Αλλά και όλων μας.
Θα βγουν δύο επτάιντσα, τα Χριστούγεννα περίπου, στο ένα που υπάρχουν «Η Νέα Βαρβαρότητα» και το «Δεσποινίς» και το άλλο θα έχει το «Απέναντι» και το «Άφησα το φόβο να φύγει». Αυτά τα κομμάτια δεν θα συμπεριλαμβάνονται στο δίσκο που θα έρθει το 2020. Είναι ανεξάρτητες κυκλοφορίες. Δύο βινύλια, το ένα μπλε και το άλλο κόκκινο.
Αυτό που με απασχολεί το τελευταίο διάστημα και με το οποίο ασχολούμαι από το καλοκαίρι, έχει να κάνει με τα τραγούδια του Μαρκόπουλου. Μου έγινε μία πρόταση την άνοιξη περίπου από την κόρη του συνθέτη, τη Λέγκα Μαρκοπούλου, να διασκευάσω από το έργο του πατέρα της ό,τι θέλω, όπως θέλω, με οποιοδήποτε τρόπο και με οποιουσδήποτε συνεργάτες. Μου φάνηκε πάρα πολύ ενδιαφέρον. Ήδη είμαι πολύ μέσα σε αυτό το project. Θα κυκλοφορήσει το Πάσχα κατά πάσα πιθανότητα από την Inner Ear ο δίσκος με τις διασκευές και θα ακολουθήσει μία περιοδεία σε θέατρα σε όλη την Ελλάδα.
Η δική μου γενιά πρόλαβε την εποχή που αυτά τα τραγούδια κυκλοφόρησαν, τη μεταπολίτευση. Ας πούμε το δίσκο του Μαρκόπουλου για τους μετανάστες τον άκουγα όταν ήμουν 11 ετών στο Ανόβερο ως παιδί μεταναστών. Θυμάμαι τα μικρά βινυλιάκια, το κουτί που άνοιγε ο πατέρας μου τις Κυριακές και άκουγαν τα τραγούδια. Οπότε έχει μια άλλη «πλάκα» να ασχολούμαι με τραγούδια που είναι όντως εμβληματικά και χαρακτηρίζουν μία ολόκληρη εποχή. Αυτή είναι και η δυσκολία. Ειδικά κάποια τραγούδια του Μαρκόπουλου που είναι πάρα πολύ γνωστά, είναι λίγο, πώς να το πω, είναι λίγο σαν να πειράζεις την Ακρόπολη. Σε πιάνει ένα δέος. Υπάρχουν και μεγάλοι ποιητές εκεί μέσα, Ελύτης, Σεφέρης… Είναι δηλαδή ιδιαίτερη περίπτωση να ασχολείσαι με όλο αυτό. Από την άλλη, ο τρόπος με τον οποίο μου ζητήθηκε να το κάνω και η αίσθηση της απόλυτης ελευθερίας, δημιουργούν ένα φοβερό συνδυασμό. Το δικό μου στοίχημα είναι να καταφέρω να «ξεκολλήσω» τα τραγούδια από το περιβάλλον εκείνης της εποχής, αλλά να παραμείνει το νόημα τους. Γιατί μιλάμε για ένα συνθέτη που σε δύσκολες εποχές υπερασπίστηκε με τον τρόπο του τους αδύνατους, τους κατατρεγμένους. Τραγουδάω, ας πούμε, σήμερα «γκρεμισμένα σπίτια μέσα στο σκοτάδι, έτσι είν’ η ζωή μας μεσημέρι βράδυ» κι αισθάνομαι ότι μιλάω για ανθρώπους που ζουν ακριβώς αυτό που ζούσαν και οι παππούδες μας στους οποίους αναφέρονταν τα κείμενα αυτά. Είναι στ’ αλήθεια ενδιαφέρον.
Από τη μία στενοχωριέμαι που είναι ακόμη επίκαιρα αυτά τα τραγούδια, γιατί λες μα καλά, δεν έχει αλλάξει τίποτα στον κόσμο; Από την άλλη χαίρομαι γιατί νομίζω ότι με τον τρόπο που θα τα παρουσιάσουμε, αποκτούν κι ένα νέο νόημα ύπαρξης και λειτουργίας. Η βασική ομάδα σε αυτό το δίσκο και τις συναυλίες είναι οι B-Movies, αλλά θα υπάρχουν και έγχορδα, θα υπάρχει και το φωνητικό συγκρότημα Διώνη, αυτά τα κορίτσια από τα Γιάννενα που ζουν στη Θεσσαλονίκη και ασχολούνται με τα τραγούδια της Ηπείρου ως αφετηρία αλλά είναι πολύ ευέλικτες και πρόθυμες να περάσουν κι από άλλες πόρτες, κάτι που μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρον.
Το «Ένα Αλλιώτικο Παιδάκι» για μένα είναι απλώς άλλη μία στιγμή. Εννοείται ότι και τη δεκαετία του ’90 γράφαμε τραγούδια που αφορούσαν αυτό που συνέβαινε γύρω μας. Όποιος κάτσει να ακούσει και να προσέξει στιχουργικά, θα δει ότι σε όλους τους δίσκους υπήρχαν τέτοια τραγούδια. Νομίζω όμως ότι λόγω της απουσίας των social media, ακόμη κι αν έγραφα το ίδιο τραγούδι για το ίδιο περιστατικό, θα περνούσε στα ψιλά, δεν θα φάνταζε τόσο ξεκάθαρα πολιτικό, θα ήταν μάλλον κάτι που θα αφορούσε εμένα και τους φίλους μου. Όπως συνέβαινε δηλαδή γενικά με τα κομμάτια που γράφαμε εκείνη την εποχή, κι όχι μόνο εγώ φυσικά.
Δεν αισθάνομαι ότι είμαι πιο πολιτικοποιημένος από ποτέ σε αυτό το τραγούδι. Το «Απέναντι», για παράδειγμα, θεωρώ ότι είναι εξίσου, αν όχι ακόμη περισσότερο, πολιτικό. Απλώς με το «Παιδάκι» ίσως έκανε εντύπωση το ότι γράφτηκε τόσο γρήγορα και ότι μαζεύτηκε τόσος κόσμος για να γυριστεί βίντεο για ένα τραγούδι που εξαρχής γνώριζα ότι δεν επρόκειτο να μπει σε κανένα δίσκο. Ήταν φοβερή γιορτή εκείνη η μέρα των γυρισμάτων, με όλα τα ευτράπελα που μπορεί να φανταστεί κανείς ότι μπορούν να συμβούν όταν μαζεύεται τόσος κόσμος για ένα τέτοιο βίντεο. Και μου φαίνεται θλιβερό και υποκριτικό το ότι λογοκρίθηκε από το Facebook επειδή φαίνεται ένα γυναικείο στήθος.
Είναι πολλά πια τα χρόνια που κάνω αυτό το πράγμα. Σκέψου πόσο εκτεθειμένοι μπορεί να αισθανόμασταν τη δεκαετία του ’80, όταν ξεκινήσαμε με τα Μωρά στη Φωτιά. Και μετά στα 90s. Ήταν πολύ έντονο και μόνο το να παίζεις αυτή τη μουσική, φαντάσου το να λες δημόσια την άποψη σου. Ήταν όλα πολύ πιο δύσκολα. Δεν ξέρω αν μπορεί να καταλάβει κανείς σε ποιο βαθμό. Εκείνη η εποχή δεν ήταν όπως την αντιλαμβάνεται κανείς με τους όρους του σήμερα. Δεν ήταν εύκολη η κοινωνική πραγματικότητα. Σκέψου ότι εμείς είχαμε ξεκινήσει στη Βέροια, σε ένα περιβάλλον απολύτως συντηρητικό. Και μόνο η εμφάνιση μας ήταν πρόβλημα, πόσω μάλλον το να βγεις και να πεις πέντε πράγματα που δεν είναι αποδεκτό να θίξεις.
Οι άνθρωποι που αποφασίζουν μέσα από τη δουλειά τους να λένε και τη γνώμη τους, νομίζω ότι σιγά σιγά συνηθίζουν το ότι μπορούν να γίνουν στόχοι κακόβουλων σχολίων, ίσως να το θεωρούν και κομμάτι όλης αυτής της ιστορίας.
Όσον αφορά την πολιτική ορθότητα, μία φράση που μου έκανε τεράστια εντύπωση πρόσφατα ήταν της Σαρλότ Γκενσμπούρ, η οποία είπε: «Όλα τώρα είναι τόσο πολιτικώς ορθά, τόσο βαρετά». Και δε νομίζω ότι είναι πολύ βαρετή ως προσωπικότητα η Γκενσμπούρ.
Φαίνεται ξεκάθαρα ότι το συντηρητικό mainstream που «έσκαβε» τον τόπο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, έχει πειράξει σοβαρά τα θεμέλια του οικοδομήματος. Έχει γίνει το κακό όσον αφορά το αισθητικό πρόβλημα. Από την άλλη νομίζω ότι έχει φουντώσει κάπως και οργανωθεί πολύ περισσότερο η διάθεση του κόσμου να απαντήσει σε αυτό. Ίσως αυτό να είναι το χαρακτηριστικό της εποχής. Ότι όλα τα πράγματα προχωράνε προς τα άκρα.
Χαίρομαι για αυτό που έγινε με τις κοπέλες στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου, για μένα είναι πολύ ξεκάθαρο. Κάπου μέσα μου πανηγυρίζω. Πιστεύω ότι μόνο έτσι μπορεί κάπως να διαρρηγνύεται η τετράγωνη πραγματικότητα.
Η παγίδα είναι συνέχεια εκεί, το να επαναληφθείς πάντοτε είναι ένας εύκολος τρόπος να συνεχίσεις να υπάρχεις καλλιτεχνικά, αλλά δε νομίζω ότι είναι ο αγαπημένος μου τρόπος. Πάντα προσπαθώ να ανατρέπω τον εαυτό μου και να με φέρνω κάπως σε δύσκολη θέση. Παρ’ όλα αυτά, όταν αισθάνομαι ότι για μια περίοδο θέλω να κάνω κάτι συγκεκριμένο, το ακολουθώ ώσπου να το ολοκληρώσω. Η περίοδος με τους δίσκους «Αυτό Το Πλοίο Που Όλο Φτάνει», «Ιστορίες Που Ίσως Έχουν Συμβεί» και «Στον Διπλανό Ουρανό», είναι κάτι σαν τριλογία σε μία κατεύθυνση. Όταν αισθάνθηκα ότι ολοκλήρωσα αυτόν τον κύκλο, μπήκα σε άλλες ατμόσφαιρες, όπως φαίνεται στο «Δεσποινίς», στη «Βαρβαρότητα», στο «Απέναντι» και το «Άφησα το φόβο να φύγει». Άλλος ήχος, άλλη πρόθεση.
Έχει να κάνει με τη στιγμή που σε πετυχαίνει ένα τραγούδι, άλλοτε συμβαίνει σαν να είναι το πιο απλό πράγμα που μπορεί να συμβεί, όπως η αναπνοή, κι άλλοτε θέλει να το κυνηγήσεις. Εγώ πάντα λέω βέβαια ότι δεν πρέπει να το κυνηγήσεις, αλλά να κάνεις το αντίθετο, να του επιτρέψεις να σε πλησιάσει. Είναι σαν ένα παιδάκι που άμα του μιλήσεις, μπορεί να κρυφτεί στον εαυτό του. Τα τραγούδια που ειδικά στην αρχή είναι σαν φαντάσματα, θέλουν το χρόνο τους μέχρι να αποκτήσουν σώμα.
Όταν βλέπεις ότι ένα τραγούδι έχει τελειώσει μέσα σε μισή ώρα, είναι λίγο περίεργο, νιώθεις σαν να μην έχεις συμμετάσχει και πάρα πολύ, αλλά απλώς να του έχεις επιτρέψει να προσγειωθεί. Αυτό φτάνει στα όρια του μεταφυσικού. Και λες, πώς έγινε τώρα όλο αυτό; Από την άλλη υπάρχουν τραγούδια που τα δουλεύεις καιρό, μπορεί στην αρχή να ήταν απλά μία μικρή φράση που είχες κάπου καταγράψει και περίμενε ακόμη και δύο χρόνια. Μία φράση του τύπου «το διαστημόπλοιό μας άρπαξε φωτιά». Και την κοιτάς για χρόνια, περιμένεις να δεις πώς άρπαξε φωτιά και τι έγινε μετά.
Τα τραγούδια μου είναι σαν το ημερολόγιό μου, μιας και ποτέ δεν κρατούσα «κανονικό», δεν ήμουν ποτέ τόσο οργανωμένος και συνεπής στην καθημερινότητά μου. Ή είναι και λίγο σαν φωτογραφικά άλμπουμ. Ανατρέχοντας σε αυτά, μετά από 30 χρόνια που κάνω δίσκους, είναι λίγο σαν να μου θυμίζουν μία παλιότερη εκδοχή του εαυτού μου. Να, τώρα που βάλατε το «Τώρα αρχίζω και θυμάμαι», ακούγοντάς το μου δημιουργείται μια περίεργη αίσθηση. Ίσως επειδή εν όψει συναυλιών καταπιανόμαστε πολύ με τα νέα μας τραγούδια, βυθιζόμαστε σε μια νέα πραγματικότητα, μην έχοντας χρόνο και καμιά φορά ούτε διάθεση να ακούσουμε παλιότερους δίσκους. Στ’ αλήθεια, ακούγοντας τώρα το τραγούδι αισθάνθηκα πολύ περίεργα.
Υπάρχει ένα καινούριο στοιχείο στους B-Movies: Δεν είναι πια μαζί μας ο Ορέστης Μπενέκας, μετά από 13 χρόνια. Τη θέση του έχει τώρα ο Χρήστος Λαϊνάς. Μεγάλα κεφάλαια και οι δύο. Ειδικά για αυτές τις δύο συναυλίες στο Gagarin έχουμε δουλέψει πάρα πολύ, ήταν η αφορμή για να ανανεώσουμε τον ήχο μας, τον τρόπο που παίζουμε, τις ενορχηστρώσεις. Νομίζω ότι κάποιος που ενδιαφέρεται για τη μουσική μας, αξίζει τον κόπο να έρθει και να δει το καινούριο μας «χρώμα».
Δεν ξέρω αν είναι πάντοτε συναισθηματικού τύπου η σπίθα, όπως λέτε, που γεννάει ένα τραγούδι μου. Δεν νομίζω ότι υπάρχει ένας μόνο τρόπος με τον οποίο ερεθίζεσαι και προχωράς. Δεν το έχω καν οργανώσει στη συνείδηση μου αυτό το πράγμα, δεν το επιτρέπω στον εαυτό μου, αισθάνομαι ότι από τη στιγμή που θα το εκλογικεύσω, θα αρχίσει να μου αντιστέκεται.
Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι αν μπορούσα να συναντήσω τον εαυτό μου πριν από 30 χρόνια, θα τον συμπαθούσα. Ελπίζω ούτε κι εκείνος.