Τα «Παράθυρα τη Νύχτα» δείχνουν πόσο ζωντανή παραμένει η Αθήνα και μας φέρνουν πιο κοντά

«Έχω τα πιο αντιφατικά συναισθήματα για το είδος μας. Βγαίνω στο μπαλκόνι του σπιτιού μου το σούρουπο και κοιτώ προς την πόλη. Βλέπω αμέτρητα φωτάκια να τρεμοσβήνουν και με πιάνει δέος καθώς αντικρίζω την πιο αντιπροσωπευτική εικόνα της ζωής που πάλλεται.

Οι καρδιές αναπόφευκτα χτυπούν, δεν έχουμε καμία εξουσία επάνω τους, σκέφτομαι κάθε φωτάκι και μια καρδιά, αναβοσβήνει παράγοντας ενέργεια, παράγοντας ζωή».

Ας μου συγχωρέσετε την αυτοαναφορική έναρξη αλλά όταν ανακάλυψα το εν εξελίξει συλλογικό έργο της Γιάννας Ανδρεάδη «Παράθυρα τη Νύχτα – Αθήνα» που μας καλεί να φωτογραφίσουμε τα φωτισμένα παράθυρα της πρωτεύουσας έσκασε στο μυαλό μου κάτι που είχα γράψει παλιότερα, κι αυτή η παράγραφος είναι ένα μικρό απόσπασμα.

Κρίνοντας και από τη έως τώρα συμμετοχή, 117 φωτογραφίες από 53 συμμετέχοντες από τις 27 Ιανουαρίου που η Γιάννα Ανδρέαδη δημοσίευσε στο facebook το κάλεσμά της, πολλοί είναι αυτοί που νιώθουν δέος μπροστά σε ένα φωτεινό στίγμα στην πόλη, γιατί κάθε φωτεινό στίγμα σηματοδοτεί έναν, τουλάχιστον, άνθρωπο που ζει κι αυτός όπως κι εμείς πίσω από τους τοίχους του σπιτιού του.

Και στην τρελή περίοδο που διανύουμε, με τον περιορισμό μετακινήσεων στο ελάχιστο, με την οδηγία να μένουμε σπίτι, να μένουμε μακριά από τους συμπολίτες μας, να μην ερχόμαστε σε επαφή με όσους μοιραζόμαστε την πόλη, τα φωτισμένα παράθυρα στη νυχτερινή Αθήνα παίρνουν ένα ακόμη μεγαλύτερο συμβολικό βάρος, που ο καθένας μας το ερμηνεύει σύμφωνα με την προσωπική του οπτική αλλά πάντα μέσα στο πλαίσιο της συλλογικής συνθήκης που μας περιβάλλει.  Όλοι μαζί κοιτάμε έξω από το φωτεινό μας παράθυρο προς τα άλλα φωτεινά παράθυρα. Κι αυτό μας ενώνει.

Το συλλογικό έργο σας «Παράθυρα τη Νύχτα – Αθήνα» έρχεται ως φυσική συνέχεια του «ΑΘΗΝΑ ΘΕΑ-Παράθυρα στην πόλη»;  Ακριβώς.  Ξεκίνησα το ΑΘΗΝΑ ΘΕΑ το 2013 και διήρκεσε έως το 2017, μέχρι τις εκθέσεις στη Cité de l’architecture et du patrimoine στο Παρίσι, την έκθεση στο μουσείο Μπενάκη και την έκδοση του βιβλίου στις εκδόσεις Αγρα. 

Καθώς μένω στο Παρίσι, χάρη σ’αυτό το συμμετοχικό έργο ήμουν σε συνεχή επαφή με τους Αθηναίους συνθέτοντας όλοι μαζί μία νέα εικόνα της  Αθήνας.

Πέρασαν 3 χρόνια και σε μια περίοδο που είχα περσότερο χρόνο ήθελα να ξανάκανω κάτι με σχέση /σε αντιστοιχία με το ΑΘΗΝΑ ΘΕΑ , πάντα με το παράθυρο στο κέντρο του έργου.

Ο εκδότης μου, Σταύρος Πετσόπουλος, μου είχε πει ότι μας έλειπε η παρουσία των γειτόνων στις φωτογραφίες, από την άλλη μεριά, περπατώντας στην Αθήνα το βράδυ έβλεπα πολύ λίγα φωτισμένα παράθυρα, που τραβούσαν αμέσως την προσοχή στην έρημη πόλη.

Έτσι προέκυψε η  ιδέα για τα Παράθυρα τη νύχτα. Φωτογραφίζοντας αυτή τη φορά τα φωτισμένα παράθυρα τη νύχτα, είναι η παρουσία των κατοίκων, που έχει σημασία. 

Στο ΑΘΗΝΑ ΘΕΑ φωτογραφίζαμε τη πόλη μέσα από τα παράθυρα, εδώ φωτογραφίζουμε τα φωτισμένα παράθυρα  από έξω προς τα μέσα .

Αυτός ο πρώτος στίχος από τα Παράθυρα του Baudelaire περιγράφει ακριβώς τη μαγεία του έργου : «Αυτός που απ’ έξω κοιτάζει μέσα από ένα ανοιχτό παράθυρο δεν βλέπει ποτέ τόσα πράγματα όσα εκείνος που κοιτάζει ένα κλειστό παράθυρο /  Δεν υπάρχει αντικείμενο πιο μυστηριώδες, πιο γόνιμο, πιο σκοτεινό, πιο εκθαμβωτικό από ένα παράθυρο φωτισμένο από ένα κερί. ..»

Γιατί τα παράθυρα ως βασικός άξονας αποτύπωσης της πόλης;  Και γιατί ξανά ένα συλλογικό έργο;

Από το παράθυρό μας έχουμε μια ιδιαίτερη και προσωπική σχέση με τη πόλη. Για μένα το παράθυρο είναι μια απόλυτη αναφορά ταυτόχρονα ζωγραφική και φωτογραφική, («ο πίνακας ζωγραφικής είναι σαν ένα παράθυρο ανοιχτό στον κόσμο» Alberti, 1435)  (- το παράθυρο είναι σαν πίνακας….) , το τέλειο εικαστικό θέμα, τα παράθυρα του Matisse, του Vuillard , του Hopper.  Το πλαίσιο του παραθύρου ορίζει το τοπίο και την φωτογραφία, η πρώτη φωτογραφία του Niepce ήταν τραβηγμένη από το παράθυρό του.  Είναι ένα ανεξάντλητο θέμα για τους φωτογράφους.

Σε κάθε συμμετοχικό έργο κάθε διαφορετική ματιά είναι πολύτιμη και συμβάλλει στην αποτύπωση της νυχτερινής Αθήνας.  Συνθέτοντας ένα συμμετοχικό έργο μεταδίδεται η δημιουργική ενέργεια και χαρά  και  ξαναβρίσκω την καθημερινή μου επαφή μου με την Αθήνα και τους αθηναίους.

Το κάλεσμα σας στο facebook για αποστολή φωτογραφιών έγινε τέλη Ιανουαρίου. Από τότε άλλαξαν πολλά, λόγω των πρωτόγνωρων έκτακτων μέτρων περιορισμού στην κυκλοφορία εξ αιτίας του νέου κορονοϊού. Έχετε δει διαφορά από τις πρώτες ημέρες στις φωτογραφίες που λαμβάνετε τόσο όσο προς την οπτική και ως προς τον αριθμό;  Τι έχει αλλάξει;

Ναι βέβαια,  σ’αυτό το πρότζεκτ όπως δεν είναι απαραίτητο να φωτογραφίζουμε μέσα από το παράθυρο είχα στην αρχή περσότερες φωτογραφίες τραβηγμένες από τον δρόμο. Άλλωστε καθώς ήμουν στην Αθήνα πριν το ξεκινήσω περπατούσα και φωτογράφιζα όλη τη γειτονιά. Τώρα  λόγω του περιορισμού λαμβάνω περισσότερες φωτογραφίες και πιο ιδιωτικές θέες τραβηγμένες μέσα από τα σπίτια, που με ενδιαφέρουν και πολύ περισσότερο. Βλέπω και πολύ περισσότερα φωτισμένα παράθυρα στις πολυκατοικίες, καθώς μένουμε σπίτι!

Με τα μέτρα περιορισμού που έχουμε το παράθυρο παίρνει ιδιαίτερη σημασία, γίνεται η μόνη μας επαφή με τους γείτονες, με την γειτονιά. Έχουμε πολύ χρόνο για παρατήρηση από το παράθυρο και για φωτογράφηση.

Υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της πόλης αναλόγως με τη γειτονιά και πώς αυτά αποτυπώνονται στις φωτογραφίες;

Τη νύχτα όλα γίνονται «ωραία» με τους νυχτερινούς φωτισμούς της πόλης ή τα φωτισμένα παράθυρα. Η πόλη αποκτά φωτογένεια και κινηματογραφική ατμόσφαιρα που είναι πάντα εντυπωσιακή.

Θέα με την Ακρόπολη, ακάλυπτος με  φωτισμένα γραφεία, κατεβασμένα ρολά η κουρτίνες. Όλα αυτά διηγούνται διαφορετικές ιστορίες της Αθήνας.

Ποιο είναι το προφίλ των ανθρώπων που μέχρι τώρα σας στέλνει φωτογραφίες για το project «Παράθυρα τη Νύχτα – Αθήνα»;

Μέσα σε δύο μήνες έχω δημοσιεύσει 117 φωτογραφίες από 53 συμμετέχοντες/ φωτογράφους, εκ των οποίων γνωρίζω τους 40 από το ΑΘΗΝΑ ΘΕΑ . Το μεγαλύτερο ποσοστό,  70 %, είναι γυναίκες, Το πρότζεκτ είναι ανοιχτό σε όλους, όμως αυτή τη φορά η φωτογράφηση με λίγο φως είναι πολύ πιο δύσκολη και απαιτητική καθώς οι φωτογραφίες  πρέπει να είναι ευκρινείς και χωρίς θόρυβο . Προς το παρόν μεγάλο μέρος είναι από τον καλλιτεχνικό κόσμο ή Αθηναίοι που ασχολούνται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία.

Τι σας έχει εντυπωσιάσει πιο πολύ μέχρι τώρα στις φωτογραφίες που έχετε λάβει;

Πάντα με συγκινούν και εντυπωσιάζουν ιδιαίτερα οι φωτογραφίες με τα φωτισμένα παράθυρα κοντά στην Ακρόπολη αλλά και οι φωτογραφίες με πολλά φωτισμένα παράθυρα που δείχνουν μια ζωντανή Αθήνα.