Τα φώτα της σκηνής στο εμβληματικό κάστρο της Καλαμάτας που ατενίζει ολόκληρο τον υπερφωτισμένο Μεσσηνιακό κόλπο είναι σβηστά. Μέσα στο σκοτάδι αχνοφαίνονται δέκα σώματα που κρατούν ομαδικά έναν επαναλαμβανόμενο ρυθμό με τα πόδια τους, συνεχώς αυξανόμενο σε ένταση και ενέργεια.
Τα φώτα ανάβουν, οι άνθρωποι γυρίζουν και μας κοιτάζουν, μπαίνει στη διαπασών ένας τουρκαμανές, ατόφιο άκουσμα επαρχιώτικου γάμου, ζωντανή ηχογράφηση από μεγαλοτραγουδιστή πανηγυριώτη με συνθεσάιζερ και μικρόφωνο με echo. Και το γλέντι ξεκινάει. Ξέφρενοι χοροί, παραδοσιακοί και άλλοι, τραγούδια και φωνές, χαρά και ευθυμία, με έναν θίασο που η όψη του μοιάζει με εμάς, αλλά έρχεται μετά κόπων και βασάνων από την Παλαιστίνη.
Και εκεί το βλέμμα καθηλώνεται…
Γιατί οι ερασιτέχνες (επαρκέστεροι σε ενέργεια και ψυχή από το πλήθος των επαγγελματιών) χορευτές θα χορεύυν ασταμάτητα για μία ώρα, θα γιορτάσουν τη ζωή, την παράδοση τους, το συλλογικό παρόν τους, την ανάγκη της επικοινωνίας, τις προσωπικές τους ιστορίες, υστερίες, φόβους και παρορμήσεις. Μέχρι που τα φώτα της σκηνής θα σβήσουν ξαφνικά και οι χορευτές θα βρεθούν πάλι στο σκοτάδι, στο πάτωμα-καταφύγιο με τα χέρια να κλείνουν τα αυτιά.
Οι δημιουργοί της παράστασης: Rosalba Torres Guerrero, Koen Augustijnen, Hildegard De Vuyst.
Και από το βάθος του μεσσηνιακού κόλπου, μιας εικόνας μεσογειακής ευμάρειας και εκπληκτικού κάλλους, θα αρχίσουν να πετάγονται βεγγαλικά, βαθιά στον ορίζοντα, με έναν μακρινό κρότο, από τα απομακρυσμένα ξενοδοχεία της Μαντίνειας. Η παράσταση, βλέπεις, παίζεται το Σάββατο της εισβολής της 19ης Ιουλίου, το Σάββατο των αποτεφρώσεων στην Γάζα, το Σάββατο των πλούσιων γάμων στα μέσα του ελληνικού καλοκαιριού… Και με τον απόηχο της μακάριας ευδαιμονίας που ακούγεται σαν βόμβα, η παράσταση θα συνεχιστεί, οι Παλαιστίνιοι χορευτές θα σηκωθούν από το πάτωμα, θα ξανακούσουν δυνατά τα δικά τους «Καγκέλια», θα ξαναχορέψουν σαν να μην υπάρχει αύριο, μα τώρα με την σκοτεινή εικόνα, αγαπητέ μου θεατή, όντως το αύριο μπορεί να μην υπάρχει. Και έτσι θα πηγαίνει η χορευτική αυτή ιστορία για μία ώρα, με σειρήνες να ακούγονται από τα ηχεία, μωρά να κλαίνε, καμπάνες να χτυπάνε στο κάστρο της Μεσσηνίας, τα φρεναρίσματα μιας βέσπας να ακούγονται από τον δρόμο. Δεν ξέρεις ποιος είναι πια αληθινός φόβος και ποιος σκηνοθετημένος, η Γάζα είναι δίπλα σου, είναι ο ιδρώτας των αδάμαστων σωμάτων.
Και στο τέλος της ώρας, μιας ώρας που επαναλαμβάνεται σαν να κρατάει για πάντα, οι χορευτές αποκαμωμένοι θα γονατίσουν, θα σηκωθούν, θα πιαστούν από τα μπράτσα και θα χορέψουν πάλι τον κύκλιο παραδοσιακό τους χορό, το Dabke, θυμίζοντας ξανά στους έλληνες θεατές την κοινή μας λαϊκή καταγωγή, τις κοινές μνήμες για τις πατρίδες που όλο και χάνονται.
Δεν ξέρω αν η ομάδα των εξαιρετικών συντελεστών – του χορογράφου Κουν Ωγιουστέινεν, της δραματουργού Χίλντεγαρτ Ντε Βέεστ και της χορεύτριας και χορογράφου Ροζάλμπα Τόρρες Γκερρέρο, που δουλεύουν μέσα σε πολλούς κινδύνους αυτήν παράσταση για 7 χρόνια – δεν μας έρχονταν από το Βέλγιο, αν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν το από απόσταση βλέμμα της Δύσης πάνω στην μεταιχμιακή κουλτούρα της άκρης της Μεσογείου.
Σκέφτηκα πολλές φορές πάντως πόσο δύσκολο είναι να βάλεις στη διαπασών μια τόσο ξεκάρφωτη μουσική και να αποδομήσεις τόσο γενναιόδωρα έναν χορό λαϊκό στα καθ’αυτά στοιχεία που τον απαρτίζουν και που σου θυμίζει ένα παρελθόν που όλο θες να το ξεχάσεις. Να δεις με τέτοια γενναιοδωρία το πάσχων σώμα να ξεδιπλώνεται ελεύθερα μέσα στις καταβολές της πατρίδας και της κουλούρας του, αλλά και μέσα στη σημειολογία του σύχρονου δυτικού χορού.
Το επόμενο βράδυ η ομάδα των 10 Παλαιστίνιων χορευτών μας αποχαιρέτησε. Θα πάρουν έναν μακρύ δρόμο επιστροφής, μέσω Αμμάν και Ιορδανίας, θα περάσουν από check points, κάποιοι που μένουν στην Ιερουσαλήμ θα κοιμηθούνε καθοδόν γιατί το βράδυ είναι γι’ αυτούς επικίνδυνα τα πράγματα και μεθαύριο θα πηδήξουν τα τείχη της πόλης τους, όπως κάθε μέρα, για να δουλέψουν απέναντι. Εμείς θα τους θυμόμαστε στην Καλαμάτα, αγωνιώντας για το αν τους μοιάζουμε λιγάκι στα γλέντια και τους καημούς, πάνω στις ωραίες μας βεράντες με τα λουλούδια, διαφωνώντας για την υψηλή κουλτούρα και την πραγματική ζωή.
Και ακόμα και μόνο γι αυτό, ευχαριστούμε το Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας, που μας κάνετε να συζητάμε για σπουδαία πράγματα και ενισχύετε την ελπίδα ότι μπορεί να αλλάξει αυτός ο κόσμος.