Το περασμένο φθινόπωρο κυκλοφόρησε στη Γερμανία το βιβλίο του Udo Ulfkotte, επί δεκαεπτά χρόνια αρχισυντάκτη της Frankfurter Allgemeine Zeitung, με τίτλο «Gekaufte Journalisten», το οποίο μεταφράζεται στα ελληνικά ως «Αγορασμένοι Δημοσιογράφοι». Όπως γίνεται αντιληπτό από τον σαφέστατο τίτλο, το best-seller ασχολείται με την δημοσιογραφία στη Γερμανία που υπηρετεί τα συμφέροντα πολιτικών, εταιρειών, λομπιστών, πρεσβειών, μυστικών υπηρεσιών (αμερικανικών και γερμανικών) και λοιπών ενδιαφερόμενων. Η αλήθεια του βιβλίου επιβεβαιώνεται από την παραδοχή του ίδιου του συγγραφέα ότι κι αυτός έπαιρνε επί χρόνια ανταλλάγματα για τα κείμενά του, αλλά και από την απειλή (!) που ρητά απευθύνει προς οποιονδήποτε αναφέρεται στο βιβλίο και θελήσει να το αμφισβητήσει.
Στο βιβλίο περιλαμβάνεται και μια τρομακτική παραδοχή του Γιούνκερ για την κατάσταση της πολιτικής στην Ευρώπη: «παίρνουμε μια απόφαση και τη βάζουμε σ’ ένα κλειστό δωμάτιο. Την αφήνουμε αρκετές μέρες να ωριμάσει και να δούμε τι θα γίνει. Αν μέχρι τότε δεν υπάρξει καμία κραυγή ή επανάσταση -άλλωστε, οι περισσότεροι δεν καταλαβαίνουν τι αποφασίσαμε- τότε τη βγάζουμε και τη σερβίρουμε κομμάτι κομμάτι, βήμα βήμα, μέχρι να μην υπάρχει πλέον επιστροφή».
Ίσως τώρα φωτίζεται ένας επιπλέον λόγος για την άρνηση των Γερμανών και λοιπών Ευρωπαίων να διαπραγματευτούν με τον Βαρουφάκη (τον πιο πρόσφατο σούπερ-σταρ της πολιτικής/οικονομίας του πλανήτη): ο άνθρωπος αυτός έχει κατανοήσει τα αίτια της κρίσης του ευρώ και μάλιστα έχει και πρόταση για την επίλυσή της. Αν αυτό το αντιπαραβάλουμε με την πλειοψηφία των πολιτικών της Ευρώπης που, όπως λέει και ο Γιούνκερ, δεν έχουν ιδέα για το τι σημαινουν αυτά που αποφασίζουν και τις συνέπειές τους, κάποια πράγματα φαντάζουν αυτονόητα.
Ποια είναι λοιπόν η Μετριοπαθής Πρόταση των Βαρουφάκη, Stuart Holland και Galbraith; Στο μικρό σε έκταση βιβλίο τους οι τρεις οικονομολόγοι αναλύουν την κρίση ως έχουσα τέσσερα αλληλένδετα πεδία: α) τραπεζική κρίση, β) κρίση δημόσιου χρέους, γ) επενδυτική κρίση και δ) ανθρωπιστική κρίση.
Η τραπεζική κρίση, σε συνδυασμό με την σαθρή αρχιτεκτονική της ευρωζώνης (κράτη-μέλη χωρίς στήριξη κεντρικών τραπεζών και κολοβή ΕΚΤ) «φούντωσε» την κρίση του δημόσιου χρέους, η οποία προκάλεσε την επενδυτική κρίση (τεράστια χρηματικά ποσά απέχουν από τις επενδύσεις) και καταλήξαμε στην ανθρωπιστική κρίση των εκατομμυρίων νεόπτωχων, ανέργων και κακοπληρωμένων εργαζόμενων. Έπειτα θέτουν τους περιορισμούς υπό τους οποίους θα ισχύει η πρότασή τους, οι οποίοι δεν είναι άλλοι από τον σεβασμό στους παράλογους πλήν όμως θεσμοθετημένους κανόνες της Ε.Ε. για τα όργανά της. Τέλος, προτείνουν τέσσερα μέτρα που, κατά τη γνώμη τους, θα λύσουν το πρόβλημα της κρίσης χρέους της Ευρώπης άμεσα και χωρίς να χρειαστεί να δημιουργηθεί κάποιο νέο όργανο, ούτε να αλλάξουν οι κανόνες της Ε.Ε.
1) Όταν μια τράπεζα της ευρωζώνης έχει πρόβλημα, να την ανακεφαλαιοποιούν ο ΕΜΣ και η ΕΚΤ μετά από αίτηση του κράτους-μέλους στο όποιο έχει την έδρα της.
2) Η ΕΚΤ να αποπληρώνει τα ώριμα ομόλογα του συμμετέχοντος κράτους-μέλους σε ποσοστό χρέους ίσο με το όριο του Μάαστριχτ (έως 60% του ΑΕΠ του) και μέσω χρεωστικού λογαριασμού της ΕΚΤ και του κράτους-μέλους, το τελευταίο να δεσμεύεται ότι, σε βάθος χρόνου, θα αναλάβει το κόστος εξυπηρέτησης των υπέρ αυτού ομολόγων της ΕΚΤ.
3) Ευρωπαϊκό Νιου Ντιλ της ΕΤΕπ και του ΕΕΤ, με την αρωγή της ΕΚΤ. Με άλλα λόγια, Πανευρωπαϊκό Επενδυτικό Πρόγραμμα ύψους 8% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης και επενδυτικά προγράμματα στις περιφέρειες, ανάλογα με το ποσοστό ανεργίας τους.
4) Κατεπείγον Πρόγραμμα Κοινωνικής Αλληλεγγυής με χρήματα που προκύπτουν από την ανισορροπία του λογιστικού προγράμματος TARGET 2 και πιθανούς μελλοντικούς φόρους επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών. Η βοήθεια στους αδύνατους θα γίνεται μέσω food stamps (όπως στις ΗΠΑ) και παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης και εισιτηρίων για τις μαζικές συγκοινωνίες.
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός.
Η πρότασή των τριών οικονομολόγων είναι σαφής, όντως μετριοπαθής και φαινομενικά μπορεί να εφασμοστεί άμεσα χωρίς τεχνικά προβλήματα. Είναι γραμμένη περίπου ως ανοιχτή επιστολή προς τους Γερμανούς, καθώς με την παρούσα κατάσταση της Ε.Ε., αυτοί αποφασίζουν πού και πώς προχωράμε. Υποδεικνύει ότι ο διαβόητος «μονόδρομος» της άγριας λιτότητας που εφαρμόστηκε τα τελευταία 5 χρόνια στην περιφέρεια της Ε.Ε. ήταν μια καθόλου αναπόφευκτη πολιτική επιλογή που κατέστρεψε πολλές χώρες και σχεδόν διέλυσε την Ε.Ε. και προτείνει μια νέα, εκ βάθρων θεώρηση του προβλήματος της Κρίσης Χρέους. Μια λύση «αποκεντρωμένου εξευρωπαϊσμου» σε αντίθεση με τον «αυταρχικό συγκεντρωτισμό» που εφαρμόζεται σήμερα, με σκοπό να διορθωθεί ένα τεράστιο λάθος που ίσως δεν έχει όμοιό του στην οικονομική ιστορία.
Υ.Γ. Στα προλεγόμενα του παρόντος βιβλίου υπάρχει άλλη μια παραδοχή της θανάσιμης ασθένειας που βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπαϊκής Ένωσης και του ευρώ. Το 1994, γνωρίζοντας ότι ο αποπληθωρισμός που θα δημιουργούσε η Συνθήκη του Μάαστριχτ θα έπρεπε να αντισταθμιστεί κάπως, ο Delors ίδρυσε το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Ταμείο (ΕΕΤ). Όμως, παραγκωνίστηκε η πρόταση του Holland (που ήταν σύμβουλος του Delors) για την έκδοση ευρωομολόγων από την ΕΕΤ, καθώς υπήρχε σθεναρή αντίσταση από τη Γερμανία και ο Mitterrand δεν ήθελε να εναντιωθεί στον Kohl. Ο Γάλλος πρόεδρος είπε τότε στους Delors-Holland ότι «αυτό που μου προτείνετε είναι σωστό. Ο Helmut και εγώ όμως δεν έχουμε τη δυνατότητα να το περάσουμε τώρα. Όταν όμως, μετά από δέκα ή δεκαπέντε χρόνια, θα έρθει μια μεγάλη κρίση, οι διάδοχοί μας είτε θα πρέπει να δημιουργήσουν τέτοιους μηχανισμούς είτε η νομισματική ένωση θα καταρρεύσει».