Categories: ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Όποιος είναι έτοιμος για κάτι πιο ποπ θα το βρει στη νέα έκθεση της Tate Modern: The World Goes Pop.

Η pop art είναι συνυφασμένη με τον Richard Hamilton και τον Andy Warhol, τον Roy Lichtenstein και τον Jasper Johns, τον Peter Blake και τον Keith Haring. Όσοι όμως φτάσουν στις όχθες του Τάμεση προσδοκώντας να βρουν δικά τους έργα θα απογοητευτούν. Γιατί στη συγκεκριμένη έκθεση ξεδιπλώνεται μια διαφορετική πτυχή του κινήματος. Ευτυχώς.

Μέσα σε δέκα δωμάτια που περιέχουν περίπου διακόσια εκθέματα, η Tate Modern επιχειρεί να αλλάξει την λανθάνουσα εικόνα που θέλει το καλλιτεχνικό αυτό ρεύμα να ευδοκίμησε μὀνο στη Βρετανία και στη Βόρεια Αμερική. Αντιθέτως φανερώνεται πως η pop art ήταν διεθνές, κοσμογυρισμένο φαινόμενο και δεν ήταν απλώς ένα κίνημα που θέλησε να υπογραμμίσει και λοιδορήσει τις καταναλωτικές μανίες του πληθυσμού τη δεκαετία του 60 και 70. 

Ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι ότι η έκθεση περιλαμβάνει ισάριθμες γυναίκες εικαστικούς, διαπερνώντας έτσι ένα ακόμα στεγανό, αυτό που θέλει κυρίως άνδρες καλλιτέχνες να έχουν καταπιαστεί με το ρεύμα. 

Το έργο της Βελγίδας Evelynne Axell, Valentine, από το 1966, ένας φόρος τιμής στην πρώτη γυναίκα στο διάστημα, την Valentina Tereshkova, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα και ένα από τα πιο δημοφιλή εκθέματα.


Εξίσου έντονη είναι η παρούσια της γεννημένης στο Μαρόκο Γαλλίδας Nicola L. Το Woman Sofa, ένας καναπές σε σχήμα γυναικείου σώματος, και το Little TV Woman: I Am The Last Woman Object, ένα παραμορφωμένο love doll που έχει μια τηλεόραση τοποθετημένη στα σωθικά του, παίζουν με την χρήση του θηλυκού σώματος στη διαφήμιση και σαρκάζουν την υποβίβαση της  γυναίκας σε σεξουαλικό αντικείμενο.


Το τρίπτυχο της Γερμανίδας Ulrike Ottinger, God Of War 1967-8 έχει στόχο τον πόλεμο στο Βιετνάμ και τα γεγονότα που οδήγησαν στο Μάη του 68. Στο έργο της η avant garde filmmaker και εικαστικός χρησιμοποιεί ένα φλιπεράκι, παρομοιάζοντας τον πόλεμο με ένα παιχνίδι στο οποίο μαζεύονται μανιωδώς βαθμοί με άστοχο και αβέβαιο αποτέλεσμα.


Ο Γάλλος Bernard Rancillac συμβάλει με ένα πανέμορφο κολάζ, το At Last A Silhouette Slimmed To The Waist, αντιπαραβολή μιας διαφήμισης κορσέ που αδυνατίζει και  της βαρβαρότητας του πολέμου. 


Στο δωμάτιο 8 βρίσκεται ένα ακόμα δημιούργημα της Nicola L, το Red Coat/Same Skin For Everybody, ένα κόκκινο αδιάβροχο κάλυμμα από βινύλιο με έντεκα κουκούλες και ισάριθμα ανοίγματα που σκοπό έχει να κάνει έντεκα (ή και περισσότερους) διαφορετικούς ανθρώπους να αισθανθούν ένα κάτω από αυτό, απαλλαγμένοι από διακρίσεις. Φτιάχτηκε το 1969 για την εμφάνιση των Caetano Veloso και Gilberto Gil στο φεστιβά του Isle Of Wight και πολύ θα ήθελα να έχω ένα για να αράζουμε από κάτω με τους φίλους μου. 


Το δέκατο και τελευταίο δωμάτιο της τολμηρής αυτής συλλογικής έκθεσης είναι τυλιγμένο με μπλε ταπετσαρία, δημιούργημα του Thomas Bayrle. Το λογότυπο του δημοφιλούς τριγωνικού τυριού La Vach Qui Rit που η γενιά μου τουλάχιστον έφαγε με το κιλό (και μερικοί από μας αποκαλούσαμε «Θαφαςτυρί»), δεσπόζει και περιτυλίγει την πιο γνωστή και mainstream πτυχή της pop art, τη μανία για καταναλωτισμό. Σε αυτό το κομμάτι ξεχωρίζει το Bucan Art According To του Boris Bucan, πίνακες στους οποίους ο Κροάτης γραφίστας χρησιμοποιεί το λογότυπο γνωστών και πολυεθνικών εταιρειών όπως η Coca Cola, το περιοδικό Life, η PAN AM, η Nivea, η BMW, η AFGA και η Marlboro, αντικαθιστώντας τα ονόματα με τη λέξη ART.


Στην ίδια αίθουσα, ένα video-art της Natalia LL με τίτλο Consumer Art, παρουσιάζει σχεδόν τσίτσιδα νεαρά μοντέλα να τρώνε με προκλητικό τρόπο μπανάνες, παγωτά και λουκάνικα μιμούμενα την πράξη της πεολειχίας. Δίπλα της παρούσα η Ελληνίδα Χρύσα Βαρδέα-Μαυρομιχάλη με το Study For Gates no4 του 1967, έργο φτιαγμένο από perspex, φως νέον και χρονόμετρα.  

Ολοκληρώνοντας τη βόλτα το εμφανές συμπέρασμα είναι ότι όλοι αυτοί οι θεωρητικά άγνωστοι στο ευρύ κοινό καλλιτέχνες δεν λειτούργησαν απλώς ως βιβλιοστάτες στους superstars της pop art. Συνέβαλαν με τον τρόπο τους στο να γίνουν μικρές αθόρυβες επαναστάσεις μεγάλης σημασίας. Γιατί η pop art ήταν κάτι παραπάνω από μια τσιχλόφουσκα που προσπάθησε να σκάσει στα μούτρα του συντηρητισμού και του καπιταλισμού. Ηταν μια έκρηξη χρωμάτων που καταδίκασε τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Είχε πλάκα μέσα στην πολυχρωμία της αλλά παράλληλα χλευασε τη δικτατορία του Franco. Ηταν ἐνα παρδαλό παιχνιδιάρικο κολάζ που όμως πολέμησε τη σκλαβιά. Ένα τρισδιάστατο κατασκεύασμα από πλεξιγκλάς που συνέβαλε στον αντιαποικιακό και αντιραστιστικό αγώνα. Ηταν ένα παλτό από βινύλιο που απαίτησε κοινωνικό συμφιλιωτισμό. Και είναι αυτοί οι αγώνες που κάνουν το κίνημα πιο σημαντικό και πιο φρέσκο από ποτέ.


Η έκθεση The World Goes Pop συνεχίζεται στην Tate Modern μέχρι τις 24 Ιανουαρίου 2016.
Βασιλική Παναγιώτου

Share
Published by
Βασιλική Παναγιώτου