Ακούγεται ίσως παράξενη η φράση «μελοποιημένος Όμηρος», όμως όχι για τα αυτιά και την ψυχή του Ηφαιστίωνα Βαξεβανέρη και της ομάδας του. Για να ακριβολογούμε, μία μουσικοθεατρική Ομηρική συναυλία του συγκροτήματος SAOS σε μουσική και σύνθεση του Ηφαιστίωνα Βαξεβανέρη στα Αρχαία Ελληνικά για την Περσεφόνη-Ψυχή και την Μητέρα της, Δήμητρα-Φύση, έρχεται στο Θέατρο Χυτήριο, την Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2015, και ώρα 21.30.
Η αλήθεια είναι ότι πρώτη φορά στις μέρες μας, μετά από τους αρχαίους χρόνους, συναντάμε μελοποίηση σε καθαρά…αρχαίο στίχο. Είναι μελοποιημένα με παραδοσιακά και κλασικά όργανα όλα τα κομμάτια της ιστορίας που μιλούν τα πρόσωπα! Αλλά και ο λόγος του αφηγητή Ομήρου έχει ενδυθεί μουσικούς χρωματισμούς από αρχαία λύρα και παραδοσιακά όργανα. Ουσιαστικά, η παραδοσιακή μουσική και οι παραδοσιακοί ρυθμοί Κρήτης, Θράκης, Πόντου, Ηπείρου, Ανατολικής Ελλάδας, συναντώνται με Αρχαίες Κλίμακες, Αρχαίο Στίχο και με κορυφαίους Έλληνες δεξιοτέχνες. Δε λείπει, όμως και η κίνηση: τo συγκρότημα συνοδεύεται με παραδοσιακό χορό από την χορευτική ομάδα Χοροπατήματα. Για όσους διστακτικούς σκέφτονται ότι θα τους θυμίσει σχολείο η όλη φάση, η SAOS ξηγιέται με υπότιτλους στα Νέα Ελληνικά!
Κατάφερα να ξεκλέψω λίγη ώρα από τον πολυάσχολο και πολυτάλαντο Ηφαιστίωνα (ηθοποιό, μουσικό, εμψυχωτή και ο, τι άλλο μπορεί να σχετίσει ο ανθρώπινος νους με την τέχνη της Μουσικής) για να του απευθύνω μερικές ερωτήσεις σχετικές με αυτό το παράξενο καλλιτεχνικό κράμα που ετοιμάζει. Παράδοση, αρχαία Ελλάδα, χορός, μουσική…και δη χριστουγεννιάτικα!
Σε μια Ελλάδα που αρχίζει να ξεχνά τα νέα ελληνικά, πόσο θάρρος απαιτεί η ενασχόληση με τα αρχαία για να στήσεις μια μουσικοθεατρική παράσταση; Χρειάζεται έρως για να αποκτηθεί το θάρρος και να γίνει κάποιος, ήρως . Βεβαίως δεν είμαι ήρωας ωστόσο ωθούμαι από τον έρωτα για την διάδοση της πανέμορφης Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας…
Τι είναι αυτό που σε γοητεύει ακριβώς στα αρχαία ελληνικά; Η μαθηματική λογική της. Το πλήθος των εννοιών της. Φανταστείτε κάποιον που έχει μεγαλώσει λέγοντας την αγάπη και τον Έρωτα , «love»! Είναι δύσκολο να διαχωρίσει τις δυο αυτές έννοιες στο μυαλό του γιατί έχουν το ίδιο όνομα, ενώ είναι διαφορετικές. Άρα η γλώσσα που χρησιμοποιεί κάποιος, είναι η γλώσσα προγραμματισμού της σκέψεως του, της λογικής του, πράγμα πολύ σημαντικό για την πορεία και την εξέλιξη της ζωής του.
Πόση σχέση έχει ο Λόγος με τη Μουσική; Στην Αρχαία Ελλάδα τα σύμβολα των γραμμάτων ήταν και αριθμοί και γράμματα και νότες και αστερισμοί ταυτόχρονα. Εάν η ωραία μουσική παρομοιαστεί με μια ωραία γυναίκα, ο ωραίος λόγος της, είναι η σοφία αυτής της γυναίκας που την ολοκληρώνει .
Ένας ομηρικός ύμνος στη Δήμητρα σε τι κοινό μπορεί να απευθύνεται ή να στοχεύει; Όποιος δεν είναι τόσο… ψαγμένος ή καλλιεργημένος, αν θες, έχει λόγο να έρθει παραμονή Χριστουγέννων στο Χυτήριο; Βεβαίως έχει λόγο, γιατί θα δει και θα ακούσει για πρώτη φορά παραδοσιακούς χορούς που χόρευε στο σχολείο του ή στην πατρίδα του να πλέκονται με αρχαίο λόγο και να καταλαβαίνει τα λόγια από τους υπότιτλους, μαθαίνοντας τη συμβολική ιστορία της ιδρύσεως των Ελευσίνιων Μυστηρίων, μέσα από έναν διάλογο της Θεάς Δήμητρας με την Περσεφόνη. Συγκινείται από την μουσική των τραγουδιών και ,το κυριότερο, συνειδητοποιεί ότι τίποτα δεν έχει χαθεί από τους λεκτικούς τύπους και τις μουσικές που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα.
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν γιορτή αντίστοιχη με αυτή των Χριστουγέννων; Μεγάλο θέμα … Ναι, είχαν την γέννηση του νέου Ηλίου , το περίφημο «Ηλιοστάσιο». Το μεγάλωμα, δηλαδή, της ημέρας και παράλληλα τη διεύρυνση της συνειδήσεως των ιδεών και των ψυχικών τους δυνάμεων. Στόλιζαν την ειρεσιώνη, μία ελιά με καρπούς και κορδέλες, και ερχόταν ο Διόνυσος με το άρμα του για ένα τρίμηνο στους Δελφούς, από την υπερβόρειο χώρα. Έτσι λέει ο μύθος, τουλάχιστον… Ντυμένος, λοιπόν, ο Διόνυσος με κόκκινο χιτώνα και δέρματα ελαφιών. Έλεγαν «τα καλαντάρια», τραγουδάκια που έχουν σωθεί στην Θράκη σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο και πολλά άλλα. Νομίζω ότι υπάρχει μια ομοιότητα στα έθιμα.
Ο Ηφαιστίωνας
Καλλιτεχνία και διδασκαλία. Συνδυάζονται; Αυτό προσπαθεί να κάνει το ΣΑΟΣ αλλά και η φιλοσοφική σχολή του Ιδεοθεάτρου όπου εργάζομαι. Να μάθει στα παιδιά αρχαία ελληνικά, μέσα από την ποίηση και τη μουσική, όχι τη γραμματική και το συντακτικό! Χρέος της τέχνης, λέει Πλάτωνας, είναι να μιμείται το ανώτερο. Όραμά μας, είναι η διδασκαλία μέσω της τέχνης και η χρήση της Αρχαίας Γλώσσας στον προφορικό λόγο. Πολλοί μετανάστες έμαθαν να μιλούν Ελληνικά στην χώρα μας από τους υπότιτλους των ταινιών στην τηλεόραση. Γιατί να μην χρησιμοποιήσουμε την τεχνική αυτή και μέσω της μουσικής και του ρυθμού, που είναι ο ευκολότερος ο τρόπος απομνημόνευσης , να μάθουμε να χρησιμοποιούμε αυτό το υπέροχο εργαλείο έκφρασης συναισθημάτων και σκέψεων, το οποίο μάλιστα, θεωρείται από τους ακαδημαϊκούς, το τελειότερο μέχρι τώρα.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα, Ηφαιστίωνα;Η μελοποίηση και άλλων αρχαίων κειμένων όπως Οδύσσεια, Ιλιάδα, Αργοναυτικά, αλλά και η διάδοση αυτού του είδους μουσικής και τεχνικής διδασκαλίας και στο εξωτερικό.
Ευχόμαστε… Τύχη Αγαθή!
Τα μέλη του συγκροτήματος είναι τα εξής:
Ελληνική λύρα, Άσκαυλος.
10.Οκταμελές Χορευτικό Συγκρότημα από την ομάδα Χοροπατήματα.
Ομηρικός ύμνος στη Δήμητρα, από το συγκρότημα SAOS στο ΘΕΑΤΡΟ ΧΥΤΗΡΙΟ (Ιερά Οδός 44, Γκάζι), τηλ: 2103412313, είσοδος : 15 ευρώ