Ένα έργο είναι κλασικό επειδή κάποια στιγμή θα εμφανιζόταν μπροστά μας. Για παράδειγμα, αν δεν έγραφε ο Μπετόβεν την 9η Συμφωνία, κάποιος θα βρισκόταν να έβαζε τις νότες στην ίδια θέση ώστε να βγει το ίδιο ηχητικό αποτέλεσμα. Το ζήτημα όμως είναι πως να καταλάβουμε, στο παρόν, ότι ένα έργο είναι κλασικό. Μάλλον από το γεγονός ότι ο καθένας από μας, ανεξάρτητα από το χρώμα και τη φυλή, βρίσκει ένα δύο πράγματα να ταυτιστεί, να το κάνει δικό του.
Αυτό το καταλαβαίνεις όταν διαβάζεις τις δύο κριτικές που έγραψαν για ένα κλασικό έργο, τους Όρνιθες του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου, δύο παγκόσμιοι ογκόλιθοι της ενημέρωσης σήμερα, οι Νew York Times και το Vulture, πολιτιστικό τμήμα του New York Magazine.
«Διονυσιακό πάρτι που είναι ό,τι πιο ενδιαφέρον υπάρχει αυτή τη στιγμή στη Νέα Υόρκη» έγραψαν οι New York Times.
Σημαντικές προσωπικότητες στην πρεμιέρα των Ορνίθων στη Νέα Υόρκη, ο Τζέρεμι Άιρονς έσπευσε να συγχαρεί τον σκηνοθέτη Νίκο Καραθάνο.
Στην πρώτη περίπτωση ένας δύστροπος, από ό,τι μας είπαν εδώ στη Νέα Υόρκη, κριτικός, ο Μπεν Μπράντλεϊ, τόνισε το τείχος, τα tweet και την έκφραση grab by the pussy που είδε στους υπότιτλους. Δηλαδή τον Τραμπ. Από την άλλη το Vulture είδε στα «πουλιά» του Αριστοφάνη τον πρόδρομο του Bojack Horsman, ίσως της πιο καλογραμμένης σειράς αυτή τη στιγμή στην αμερικάνικη τηλεόραση, που έχει πρωταγωνιστή έναν ανθρωπόμορφο άλογο. Τα «πουλιά», όπως καταλαβαίνετε, έκαναν αυτή τη μεγάλη φασαρία στην πόλη όπου τα κτίρια κρύβουν τον ουρανό.
Είναι συγκινητικό να βλέπεις τους ανθρώπους που κοπιάζουν στις αθηναϊκές σκηνές να αποθεώνονται λίγα μέτρα από τη γέφυρα Μπρούκλιν.
Η παραγωγή της Στέγης ήρθε στο Μπρούκλιν για σχεδόν δύο εβδομάδες παραστάσεων και έφερε ένα ολόκληρο φεστιβάλ μαζί της. Πιο συγκεκριμένα έκτος από τις παραστάσεις των Ορνίθων και, επιπλέον, συζητήσεις με τους καλλιτέχνες, έγιναν περίπατοι παρατήρησης πουλιών και μια έκθεση σύγχρονης τέχνης –Nature of Justice: On The Birds (Η φύση της δικαιοσύνης: Σχετικά με τα πουλιά)– στο St. Ann’s Warehouse. Επίσης η Rachel Kushner συνομίλησε με τον Paul Schrader σχετικά με το νέο μυθιστόρημά της, The Mars Room. Προβολές ταινιών κι άλλες εκδηλώσεις με καλεσμένους επιφανείς μελετητές, όπως ο David Levine που θα συνδέσει τους Όρνιθες και το αρχαίο θέατρο με τους ηθοποιούς που προσλαμβάνονται για να παριστάνουν το κοινό σε πολιτικές εκδηλώσεις (fake crowd).
Oι Όρνιθες της Στέγης θα παρουσιαστούν για δύο εβδομάδες στο Μπρούκλιν.
Οι άνθρωποι του Ιδρύματος Ωνάση που δούλεψαν για να γίνει όλο αυτό πραγματικότητα.
Αλλά ας επιστρέψουμε πάλι στην παράσταση. Ο σκηνοθέτης Νίκος Καραθάνος απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων για το τι τελικά μπορούν να καταλάβουν οι ξένοι θεατές από την παράσταση είπε ότι δεν μπορεί να το ξέρει αυτό, αυτό που ψάχνει να βρει είναι το σημείο όπου τελικά θα υπάρχει μια επαφή. Παρακολουθώντας την παράσταση ανάμεσα σε μη ελληνόφωνους πληθυσμούς τους έβλεπες να παρασύρονται από το ρυθμό, τη μουσική, την κυνικότητα, το πάθος, τον έρωτα, τις ερμηνείες αυτού του μοναδικού συνόλου αλλά κυρίως από την ιδέα ότι κάποιοι μπροστά τους κατασκευάζουν μια ιδανική πολιτεία. Και όλο αυτό να συμβαίνει στην ιδανική πόλη. Έτσι, στο τέλος, δεν είχαν να κάνουν κάτι διαφορετικό εκτός από το να το πεταχτούν από τη θέση τους και να χειροκροτήσουν. Μπορεί να σας φανεί κάπως, αλλά είναι συγκινητικό να βλέπεις τους ανθρώπους που κοπιάζουν στις αθηναϊκές σκηνές να αποθεώνονται λίγα μέτρα από τη γέφυρα του Μπρούκλιν.
«Οι Όρνιθες του Αριστοφάνη, μέσα από τα μάτια του Νίκου Καραθάνου, έρχονται να μιλήσουν για μια κοινωνία ουτοπική, μια κοινωνία ανέφικτη. Έρχονται για να κινήσουν τη σκέψη και το συναίσθημα προς τις ιδέες της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ισοτιμίας, του οράματος για το οποίο πάντα αξίζει να αγωνιζόμαστε.» , τόνισε η Αφροδίτη Παναγιωτάκου.
Και είναι και ένα σημάδι σχετικά με όσα επίμονα προσπαθεί να πετύχει η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση εδώ και πολλά χρόνια με τις δεκάδες παραγωγές που έχουν ταξιδέψει, τις εκθέσεις και τις υπόλοιπες δράσεις έτσι ώστε να γίνει πιο εύκολο στους Έλληνες δημιουργούς να βρουν πόρτες και παράθυρα ανοιχτά πέρα από τα όρια της χώρας μας. Όσον αφορά τους Όρνιθες ο Δρ. Αντώνης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, αναφέρει πως «το Ίδρυμα Ωνάση προσκαλεί σε αυτή τη σαιζόν το κοινό της Νέας Υόρκης να διερευνήσει θέματα που κυμαίνονται από την πολιτική σάτιρα έως τη δημοκρατία και την κοινωνική και πολιτική ευαισθητοποίηση, καθώς και να απολαύσει αυτό που θεωρούμε ότι αντιπροσωπεύει τη μακρά διάρκεια στον χρόνο της ελληνικής θεατρικής παράδοσης.» Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, Διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, σημείωσε μεταξύ άλλων πως «οι Όρνιθες του Αριστοφάνη, μέσα από τα μάτια του Νίκου Καραθάνου, έρχονται να μιλήσουν για μια κοινωνία ουτοπική, μια κοινωνία ανέφικτη. Έρχονται για να κινήσουν τη σκέψη και το συναίσθημα προς τις ιδέες της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ισοτιμίας, του οράματος για το οποίο πάντα αξίζει να αγωνιζόμαστε. Για όλα αυτά που είναι βαθιά ανθρώπινα σε ό,τι αφορά την προσωπική σφαίρα του καθενός, αλλά και τρομερά ευρεία σε ό,τι αφορά την κοινωνική διάστασή τους». Τέλος η Violaine Huisman, επιμελήτρια του φεστιβάλ, λέει ότι οι Όρνιθες είναι «ένα έργο για να ανακτήσουμε μαζί τη ζωή στο κατάφορτο και διχαστικό πολιτικό μας περιβάλλον. Να ζήσουμε μαζί με τη φύση· να ζήσουμε μαζί ως γείτονες και φίλοι και σύμμαχοι· να ζήσουμε μαζί και να γιορτάσουμε και να διαδηλώσουμε μαζί· αυτό ευελπιστώ για το συγκεκριμένο φεστιβάλ.»
Το ταξίδι των Ορνίθων θα συνεχιστεί και θα περάσει και στον κινηματογράφο. Θα είναι η πρώτη κινηματογραφική παραγωγή της Στέγης.
Το ταξίδι των Ορνίθων θα συνεχιστεί και θα περάσει και στον κινηματογράφο. Ο Μπάμπης Μακρίδης γυρνά μαζί με το θίασο κάτι μεταξύ ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας ακολουθώντας τους παντού. Φυσικά δεν έλειπε και από τη Νέα Υόρκη. Το υλικό θα γίνει η πρώτη κινηματογραφική παραγωγή της Στέγης και θα προβληθεί εκεί το φθινόπωρο. Και μιας και είπαμε για προβολή, την Κυριακή 13 του Μάη, θα μπορέσετε να δείτε από το σπίτι σας την παράσταση που θα παιχτεί στο Μπρούκλιν live από το site της Στέγης.