Eκ πρώτης όψεως, οι ταινίες που κυκλοφόρησαν τους τελευταίους 6 μήνες δεν υποσχέθηκαν ένα συγκλονιστικό κινηματογραφικό 2019: το ετήσιο μετα-οσκαρικό άγχος της πτώσης της ποιότητας φέτος έμοιαζε ακόμα μεγαλύτερο, ειδικά μετά την εμπορική επιτυχία της Ευνοούμενης στα ελληνικά ταμεία, όπως άλλωστε και το κενό ανάμεσα στην επόμενη μέρα των Όσκαρ και τα άτυπα «εγκαίνια» της καλοκαιρινής σεζόν με το παραδοσιακό μεγαθήριο της Marvel.
Όμως μια πιο προσεκτική ματιά στο εβδομαδιαίο film dump της εγχώριας διανομής μπορεί να κρύβει ευχάριστες εκπλήξεις, όπως αποδεικνύει η παρακάτω λίστα με τις 9 ταινίες που ξεχωρίσαμε περισσότερο από τον Ιανουάριο ως σήμερα – και μια από το μέλλον (του release calendar).
Από τις πιο αξιόλογες πρόσφατες προσθήκες στο είδος του L.A. νεο-νουάρ, το αστυνομικό δράμα της Κάριν Κουσάμα (Jennifer’s Body, The Invitation) εκτυλίσσεται με την ίδια ένταση τόσο στην Πόλη των Αγγέλων όσο και στο ταλαιπωρημένο πρόσωπο της Νικόλ Κίντμαν, που για άλλη μια φορά αλλοιώνει την εμφάνισή της υποδυόμενη μια αστυνομικό που προσπαθεί εμμονικά να σταματήσει μια συμμορία πριν ληστέψει μια τράπεζα, εξαιτίας του τραγικού προσωπικού της παρελθόντος με κάποια από τα μέλη της. Κάτι σαν γυναικείο Heat, με δυνατή αίσθηση της τοποθεσίας και του ψυχισμού της ηρωίδας του (και μια τρομερή σκηνή ληστείας), το Destroyer είναι ένα αδιαμφισβήτητο downer που παρόλα αυτά αδικήθηκε όταν κυκλοφόρησε στην αρχή της χρονιάς.
Δεν θα ησυχάσουμε αν δεν αποκαταστήσουμε τη φήμη όλων των φετινών νουάρ που εκτυλίσσονται στο Λος Άντζελες και που πέρασαν κατευθείαν στα αζήτητα. Ευτυχώς είναι μόνο δύο, και το δεύτερο είναι το φιλόδοξο, εξοργιστικό, διασκεδαστικό, παρανοϊκό, μπερδεμένο, ανόητο επόμενο βήμα του Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ μετά το πολυσυζητημένο θρίλερ It Follows, που φωτογραφίζει την εποχή που ζούμε με εκνευριστική ακρίβεια, μέσα από την οδύσσεια του loser Άντριου Γκάρφιλντ στα αλλόκοτα χολιγουντιανά πάρτι και τις κρυφές γωνίες της ποπ κουλτούρας ενώ αναζητά την εξαφανισμένη του γειτόνισσα. Γυρισμένο εκπληκτικά από το διευθυντή φωτογραφίας του It Follows και του Us, Μάικ (το χέρι πάει να γράψει «Φασολάκη») Γιουλάκη, το Κάτω από την Ασημένια Λίμνη είναι ένας λαβύρινθος γεμάτος ανατροπές και χωρίς έξοδο που περνάει μέσα από την Οδό Μαλχόλαντ, τις θεωρίες συνωμοσίας, την Μέριλιν Μονρόε, τους R.E.M. και εκείνο το ενοχλητικό αλλά κολλητικό ποπ τραγούδι που δεν μπορείς να βγάλεις από το κεφάλι σου. Κάπως σαν αυτή την ταινία.
Δεν απογοήτευσε η επιστροφή του Τζούλιαν Σνάμπελ πίσω από την κάμερα 8 χρόνια μετά την τελευταία του ταινία (Miral) και σχεδόν μια δεκαετία μετά το Σκάφανδρο και την Πεταλούδα, με το σκηνοθέτη και ζωγράφο να στρέφει το ενδιαφέρον του στον φαινομενικά basic Βίνσεντ Βαν Γκογκ (δεν είναι basic o ίδιος, αλλά το να σου αρέσει είναι κάπως, I don’t make the rules) και να παραδίδει ένα κάθε άλλο παρά συμβατικό biopic. Με τον Γουίλεμ Νταφόε σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του (που του χάρισε μια υποψηφιότητα-έκπληξη στα περασμένα Όσκαρ) και τον Όσκαρ Άιζακ στο ρόλο του καλού του φίλου, Πολ Γκογκέν, η ταινία είναι ρευστή και υποκειμενική, σαν ανάμνηση του Σνάμπελ μιας ζωής που δεν έζησε, αλλά καταφέρνει να βουτήξει στον ψυχισμό και την προσωπικότητα του βασανισμένου καλλιτέχνη στο επίκεντρό της με σπάνια τρυφερότητα και θάρρος.
Δεν θα ήταν ποτέ εύκολο για τον Τζόρνταν Πιλ (ή οποιονδήποτε) να επαναλάβει την επίδραση του ριζοσπαστικού Τρέξε! εντός και εκτός των κινηματογραφικών αιθουσών, αλλά έφτασε αρκετά κοντά με το Εμείς, άλλη μια κοινωνική διατριβή μεταμφιεσμένη σε κωμωδία μεταμφιεσμένη σε θρίλερ, στο οποίο η οικογένεια της Λουπίτα Νιόνγκο και του Γουίνστον Ντιουκ (αμφότεροι του Black Panther) πέφτει θύμα εισβολέων που έχουν ακριβώς την ίδια μορφή με τα 4 μέλη της. (#metaphors!) Γυρισμένο με εφευρετικότητα και αυτοπεποίθηση, το Εμείς φιλτράρει έξυπνα τις δεκάδες ιδέες του genre σινεμά στους ώμους του οποίου πατάει και επιβεβαιώνει το auteur-ίστικο ταλέντο του Πιλ, παρόλο που η συναρπαστική κορύφωση που συνεχώς υπόσχεται μάλλον αποπροσανατολίζει και ξεφουσκώνει αυτό που προηγήθηκε. Αν και έχει ξεθυμάνει κάπως η κουβέντα γύρω από την ταινία, η ερμηνεία της Νιόνγκο αξίζει να ακολουθήσει την πορεία της αντίστοιχης του Ντάνιελ Καλούα από το Τρέξε! και να φτάσει ως την οσκαρική πεντάδα.
Η πρώτη από τις δύο φορές που θα κλέψουμε λίγο σε αυτή τη λίστα συμβαίνει με το γκρουπάρισμα δύο υπερηρωικών ταινιών που δεν μοιάζουν να έχουν πολλά κοινά πέρα από το είδος τους. Η πρώτη ολοκληρώνει πανηγυρικά το μεγαλύτερο μαζικό φαινόμενο της ποπ κουλτούρας την τελευταία δεκαετία, ενώ η δεύτερη συστήνει ένα πιθανό νέο franchise δοκιμάζοντας την τύχη της με ένα σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό ρόστερ ηρώων. Όμως και οι δύο αποδεικνύουν με τον τρόπο τους (το Avengers αξιοποιώντας τη συλλογική συναισθηματική επένδυση σε μια επική serialized αφήγηση, το Shazam κρύβοντας την αγωνία του πρωτάρη με χιούμορ και feelgood διάθεση) ότι η υπερηρωική ταινία μπορεί να είναι κορεσμένη αλλά δεν είναι κουρασμένη.
Στο παλάτι της δύστροπης Βασίλισσας Άννας, δύο πανέξυπνες γυναίκες ανταγωνίζονται για να κερδίσουν την εύνοιά της, με τους άντρες να είναι απλώς δευτερεύουσες, αδιάφορες φιγούρες στο πραγματικό πεδίο της μάχης: την κρεβατοκάμαρα της μονάρχη. Ο Γιώργος Λάνθιμος ανανέωσε με θράσος την καθωσπρέπει «ταινία εποχής» με ένα κωμικό ερωτικό τρίγωνο στο οποίο η αγάπη φιλτράρεται μέσα από την εξουσία, τη μηχανορραφία και τις κακές λέξεις. Μπορεί οι χαρακτήρες που υποδύονται να μην βγαίνουν απαραιτήτως νικήτριες μέσα από αυτό το σκοτεινό λαβύρινθο, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για τις τρεις πρωταγωνίστριες (Ολίβια Κόλμαν, Έμμα Στόουν, Ρέιτσελ Βάις) που λειτουργούν σε career-best επίπεδο, με την Κόλμαν να κερδίζει το ένα από τα 10 Όσκαρ για τα οποία ήταν υποψήφια η ταινία.
Το passion project του Μπάρι Τζένκινς, δύο χρόνια μετά τη σχεδόν φαρσική αλλά παρόλα αυτά ιστορική επικράτηση του Moonlight στα Όσκαρ, επιτρέπει στον πιο καλόγουστο αμερικανό σκηνοθέτη να επιδείξει και πάλι το ταλέντο του στην ευαίσθητη παρατήρηση των κοινωνικά παραγκωνισμένων, αυτή τη φορά μέσα από την ερωτική ιστορία του Φόνι και της Τις, ενός ζευγαριού που ζει στο Χάρλεμ στα 50s και έρχεται απότομα αντιμέτωπο με την αβεβαιότητα για το μέλλον του και το συστημικό ρατσισμό της Αμερικής όταν ο Φόνι φυλακίζεται για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε. Όπως και το μυθιστόρημα του Τζέιμς Μπάλντουιν στο οποίο βασίζεται, η ταινία του Τζένκινς αποφεύγει το μελόδραμα προτιμώντας να βυθιστεί στην ατμόσφαιρα και τις μικρές λεπτομέρειες του μικρόκοσμου του ζευγαριού, κάνοντας μια πολιτική δήλωση μέσα από το ρομαντισμό και όχι τον ακτιβισμό.
Οι κραυγές «αχρείαστο!!!» όταν ανακοινώθηκε άλλη μια συνέχεια μετά τον τέλειο επίλογο της τριλογίας-κορωνίδας της Pixar αντικαταστάθηκαν από γέλια και δάκρυα μετά από άλλη μια ασύγκριτη περιπέτεια του Γούντι, του Μπαζ και της παρέας τους, αυτή τη φορά με το πολύ ανάλαφρο και kid-friendly θέμα της αβεβαιότητας για το λόγο της ύπαρξής μας και τη θέση μας στον κόσμο έτσι όπως παρουσιάζεται μέσα από τα μάτια του Φόρκι, ενός πλαστικού spork με καφκική χροιά. Ακόμα και χωρίς να φτάνει στα ύψη των ταινιών που προηγήθηκαν και ειδικά της τρίτης, τα πλησιάζει με ευκολία και σπαρταριστή δράση, κορυφαίο animation και συναίσθηση της δικής του θέσης στο franchise: κατά πάσα πιθανότητα του οριστικού τέλους.
Κλέβουμε πάλι, SUE US. Το The Farewell δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα στην Ευρώπη, αλλά αν το πετύχετε σε καμιά Νύχτα Πρεμιέρας ή στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, καταπατήστε όποιον βρίσκεται μπροστά σας για να το δείτε. Στη δεύτερη μόλις ταινία της, η ασιατικής καταγωγής σκηνοθέτης και σεναριογράφος Λούλου Γουάνγκ βασίζεται σε «ένα αληθινό ψέμα» για να αφηγηθεί μια ιστορία για τους οικογενειακούς δεσμούς και τη μελαγχολία της μετανάστευσης. Όταν τα μέλη μιας διασκορπισμένης οικογένειας Κινέζων μαθαίνουν πως η αγαπημένη τους γιαγιά έχει καρκίνο, αποφασίζουν να μην της το αποκαλύψουν και επινοούν έναν ψεύτικο γάμο ώστε να έχουν μια πιεστική αφορμή να επιστρέψουν στο πατρικό τους στην Κίνα για να την αποχαιρετήσουν -εν αγνοία της- μια τελευταία φορά. Με μια δραματική ερμηνεία-έκπληξη από την Ακουαφίνα (την παλαβή ράπερ που έκλεψε την παράσταση στο Crazy Rich Asians και τη Συμμορία των 8) και το διακριτικό αλλά τρομερά ευαίσθητο και εύστοχο άγγιγμα της Γουάνγκ, η ταινία θα σας συγκινήσει (εκτός αν έχετε ξεχωριστή σχέση με τη γιαγιά σας, οπότε θα σας καταστρέψει συναισθηματικά.)
“You’re at a 10, I need you at a 2” θα ήταν το αναμενόμενο σχόλιο για τον ενθουσιασμό μας για το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Ολίβια Γουάιλντ (τυχαίνει να είναι και η καλύτερη ατάκα της ταινίας), που ταυτόχρονα ακολουθεί και ξαναγράφει τους κανόνες της teen κωμωδίας για ένα πιο woke και απαιτητικό κοινό, το κοινό του 2019. Η Μπίνι Φέλντστιν και η Κέιτλιν Ντίβερ υποδύονται δυο κολλητές φίλες και υποδειγματικές μαθήτριες που μια μέρα πριν την αποφοίτησή τους συνειδητοποιούν ότι ενώ εκείνες πέρασαν σε καλά κολέγια διαβάζοντας, οι συμμαθητές τους πέρασαν σε καλά κολέγια διασκεδάζοντας και αποφασίζουν να χωρέσουν τα πάρτι ετών μέσα σε μια βραδιά. Άψογο από το πρώτο ως το τελευταίο πλάνο, γενναιόδωρο με κάθε έναν από τους δευτερεύοντες χαρακτήρες και αβίαστα cool, το Booksmart έγινε χωρίς δεύτερη σκέψη BFF μας για όλη την υπόλοιπη κινηματογραφική χρονιά.