Το 2020 ήταν μια χρονιά χωρίς μπλοκμπάστερ, χωρίς υπερήρωες, χωρίς μεγάλα φεστιβάλ, χωρίς event movies – και, το κυριότερο, μια χρονιά χωρίς σινεμά (τουλάχιστον σε παγκόσμιο επίπεδο, γιατί στην Ελλάδα τα θερινά έκαναν το θαύμα τους τους καλοκαιρινούς μήνες και η απώλεια φάνηκε κάπως μικρότερη.) Κι όμως, παρόλα αυτά τα «χωρίς», η ποπ κουλτούρα επιβίωσε και κέρδισε μια μάχη που μερικούς μήνες νωρίτερα φαινόταν αδιανόητη.
Φέτος, οι ταινίες που τις άλλες χρονιές επισκιάζονται από τα στουντιακά μεγαθήρια αναγκάστηκαν να βρουν άλλες οδούς για να φτάσουν στο κοινό: streaming, VOD, digital cinemas, διαδικτυακά φεστιβάλ. Οι ταινίες που σινεφίλ και κριτικοί θρηνούν ότι «δεν γυρίζονται πια», οι πρωτότυπες, εκείνες που απευθύνονται σε «λίγους» (δηλαδή όχι σε εφήβους) είχαν, σε αυτές τις παράδοξες συνθήκες, την ευκαιρία να αναδειχθούν και να αποδείξουν ότι το σινεμά αναπνέει και χωρίς τη μηχανική υποστήριξη του J.A.R.V.I.S. Όπως πάντα, όσοι παραπονιούνται για την έλλειψη καλών ταινιών, απλώς δεν μπήκαν στον κόπο να τις αναζητήσουν.
Στην Ελλάδα οι περιορισμένες επιλογές σε πλατφόρμες streaming δεν αφήνουν πολλά περιθώρια ανακάλυψης, αλλά όλες οι παρακάτω ταινίες, οι 10 (και κάτι) που θα θυμόμαστε περισσότερο από τη φετινή χρονιά, είτε προβλήθηκαν στις κινηματογραφικές αίθουσες είτε περιμένουν ένα play σε κάποια συνδρομητική ή streaming υπηρεσία.
Τι καλύτερο έχετε, άλλωστε, να κάνετε;
Αντί να φερθεί ως απολίθωμα στον Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, τον κλασικότερο κι αυτοβιογραφικότερο (sic) ήρωα του Τσαρλς Ντίκενς, ο Αρμάντο Ιανούτσι (Veep) τον βοήθησε να εισβάλλει στον 21ο αιώνα με ορμή, χιούμορ, αυθάδεια και αυτοαναφορικότητα στον Διαφορετικό Κύριο Κόπερφιλντ, τη μεταφορά του κοσμαγάπητου μυθιστορήματος. Με ένα πολυπολιτισμικό καστ (με επικεφαλής τον Ντεβ Πατέλ και ορεξάτους βετεράνους, όπως ο Χιου Λόρι, ο Πίτερ Καπάλντι και η Τίλντα Σουίντον, σε μικρούς ρόλους), μια χιλιοειπωμένη βρετανική ιστορία για έναν τζέντλεμαν με ταπεινές καταβολές κατάφερε να γίνει μοντέρνα και επίκαιρη.
…Και στην Ιρλανδία, το πιο συναρπαστικό ανερχόμενο στούντιο animation, το Cartoon Saloon, βρήκε στην αρχαία κέλτικη μυθολογία την ιδανική αναλογία για τη μισαλλοδοξία και την ξενοφοβία της σύγχρονης εποχής – και παρόλα αυτά δημιούργησε κάτι πανέμορφο: το Wolfwalkers, μια περιπέτεια αποδοχής και φιλίας κόντρα στον κρομγουελικό φανατισμό και το φόβο του διαφορετικού. Η artisanal, χειροποίητη, εκθαμβωτική αισθητική της ταινίας, που βρίσκεται στο Apple TV+, είναι χάρμα οφθαλμών.
Τι συμβαίνει όταν, η ζωή σου όπως την ήξερες τελειώνει και, πρέπει όχι να ξαναρχίσεις αλλά, ακόμα χειρότερα, να συνεχίσεις; Τα πρόσωπα του Ριζ Άχμεντ και της Φράνσες ΜακΝτόρμαντ εξέφρασαν ασύλληπτες δυσκολίες: στο Sound Of Metal (Amazon Prime Video), ο Άχμεντ (The Night Of, Rogue One) κατεδάφισε φέτος τον ερμηνευτικό ανταγωνισμό (δεν αποκλείεται μια υποψηφιότητα για Όσκαρ) στο ρόλο ενός μέταλ ντράμερ που χάνει την ακοή του και προσπαθεί να συμφιλιωθεί με τη νέα πραγματικότητα σε ένα κέντρο αποκατάστασης. Η ΜακΝτόρμαντ κουβάλησε στην πλάτη της μια ολόκληρη υποκουλτούρα, εκείνη των φτωχών νομάδων που στοιχειώνουν τις ερήμους των ΗΠΑ, υποδυόμενη στη Χώρα των Νομάδων μια γυναίκα που ξύπνησε απότομα από το αμερικάνικο όνειρο. Αμφότερες οι ταινίες προβλήθηκαν στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας, το μοναδικό μεγάλο φεστιβάλ που είχε την τύχη να γίνει φέτος στο φυσικό του χώρο.
Ο Πιτ Ντέιβιντσον και ο Χιου Τζάκμαν υποδύθηκαν ήρωες για τους οποίους ο προσεκτικά χτισμένος μικρόκοσμος ήταν στην πραγματικότητα είναι ολόκληρο σύμπαν – όταν τελικά κατέρρευσε, οι συνέπειες ήταν συναρπαστικές. Στη γλυκόπικρη κωμωδία του Τζαντ Άπατοου Η Τέχνη της Ενηλικίωσης, το αστέρι του Saturday Night Live αναγκάστηκε να βγει από την παρατεταμένη αδράνεια στην οποία βρισκόταν εξαιτίας του πρόωρου θανάτου του πατέρα του όταν η μητέρα του (Μαρίζα Τομέι) βρήκε νέο σύντροφο. Στην αλύπητα κοφτερή σάτιρα του Κόρι Φίνλεϊ Bad Education (Vodafone TV), ο greatest showman έπαιξε άλλου είδους θέατρο, ως υπερδημοφιλής, γοητευτικός διευθυντής δημόσιου σχολείου που καταχράστηκε εκατομμύρια δολάρια και ζούσε τριπλή ζωή. Οι ταινίες βασίζονται σε αληθινές ιστορίες (η μεν στην προσωπική ιστορία του Ντέιβιντσον, η δε στο μεγαλύτερο σκάνδαλο υπεξαίρεσης χρημάτων σε δημόσιο σχολείο στις ΗΠΑ), επιβεβαιώνοντας ότι στη ζωή η απότομη προσγείωση είναι πιο τρομακτική κι από το πιο παράτολμο stunt του Mission: Impossible.
Φωτό: Mary Cybulski/NETFLIX © 2020
Το Σκέφτομαι Να Βάλω Τέλος, εκτός του ότι ήταν αυτό που μάλλον είπε ο μέσος θεατής του Netflix 15 λεπτά αφότου πάτησε play στο νέο τριπάκι του Τσάρλι Κάουφμαν, χώρεσε μέσα σε δύο ώρες όλες τις αμφιβολίες, τις απογοητεύσεις και τις ανασφάλειες που βιώνει ο άνθρωπος με κάθε μικρή ή μεγάλη του απόφαση. Ένα ζευγάρι (Τζέσι Πλέμονς και Τζέσι Μπάκλεϊ) περνά μια ολοένα και πιο ανεξήγητη βραδιά στο σπίτι των γονιών (Ντέιβιντ Θιούλις και Τόνι Κολέτ) του ενός, με το σκηνοθέτη-σεναριογράφο να κάνει φιγούρες στο χρόνο μέχρι εξάντλησης.
Στα Σκοτεινά Νερά, ο Τοντ Χέινς (Κάρολ, Μακριά από τον Παράδεισο – εκ πρώτης όψεως όχι αυτονόητη επιλογή για τη δραματοποίηση ενός νομικού και δικαστικού αγώνα) σκηνοθετεί την ακούραστη εκστρατεία ενός δικηγόρου (Μαρκ Ράφαλο) ενάντια στον κολοσσό των χημικών DuPont που δηλητηρίασε εν γνώσει του και συστηματικά το πόσιμο νερό μιας περιοχής της Δυτικής Βιρτζίνια (mountain mommaaaa) σαν παρανοϊκό θρίλερ των 70s. Η τυφλή αφοσίωση ενός και μόνο ανθρώπου σε έναν αποθαρρυντικό σκοπό κάνει τα Σκοτεινά Νερά ιδανικό double feature με το Zodiac, και μάλιστα χωρίς τις απελπιστικές τρεις τελίτσες του φινάλε του δεύτερου. Επιπλέον, η τελευταία ατάκα της ταινίας είναι και η καλύτερη της χρονιάς.
Φωτό: Parisa Taghizadeh
Ο χρόνος σταματάει για αρκετά λεπτά περίπου στη μέση του Lovers Rock, του 4ου μέρους της ανθολογίας του Στιβ Μακουίν Small Axe (COSMOTE TV), και η κάμερα, ρευστή και απολύτως συγχρονισμένη με το εκστατικό vibe της στιγμής, λικνίζεται μαζί με τους θαμώνες ενός πάρτι στο Λονδίνο της δεκαετίας του ’70, ανάμεσά τους και ένα ζευγάρι (Αμάρα-Τζάε Σεντ Όμπιν και Μάικλ Γουόρντ) που δεν έχει ακόμα αφομοιώσει όλες τις πιθανότητες στις οποίες μπορεί να οδηγήσει αυτή η βραδιά. Σπάνια μια ταινία δεν έχει καμία άλλη προτεραιότητα πέρα από το να ευχαριστηθεί ένα πάρτι, να συγχρωτιστεί με αγνώστους, να αποθεώσει το φευγαλέο – το Lovers Rock είναι μια ευφορική παύση από τις καταγγελίες και τις ιστορικές αδικίες που απαρτίζουν την υπόλοιπη ανθολογία του σκηνοθέτη.
Καταφύγιο σε ένα άγγιγμα (όσο Χρυσηίδα Δημουλίδου κι αν ακούγεται) βρίσκει και η έφηβη ηρωίδα (Σίντνεϊ Φλάνιγκαν) του Never Rarely Sometimes Always (Movies Club, iTunes), όταν ενώνει τα δάχτυλά της με την πιστή ξαδέρφη της (Τάλια Ράιντερ) σε ένα σταθμό λεωφορείων στην Νέα Υόρκη, από την πίσω πλευρά μιας κολώνας. Το κορίτσι έχει ταξιδέψει κρυφά ως εκεί για να κάνει έκτρωση και η σκηνοθέτης Ελάιζα Χίτμαν κινηματογραφεί την αγωνία της σαν ηρωική αναζήτηση παραμυθιού. Φυσικά δεν υπάρχει τίποτα παραμυθένιο στις απειλές, την αβεβαιότητα και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει σε κάθε της βήμα, εκτός από την στήριξη μιας φίλης την ώρα που το έχει περισσότερο ανάγκη.
Σε μια χρονιά που, πέραν όλων των άλλων, δοκιμάστηκε η δύναμη των προσωπικών σχέσεων, αυτές οι δύο ταινίες υπενθύμισαν με τον πιο δραστικό τρόπο την αξία τους.
Netflix Η γλυκύτατη queer εφηβική εκδοχή του Συρανό ντε Μπερζεράκ, Δεν Έχεις Ιδέα και το πολυβραβευμένο ταϊβανέζικο έπος A Sun για τα μυστικά και τις τραγωδίες μιας οικογένειας.
Amazon Prime Video Στο ναυτικό νουάρ Blow The Man Down δύο αδερφές παγιδεύονται σε κοενικών διαστάσεων εγκλήματα, ενώ το 70s crime δράμα I’m Your Woman αντιστρέφει τις συνήθεις αφηγήσεις των μαφιόζικων ιστοριών ακολουθώντας τη φυγαδευμένη σύζυγο (Ρέιτσελ Μπρόσναχαν του The Marvelous Mrs. Maisel).
Apple TV+ Η Σοφία Κόπολα έκανε την comfort movie των ημερών: στο On The Rocks ο Μπιλ Μάρεϊ και η Ρασίντα Τζόουνς απολαμβάνουν την Νέα Υόρκη ως πατέρας και κόρη σε μυστική οικογενειακή αποστολή.
Movies Club (COSMOTE TV) Το The Broken Hearts Gallery κράτησε τη φλόγα των ρομαντικών κομεντί ζωντανή, ενώ το Run, το νέο θρίλερ του σκηνοθέτη του πανέξυπνου Searching, Aνίς Τσαγκάντι, τρόμαξε μέχρι και τον Στίβεν Κινγκ.
Nova Μια βοηθός μεγαλοπαραγωγού (Τζούλια Γκάρνερ) τρομοκρατείται από το αόρατο αφεντικό της, έναν Χάρβεϊ Γουάινστιν σε όλα εκτός από το όνομα, στο The Assistant, την πρώτη ταινία μετά το #MeToo που ασχολείται με τις ρίζες του. Η Ελίζαμπεθ Μος είναι μια αυτοκαταστροφική punk τραγουδίστρια στο Her Smell, την απόπειρα του Άλεξ Ρος Πέρι να ακτινογραφήσει το πραγματικό filth and fury της ροκ μουσικής.