Keith Jarrett, Charlie Haden, Paul Motian – Hamburg ’72
Το πνεύμα του μουσικού μοντερνισμού είναι για πάντα εδώ.
Ο Keith Jarrett είναι μια απόλυτη μηχανή αυτοσχεδιασμού. Δεν είναι τυχαίο ότι το κύριο σώμα της σπουδαίας δισκογραφίας του αποτελείται από ζωντανές ηχογραφήσεις είτε στην μοναδική σόλο εκδοχή ή με τα ασυναγώνιστα σχήματα που είχε κατά καιρούς. Iδίως στις σόλο εμφανίσεις του, μπαίνει στην αίθουσα και όταν χτυπάει το πρώτο πλήκτρο κανείς δεν ξέρει που θα το πάει, που και πότε θα καταλήξει χτυπώντας την τελευταία νότα του.
Γι΄ αυτό άλλωστε μόνον οι άσχετοι με το μοναδικό στυλ του όσο και με τον εντελώς προσωπικό-ιδιοσυγκρασιακό τρόπο που παράγει ζωντανά τη μουσική του ή οι κουτσομπόληδες δημοσιογράφοι (που είναι και πιο άσχετοι από τους άσχετους τυχόν ακροατές του), εκλαμβάνουν ως «καπρίτσιο» και σταριλίκι την άμεση και πολλές φορές απότομη αντίδραση στην παραμικρή ενόχληση που μπορεί να δεχτεί ο Jarrett από το ακροατήριο τη στιγμή που δημιουργεί κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια και τα αυτιά των ακροατών του το ηχοτοπίο της κάθε μαγικής στιγμής του κάθε live του!
Το Hamburg ’72 που κυκλοφόρησε πρόσφατα η ECM προέρχεται από ζωντανή ηχογράφηση του trio από συναυλία στην αίθουσα της ραδιοφωνίας του Αμβούργου. Οπότε ο Mr ECM Manfred Eicher, 42 xρόνια μετά, επιστρέφει στο αρχετυπικό υλικό εκείνων των μαγνητοταινιών, μιξάρει και πάλι την μουσική μαζί με τον Erik Kongchaug στο Όσλο και ιδού ένα ακόμα ασυναγώνιστο μουσικό έργο απο τον Keith Jarrett και τα πρώτα δημιουργικά του χρόνια. Τότε που πειραματιζόταν με την ευκολία που υποθέτουμε ότι έχει ένας αληθινός μάγος σε όλα τα στυλ της δημιουργικής τζαζ της περιόδου ’60-’70.
Εκείνα τα χρόνια ο πειραματισμός ήταν το απόλυτο ζητούμενο και επέτρεπε την πλήρη απελευθέρωση της φαντασίας ενός μεγάλου δημιουργού σαν τον Jarrett. Και στο συγκεκριμένο live υπάρχουν όλες οι αισθητικές αναζητήσεις της εποχής με το σφρίγος τριών μουσικών κολοσσών αφού δίπλα στον Jarrett βρισκόταν ο Charlie Haden στο κοντραμπάσο και ο Paul Motian στα ντραμς. Πρόκειται για το θρυλικό Keith Jarrett trio που είχε δημιουργηθεί από το 1966, το πρώτο κορυφαίο γκρουπ του μεγαλοφυούς πιανίστα και συνθέτη. Ο Haden προερχόταν από το avant garde group του Ornette Coleman και ο Motian απο το θρυλικό τρίο του Bill Evans. Με τέτοιους μουσικούς ο Jarrett μπορούσε πλέον τα πάντα.
Η εξερεύνηση όλων των εκφάνσεων της μοντέρνας τζαζ ήταν φυσική απόρροια της ανήσυχης μουσικής φύσης τους. Από την μπαλάντα «Rainbow» που ανοίγει το δίσκο, μέχρι το καυτό , ιδιότυπο funk swing του «Take me Back» και από την free έκσταση του «Piece for Ornette» μέχρι το μεγαλειώδες γεμάτο ένταση και συναίσθημα «Song for Che».
Στο συγκεκριμένο live θα πρέπει να σημειώσει κανείς την ανεκτίμητη βοήθεια του Charlie Haden στο τελικό αποτέλεσμα. Ο Jarrett και ο Haden άλλωστε είχαν αναπτύξει από το ξεκίνημα της συνεργασίας τους ένα μαγικό μουσικό δεσμό. Ο δεύτερος εκτιμούσε βαθιά και απεριόριστα τη σχέση που είχαν, τη μουσική που συνέθετε ο Jarrett αλλά και τον τρόπο που το έκανε. Γι αυτό και είχε πει μερικά χρόνια μετά στον Ethan Iverson ότι «ο Keith ήταν πάντοτε μια ολοκληρωμένη μουσική προσωπικότητα με αυθεντικές ιδέες. Έγραψε μουσική ειδικά για μας. Ήταν κορυφαία απόλαυση. Ερχόταν κάθε φορά στην πρόβα με κάτι καινούργιο. Δεν βλέπαμε την ώρα να το παίξουμε την ίδια κιόλας νύχτα , καθώς στη μουσική καθρεφτιζόταν ο εαυτός μας».
To Hamdourg ’72 είναι το αποτύπωμα του μουσικού πνεύματος της εποχής του και η εποχή του είναι το αποτύπωμα του μουσικού μοντερνισμού, του «κλασσικού» δηλαδή του εικοστού αιώνα. Γι αυτό η αξία του είναι διαρκής και αξεπέραστη.
Για την ιστορία λοιπόν στο συγκεκριμένο live o Jarrett εκτός από πιάνο παίζει φλάουτο, κρουστά και σοπράνο σαξόφωνο. Φυσικό ήταν λοιπόν λίγο αργότερα κι αφού ο ίδιος ήθελε να αφοσιωθεί αποκλειστικά στο πιάνο του να προσθέσει στο τρίο του τον σημαντικό σαξοφωνίστα Dewey Redman φτιάχνοντας το ανεπανάληπτο Αμερικανικό Κουαρτέτο των κατοπινών χρόνων…
Phronesis – Life to Everything
Ή αλλιώς, η παγκοσμιοποίηση που μας αρέσει.
Phronesis: η εξαιρετική πλευρά της κατά τ΄ άλλα «επάρατης» παγκοσμιοποίησης. Με έδρα το Λονδίνο η μπάντα αποτελείται από τρεις καταπληκτικούς μουσικούς που παίζουν μεταξύ τους «με κλειστά μάτια». Ο λόγος για το βιρτουόζο Βρετανό πιανίστα Ivo Neame, τον αβανγκαρντίστα Σουηδό ντράμερ Anton Eger και τον εμπνευστή των Phronesis, Δανό κοντραμπασίστα Jasper Hoiby.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι Phronesis με το βαρύτιμο ελληνικό όνομα, μόνο φρόνηση δεν επιδεικνύουν στη σχέση τους με τη μουσική αφού παίζοντας τις από κάθε άποψη εντυπωσιακές συνθέσεις τους κυριαρχούν η φαντασία, το ρίσκο και η απίστευτη ενέργεια που εκλύουν δημιουργώντας – ιδίως στις ζωντανές εμφανίσεις τους – ένα φρενήρες ηχητικό τοπίο.
Δίκαια, μετά το δεύτερο και το τρίτο άλμπουμ τους, το έγκυρο περιοδικό Jazzwise, έγραψε ότι οι Phronesis «είναι μια από τις πιο συναρπαστικές μπάντες του πλανήτη , σήμερα». Κι έτσι παραμένουν. Πρόκειται για μια μπάντα ολοκληρωμένη στυλιστικά και συνθετικά . Ξεχωρίζει γιατί και οι τρεις μουσικοί είναι δεξιοτέχνες στον υπερθετικό βαθμό, με φαντασία, πρωτοτυπία, δυναμισμό και μελωδικότητα (στις λίγες, είναι η αλήθεια, στιγμές που θεωρούν ότι τη χρειάζονται).
Το ιδιαίτερο ύφος των Phronesis προκύπτει τόσο από τον στέρεα δομημένο και συμπαγή ήχο τους όσο και από τα θυελλώδη και ξαφνικά ξεσπάσματα που οδηγούν το τελικό άκουσμα σ΄ ένα οργιαστικό κρεσέντο. Στα συν της προσωπικής μουσικής ιδιοσυγκρασίας τους είναι και ο κόντρα ρυθμός που έχουν την ικανότητα να παίζουν μεταξύ τους και κυρίως ο μέγας Eger στα ντραμς του με τους άλλους δύο.
Κοντολογίς, αν οι ιστορικοί πια E.S.T. άνοιξαν ένα μαγικό δρόμο στο σύγχρονο ευρωπαικό αυτοσχεδιασμό, επηρεάζοντας δεκάδες γκρουπ μετά απ’ αυτούς , οι Phronesis ολοκληρώνουν αυτήν την πορεία με το δικό τους, πολύ προσωπικό ήχο, δημιουργώντας έτσι ένα νέο σημείο αναφοράς για τους νεώτερους που ψάχνουν ακόμα το δικό τους δρόμο.
Το Life to Everything περιλαμβάνει εννιά διαλεχτά κομμάτια απαράμιλλης γραφής και ύφους, που περνούν από τη νηνεμία στην καταιγίδα με απίστευτη ευκολία, με σολιστικά τμήματα που τσακίζουν κόκαλα και παίζουν όσο κανείς άλλος με την έννοια του ρυθμού. Δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποια κομμάτια από τα υπόλοιπα, αν όμως πρέπει να το κάνουμε για χάρη της ακρίβειας, τότε τα «Wings 2 the Mind», «Nine Lives», «Deep space Dance» και φυσικά το «Dr. Black» δε σε αφήνουν να ξεκολλήσεις. Στο πρώτο και στο τέταρτο απ’ αυτά μάλιστα ο ντράμερ Αnton Eger ξεδιπλώνει την απίστευτη μουσική δεξιοτεχνία και ευφυία που διαθέτει .
Το άλμπουμ ηχογραφήθηκε ζωντανά σε δύο συνεχόμενες βραδιές στο Λονδίνο στις 16 και 17 Νοέμβρη του 2013 και κυκλοφόρησε από την εξαιρετική Edition Records. Στην Ελλάδα ήρθε χάρη στην A&N που ευτυχώς έχει επανακάμψει δυναμικά και έχουμε τέτοια διαμάντια και στη δική μας αγορά.
Είναι το πέμπτο άλμπουμ τους και ένα από τα καλύτερα live που έχουν ηχογραφηθεί στην ιστορία της ευρωπαϊκής τουλάχιστον τζαζ, εξαιρουμένων των ευρωπαϊκών ηχογραφήσεων του εκτός συναγωνισμού (και Αμερικανού φυσικά) Keith Jarrett. Είμαι ευτυχής που από τη μέρα που ήρθε στα χέρια μου το cd των Phronesis κι εγώ δεν ξέρω πόσες φορές το έχω ακούσει και είμαι εξ ίσου ευτυχής που τους είχα παρακολουθήσει στο αθηναϊκό live τους στην Τεχνόπολη πριν από δύο-τρία χρόνια…