Το “Elephant” είναι ένα έργο για την ανθρώπινη φύση. Χτίστηκε πάνω σε μια συλλογή από 316 σχέδια νεκρών σωμάτων, τα οποία ο καλλιτέχνης ζωγράφιζε επί έναν χρόνο – ένα κάθε μέρα. Τι αφήνει πίσω του ένας πόλεμος ή ένα έγκλημα; Τι θα απομείνει από ένα νεκρό σώμα; Η εικαστική γλώσσα του Ραμπί Μρουέ μετασχηματίζεται εδώ σε κάτι βαθιά σωματικό, καθώς συνεργάζεται με δύο εξαιρετικούς χορευτές, τους Ty Boomershine και Jone San Martin.
Το “You Should Have Seen Me Dancing Waltz”, που παρουσιάζεται σε παγκόσμια πρεμιέρα στη Στέγη, είναι μια διερεύνηση της έννοιας του τείχους ως προστασίας, αλλά και ως ορίου ανάμεσα στο μέσα και το έξω, στο ιδιωτικό και το δημόσιο, στην οποία το δέρμα του χορευτή γίνεται το όχημα μιας αλληγορίας. Το ανθρώπινο σώμα μπαίνει στο μικροσκόπιο με τον επώδυνο, μα πάντα ποιητικό τρόπο του Ραμπί Μρουέ.
Οι εξελίξεις όμως στον Λίβανο είναι ραγδαίες και ο Ραμπί Μρουέ στο πλαίσιο της συνέντευξης που παραχώρησε στην Popaganda δήλωσε για τη χώρα του: «Έφυγα πριν χρόνια από τη Βηρυτό και μετακόμισα στο Βερολίνο, γιατί είχα χάσει κάθε ελπίδα. Όμως αυτές τις μέρες συμβαίνει κάτι ξεχωριστό για την ιστορία της χώρας μου. Είναι η πρώτη φορά που εμείς οι Λιβανέζοι, είμαστε όλοι μαζί στους δρόμους. Αυτό που συμβαίνει είναι μια ειρηνική επανάσταση. Είναι η αρχή μιας ισχυρής πάλης».
Πώς επιλέξατε τον τίτλο “Elephant” για το έργο σας; Εμπνεύστηκα από το ομότιτλο φιλμ που σκηνοθέτησε το 1989 ο Άλαν Κλαρκ που ήταν η πηγή έμπνευσης και για τον Γκας Βαν Σαντ που επίσης ονόμασε “Elephant” τη δική του ταινία, του 2003. Αποφάσισα λοιπόν να το ονομάσω έτσι ως μια ξεκάθαρη αναφορά στα συγκεκριμένα έργα. Η βασική ιδέα που με ενέπνευσε είναι και στα δύο η κάμερα ακολουθεί κάποιον που βαδίζει μια μακρά απόσταση και καταλήγει σε μια σκηνή που είτε σκοτώνει είτε σκοτώνεται από κάποιον άλλον. Αυτό ήταν ένας από τους καταλύτες. Ένας άλλος ήταν ότι έφτιαχνα καθημερινά με μολύβι σκίτσα νεκρών ανθρώπων, που τον θάνατό τους τον μάθαινα παρακολουθώντας την ειδησεογραφία. Όταν άρχισα να δουλεύω με τους χορευτές τους έδειξα τα σκίτσα και τους είπα ότι ήθελα να δημιουργήσω ένα έργο μέσα από αυτά.
Πώς αποφασίσατε να κάνετε αυτά τα σκίτσα; Είναι κάτι που κάνω κατά περιόδους στην καριέρα μου. Είναι ένα είδος ημερολογίου με κολάζ από σκίτσα, αποκόμματα εφημερίδων, ζωγραφιές. Αυτή η συγκεκριμένη σειρά έργων προήλθε από μια τέτοια ρουτίνα και ως φυσική απόρροια της ανάγκης να πραγματευτείς τέτοιες ειδήσεις μέσω της καλλιτεχνικής γλώσσας, οπτικής, έκφρασης.
«Το δέρμα μπορεί να τεντώσει, μπορεί να χαλαρώσει προς τα πίσω και από αυτή την έννοια μπορεί να παραλληλιστεί με τα σύνορα που αλλάζουν μεταξύ δύο χωρών».
Πού εστιάζετε σε ένα νεκρό κορμί; Οι νεκροί που αποτύπωσα ήταν θύματα των πρόσφατων πολέμων, στη Συρία, στο Ιράκ, των πολέμων του αραβικού κόσμου, της αραβικής άνοιξης, των μεγάλων διαδηλώσεων και των βασανιστηρίων. Προέρχομαι από περιβάλλον που οι συγκρούσεις ήταν καθημερινό φαινόμενο, έχω ζήσει 15 χρόνια εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο, σχεδόν δεν ξέρουμε τι σημαίνει «ειρήνη» στη χώρα μου καθώς υπήρχε πάντα πολιτική ένταση, διεθνείς παρεμβάσεις, έντονες συγκρούσεις. Πρόσφατα όμως έγινε κάτι πολύ σημαντικό, είναι βέβαια ταμπού να το συζητάμε, ή τέλος πάντων είναι πολύ ευαίσθητο ζήτημα για εμάς∙ ένα τμήμα των Λιβανέζων ανήκουν σε ένα πολιτικό και στρατιωτικό κόμμα που εκπροσωπείται στην κυβέρνηση με υπουργούς και συμμετείχε στην πόλεμο της Συρίας, μιλάω φυσικά για τη Χεζμπολά. Με την εισβολή και την κατοχή της Συρίας είναι η πρώτη φορά στην ιστορίας μας ως Λιβανέζοι που εμείς δρούμε ως κατακτητές, ενώ μέχρι τώρα μας κατακτούσαν κι αυτό είναι κάτι πολύ μεγάλο για να το παραβλέψουμε, κάτι πολύ επικίνδυνο. Ξέρουμε ότι η Χεζμπολά εκπληρώνει την ατζέντα των Ιρανών στην περιοχή αλλά την ίδια στιγμή είναι σαφώς τμήμα της λιβανέζικης κοινότητας και εκπροσωπείται στην κυβέρνηση. Είναι πολλοί οι «παίκτες» στην περιοχή, από διάφορες χώρες και το ξέρουμε αυτό. Δυστυχώς ο λαός της Συρίας πληρώνει το τίμημα.
Γι’ αυτούς που επιβίωσαν από έναν πόλεμο πώς το σώμα τους τον θυμάται; Είναι κάτι στο οποίο δεν μπορούμε να απαντήσουμε γενικά γιατί πιστεύω ότι ο κάθε πόλεμος έχει τα δικά του χαρακτηριστικά. Δεν είναι κάθε εμπειρία πολέμου ίδια. Ξέρω για παράδειγμα ότι ο λιβανέζικος εμφύλιος διεξάγονταν τελείως διαφορετικά σε σχέση με τον πόλεμο στη Συρία∙ επίσης, διαφορετικός ήταν ο πόλεμος του Λιβάνου με το Ισραήλ το 2006. Μιλάω και για το πώς το ίδιο το σώμα βιώνει τον πόλεμο. Πια οι μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία ακόμη και η Τουρκία διεξάγουν πολέμους μέσω τηλεχειριστηρίων, επιτίθεται με drones, σκοτώνουν χωρίς να χρησιμοποιούν το σώμα, το σώμα δεν είναι παρόν. Η εμπειρία των πολέμων συνεχώς αλλάζει.
Το δέρμα είναι ένα σύνορο; Δε το αντιλαμβάνομαι ως σύνορο αλλά ως ένα στρώμα που φέρνει πληροφορίες απέξω προς τα μέσα αλλά και εκφράζει εσωτερικές πληροφορίες προς τα έξω∙ είναι κατά κάποιο τρόπο φίλτρο. Ναι, το δέρμα μπορεί να αποτελέσει σύνορο με την έννοια της προστασίας των εσωτερικών μας αλλά δεν είναι τείχος, δεν είναι κάτι συμπαγές. Το δέρμα περιέχει το σώμα, το τυλίγει, το συγκρατεί, το δέρμα είναι ελαστικό. Το δέρμα μπορεί να τεντώσει, μπορεί να χαλαρώσει προς τα πίσω και από αυτή την έννοια μπορεί να παραλληλιστεί με τα σύνορα που αλλάζουν μεταξύ δύο χωρών. Το δέρμα με απασχολεί πολύ ως έννοια συνόρου με την πολιτική σημασία, όπως κάποιοι πολιτικοί θέλουν να χτίζουν τείχη. Όμως αυτό που θέλω να πω είναι ότι δεν μπορείς να αποφύγεις τον κίνδυνο, γιατί αυτός πηγάζει από εμάς και όχι απέξω. Είναι ανόητο να πιστεύεις ότι χτίζοντας ένα τείχος είσαι ασφαλής. Ο ιός είναι μέσα στο σώμα. Οι Ισραηλινοί χτίζουν τείχη για να προστατευθούν από ποιους; Στην πραγματικότητα δημιουργούν κάτι που τους φυλακίζει και όχι που τους προστατεύει από τους Παλαιστίνιους ή ο Τραμπ θέλει να φτιάξει ένα τείχος για να προστατεύσει τους Αμερικάνους από τους Τεξανούς και δεν ξέρει ότι το σώμα του έχει μέσα του τον ιό, δεν ξέρει ότι ο ίδιος είναι ιός. Είναι μια ιδέα, που παγκοσμίως επεκτείνεται, το ότι πρέπει να κλειστούμε στον εαυτό μας για να προστατευθούμε από τους άλλους.
Αυτή είναι η βασική ιδέα του έργου “You should have seen me dancing Waltz”? Είναι μια από τις πρωταρχικές ιδέες, συνεχώς αλλάζουν άλλωστε, αλλά σαφώς υπάρχει ακόμη στο πλαίσιο. Το “You should have seen me dancing Waltz” αφορά στο να βάλω σε αντιπαράθεση δυο βασικά μέσα: το μέσο του χορού, που είναι ένα μέσο αφηρημένο ή ένα μέσο που χρησιμοποιεί την αφαίρεση για να εκφράσει ιδέες και το μέσο που είναι όσο πιο συγκεκριμένο γίνεται, τα ΜΜΕ. Μια εφημερίδα ως μέσο είναι το ακριβώς αντίθετο του αφηρημένου, μια εφημερίδα εστιάζει στο να γίνει όσο πιο συγκεκριμένη γίνεται η είδηση με ονόματα, με πληροφορίες. Δεν θέλω να κρίνω την ίδια τη λειτουργία των ΜΜΕ αλλά το πώς στέκονται απέναντι στην έννοια του αφηρημένου. Βάζω λοιπόν αυτά τα δυο μέσα μαζί για να εξετάσω πώς μπορούν να δουλέψουν και τι μπορούν να δημιουργήσουν.