Στο θεατρικό τους γλέντι, καθίσαμε στην τάβλα ν’ ακούσουμε τον έρωτα και το θάνατο. Μέσα στη μέθη του χορού, στην παραζάλη των βημάτων, έπεσαν από τη μηλιά και είπανε τραγούδι. Και το τραγούδι αντάριεψε και άρχισε να βρέχει, σκόρπια και αγύρτικη μιλιά στα ζουμερά αμπέλια.
Πώς άρχισε το γλέντι της «Ιδέας»; Η αφορμή για να αρχίσει να χορεύει η ομάδα ήταν η πρόκληση για το αν θα μπορούσε το σεξπιρικό δράμα ‘Ρωμαίος και Ιουλιέτα’ να παιχτεί από δύο ηθοποιούς. Οι χαρακτήρες επιστρέφουν από τη σεξπιρική εποχή ως φαντάσματα και έπρεπε να βρεθούν δύο ηθοποιοί που θα έμοιαζαν αρχετυπικά με τα πρόσωπα και θα μπορούν, ταυτόχρονα, να μεταμορφώνονται σε δεκάδες ρόλους.
(flashback)Κ.Γ. ‘ Έχουμε ανάθεση από το Low Budget Festival για το Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Έχουμε μόνο ένα μήνα. Πάμε;’
A.Μ. & Κ.Μ. ‘Πάμε!’
(Από αυτό το σημείο κι έπειτα, οι απαντήσεις αντανακλούν την ομάδα ως σύνολο, όχι προς χάριν διευκόλυνσης αλλά λόγω της σύνδεσής τους σε μια τρισδιάστατη μεν, ενιαία δε, προσωπικότητα. Για το λόγο αυτό, οι απαντήσεις αποδίδονται στην Ιδέα)
Πώς βαπτίστηκε η Ιδέα; Έπεσε η ιδέα της Ιδέας και άρεσε σε όλους γιατί όλα μια ιδέα είναι. Έπειτα, λαμβάνουμε όλες τις ιδέες υπ’ όψη- ακόμη και η πιο κακοπροαίρετη κριτική μπορεί να δώσει ιδέες. Ταυτόχρονα, όλα στη ζωή και στο θέατρο προκύπτουν από ιδέες. Τέλος, έχει να κάνει και με την άφεση αμαρτιών στον καλλιτέχνη, έτσι κι αλλιώς όλα μια ιδέα είναι, πάμε λοιπόν να την κάνουμε…
Τρεις άνθρωποι αλλά μία Ιδέα; Συγγενεύουμε καλλιτεχνικά και το αντιληφθήκαμε από την αρχή. Αποφασίσαμε να κάνουμε αυτήν την ομάδα όπου θα νιώθουμε ελευθερία και θα εμπνεόμαστε ο ένας από τον άλλο. Συνήθως, βέβαια, υπάρχει η τάση να υπάρχει ένας αρχηγός. Αυτό είναι λογικό, από τη μία, γιατί η θεατρική τέχνη δεν είναι και η πιο δημοκρατική και ‘στο τέλος της ημέρας’ τον τελευταίο λόγο τον έχει ο σκηνοθέτης. Εμείς, όμως, αισθανόμαστε σα μία ψυχή, μία διάνοια και μία ενέργεια που μοιράζεται στα τρία. Αλληλοσυμπληρωνόμαστε, κατά τις ανάγκες που προκύπτουν για τον καθένα προσωπικά, σαν συγκοινωνούντα δοχεία.
Αυτό δεν μπορεί εύκολα να γίνει αντιληπτό- το ότι είμαστε ομότιμοι στην ομάδα και δε λειτουργούμε με ιεραρχία αλλά ως ‘εμείς’. Η πραγματικότητα είναι και για τους τρεις αρκετά δύσκολη αλλά, ερχόμενοι κοντά, λιγοστεύουν τα αγκάθια. Αυτό είναι και ένα ‘προθεατρικό’ μήνυμα από πλευράς μας.
Ποιο είναι το μανιφέστο της Ιδέας; Μας ενδιαφέρει το λαϊκό θέατρο, μας ενδιαφέρει η ‘γιαγιά’ που θα έρθει να δει την παράσταση και θα καταλάβει τα πάντα. Είμαστε αντίθετοι στη φλου αρτιστίκ άποψη όπου κανείς δεν καταλαβαίνει τίποτα και απλά χειροκροτάει στο τέλος. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια γιορτή στην οποία ο κόσμος να είναι συμμέτοχος και συνένοχος, όπως στην Ικαρία, στα πανηγύρια, όπου ξέρεις-δεν ξέρεις να χορεύεις, ανεβαίνεις και πιάνεις το χέρι σου. Έτσι ακριβώς, από τη φάρσα μέχρι το αίμα.
Δε μας αρέσει να εστιάζουμε στην εγκεφαλική λειτουργία. Οι συναισθηματικοί κραδασμοί και οι ιδέες συναισθηματικής νοημοσύνης είναι για τη θεατρική αίθουσα. Η σκέψη είναι για την επόμενη μέρα.
Και ο ακαδημαϊσμός και ο κενός αισθητισμός και ο μεταμοντερνισμός υπάρχουν και δανείζουν τα στοιχεία τους αφού η εποχή μας επηρεάζεται ούτως ή άλλως από παντού. Όμως εμείς στρατευόμαστε με τη ‘γιαγιά’. Έχει επικρατήσει ένα μοντέλο του να μην είσαι πολύ θεατρικός, να μη μιλήσεις πολύ δυνατά, να μη συγκινηθείς εσύ αλλά το κοινό, γενικώς μία δικτατορία που επιβάλλει τη ρηγματική, για παράδειγμα, αφήγηση και όχι την αρχή-μέση-τέλος. Αν δεν μπορείς να πεις κάτι απλά, τότε δεν το ξέρεις καλά. Πολλές φορές τα θολά σημεία είναι λόγω της ημιμάθειας. Επίσης, δεν μπορείς να αρνηθείς το πλαίσιο στο οποίο κινούμαστε. Είμαστε μια μεσογειακή χώρα με συγκεκριμένη ιστορία και παράδοση, δεν μπορεί να τ’ απαρνηθεί κανείς αυτά. Δεν είμαστε στη Φινλανδία. Ακόμα μαζευόμαστε, γλεντάμε, πίνουμε, πιανόμαστε αγκαλιά και κλαίμε. Όταν ο ηθοποιός είναι σνομπ και δεν έχει ανθρωπιά, πώς θα επικοινωνήσει το μήνυμα του;
Eξάλλου, η ‘γιαγιά στο θέατρο’ έχει δει και όλους εκείνους που εμείς θεωρούμε ιερά τέρατα παλαιάς κοπής. Όταν, λοιπόν, έχουν δει αυτά και εκτιμούν τη δουλειά μας – κάτι πιο πειραματικό με ελάχιστα μέσα- όχι μόνο χαιρόμαστε αλλά επιβεβαιωνόμαστε και καλλιτεχνικά. Γενικά, δεν είμαστε με το μέρος του αποκλεισμού.
Πότε είναι ‘σνομπ’ ο ηθοποιός; Όταν δε συμμετέχει ολόκληρος. Όπως όταν χορεύεις τον ικαριώτικο, δεν μπορείς να αφήσεις την καρδιά σου απ’ έξω. Μπαίνεις ολόκληρος, σώμα, ψυχή και πνεύμα. Αυτό είναι σύμφυτο άλλωστε με τη φυσιολογική ροή των πραγμάτων για τον άνθρωπο. Η μη συμμετοχή είναι σνομπ.
Η μη συμμετοχή…; Ναι, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την απολιτίκ και πασιφιστική στάση στις μέρες μας, όπου ο πολιτικός κίνδυνος έχει φτάσει στο κατώφλι μας, απειλώντας μας και κοινωνικά και καλλιτεχνικά. Η ειρήνη είναι για τα κανάλια. Η αποχή,το λευκό, η αδιαφορία… Αν έχεις έστω και λίγο αίμα στις φλέβες σου, αυθόρμητα θα σου βγει μια πολιτική στάση. Είναι θέμα ανθρωπιάς.
Όταν η Ιδέα σας πήρε σάρκα και οστά, έγινε; Μπουλούκι. Ένα μπουλούκι πιο μεσαιωνικό από το μεσαίωνα. Με δυο φακούς και πέντε σκηνικά εργαλεία αλλά με πολλή σωματικότητα, ψυχή και πνευματικότητα, που απορρέει εν τέλει από τα προηγούμενα δύο, μπορούμε να δώσουμε κάτι άρτιο. Μια μοιρολογίστρα στην Κάσο που κλαίει τον έρωτα και το θάνατο συνέχει όλο το χωριό και εν τέλει όλους μας. ‘Όλοι ζούμε σε αυτή τη γη με χάι χο αγέρα και βροχή’ και το θέμα είναι αυτό το ‘χάι χο’ σου που ορίζει την ύπαρξη από τη μη ύπαρξη και τη στάση από τη μη στάση. Σ’ αυτή τη φτωχή λογική είμαστε καλυμμένοι ως προς το τι είναι μπουλούκι. Φτωχά κάρα που κουβαλούσαν θεατρίνους με γεμάτη σωματικότητα και τους άδειαζαν από τόπο σε τόπο. Σκεφτήκαμε, γιατί δεν ξανακινούμαστε προς αυτό; Βέβαια, πολλούς από αυτούς τους παλουκώνανε στα σταυροδρόμια, πράγμα από το οποίο δεν κινδυνεύουμε…μάλλον. Το σίγουρο είναι πως το θέατρο δεν είναι μια τέχνη που «αβρόχοις ποσί», πρέπει να γίνεις μούσκεμα.
Πώς λειτουργεί το «σύγχρονο μπουλούκι» σας; Στη λογική του μπουλουκιού, όλα είναι έξω. Μας νοιάζει η επικοινωνία του μηνύματος. Και στην Τελευταία Μαύρη Γάτα που είναι ένα παιδικό εφηβικό έργο όπου σκηνοθετούμε δέκα εξαιρετικούς ηθοποιούς, μας νοιάζει όλα να είναι ξεκάθαρα. Το έργο του Ευγένιου Τριβιζά μιλά για τη μισαλλοδοξία, το φασισμό, την αξία του αγώνα, τη φιλία, την προδοσία. Εκεί, όλοι μας πια μόνο σε σκηνοθετικό ρόλο, θελήσαμε να ακούσουμε τις ιδέες όλων. Βέβαια, στην αρχή επικράτησε ένα χάος ιδεών που ερχόταν από όλα τα κανάλια αλλά όσο άρχιζε να καθαρίζει βλέπαμε ότι το να εμπιστεύεσαι τις ιδέες των πολλών είναι καλύτερο. Πολλά μυαλά λειτουργούν πάντα καλύτερα από το ένα. Ανακαλύψαμε μάλιστα και μια καινούρια για μας αισθητική με προβολές. Αντιμετωπίσαμε τις ενοχές μας όσον αφορά το θέατρο για μεγάλους και αμβλύναμε τις γωνίες σε ένα τόσο σκληρό ως προς το πολιτικό του μήνυμα έργο.
Μας ενδιαφέρει ως μπουλούκι η θεατρική αίθουσα να είναι σαν παράνομος ραδιοφωνικός σταθμός, σαν υπόγειο καμπαρέ όπου ακούγονται όλα. Μας ενδιαφέρει στη θεατρική αίθουσα να ασκείται η δημοκρατία. Μια δημοκρατία για την οποία μόνο εσύ είσαι υπεύθυνος. Το γεγονός ότι μοιραζόμαστε την καρέκλα του σκηνοθέτη εξ’ ίσου είναι δημοκρατία, το ότι έχουμε ένα χώρο που μοιραζόμαστε με άλλους καλλιτέχνες για να μπορούμε να ονειρευόμαστε έχει να κάνει και με το μοντέλο που από τη θέση μας προτείνουμε.
Πού βρίσκεται η «αλήθεια» της Ιδέας σας; Η αναζήτηση του «αληθινού», του «σύγχρονου», του «γνήσιου», του «καλλιτεχνικά παρόντος» σε εμποδίζει συχνά να επικοινωνήσεις. Και αν δεν επικοινωνείς, δεν είσαι αληθινός πια. Όλη αυτή η προσπάθεια να οχυρώσουμε την προσωπική μας αλήθεια μας κλείνει. Για εμάς, η εστίαση στην ετερότητα φέρνει ενός είδους αλήθεια. Έχουμε δει αλήθειες άπειρων αποχρώσεων σε έργα διαφόρων μεγάλων καλλιτεχνών υπό πολύ διαφορετικά πρίσματα. Άρα, δεν υπάρχει ένας δρόμος. Στο ‘Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2’ έχουμε ένα ‘μπουφόνικο’ σημείο με την Αθηνά να παίζει με το πρόσωπο χωρισμένο σε τρεις ρόλους με τη βοήθεια προβολής στον τοίχο. Όταν ήρθε σαν υλικό ήταν κάτι τελείως ξένο αλλά καθώς συνδεθήκαμε μαζί του δημιουργήθηκε μια αλήθεια με τελείως διαφορετικό κώδικα. Η αλήθεια είναι έξω από εμένα κι από εσένα.
Ποια είναι η καθημερινή πραγματικότητα της Ιδέας σας; Μας αρέσει να αντιμετωπίζουμε τη δουλειά μας και λίγο σαν εργάτες, κουραζόμαστε, τραυματιζόμαστε, φορτώνουμε σκηνικά ταξιδεύοντας…άμα θες να είσαι παρών στην τέχνη και να πεις αυτό που έχεις να πεις σαν καλλιτέχνης, χρειάζεται θυσία, έχει τίμημα. Έχει σωματική κούραση αλλά και ψυχική κούραση λόγω του κατεστημένου. Υπάρχουν παραγωγοί που κινούνται σε διαφορετική σφαίρα αλλά μέσα σε αυτό υπάρχουν και σύντροφοι με όλη τη σημασία της λέξης, άνθρωποι που συστρατεύονται και είμαστε ευγνώμονες για αυτό.
Ο καθένας σας προσωπικά είναι πάντοτε τόσο βαθιά συναισθηματικά εμπλεκόμενος; Είμαστε παρορμητικοί, τσακωνόμαστε, το λύνουμε, κάνουμε μια αγκαλιά και βγαίνουμε να παίξουμε. Μας πιάνει η ιδεοληψία της μισής ώρας και σαν αμοιβάδες αλληλεπιδρούμε, επηρεαζόμαστε άμεσα από τις δονήσεις του περιβάλλοντος. Ωραίο, μπορεί και άσχημο, τουλάχιστον είναι ζωντανό. Καίμε τη μέρα, είμαστε κοντά στην αυτοανάφλεξη. Και όταν κάνεις μετά μια συνέντευξη, σκέφτεσαι τελικά τι ωραία που τα ζούμε όλα αυτά. Γιατί λίγο τα ξεχνάς και τα θεωρείς δεδομένα…
