Ο Julian Gargiulo είναι 42 χρονών. Δεν του φαίνεται καθόλου. Είναι φημισμένος πιανίστας και συνθέτης κλασικής μουσικής. Ούτε αυτό του φαίνεται. Με μαλλί αφάνα που θα ταίριαζε πιο πολύ σε ροκ performer, εξωστρεφής και εκφραστικός όπως θα άρμοζε σε έναν ηθοποιό, ειδικά του κωμικού ρεπερτορίου, με συνεχείς λογοτεχνικές και κινηματογραφικές αναφορές στον λόγο του όπως περιμένεις από έναν βιβλιοφάγο σινεφίλ. Ίσως πάνω απ’ όλα είναι Ιταλός αν και ζει μόνιμα στη Νέα Υόρκη, είναι παντρεμένος με Κερκυραία και πρόσφατα επέστρεψε από Αυστραλία, όπου έδωσε μια σειρά από κονσέρτα. Τον Σεπτέμβριο θα συμμετάσχει στο 2015 Caldera and Arts & Literature Festival (11-13 Σεπτεμβρίου) που διοργανώνει για μία ακόμη χρονιά το αγαπημένο βιβλιοπωλείο Atlantis στη Σαντορίνη, με συμμετοχή σπουδαίων λογοτεχνών όπως ο David Sedaris και ο Billy Collins. Τον συνάντησα σε έναν δροσερό κήπο ένα ζεστό, καλοκαιρινό απόγευμα κι ενώ πίναμε τσιτσιμπύρα μου μίλησε για την μεγάλη του αγάπη: τη μουσική.
Πώς προέκυψε η σχέση σου με την μουσική; Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Βερόνα. Οι δικοί μου δεν είχαν σχέση με την μουσική πέρα από ότι την αγαπούσαν και μας προέτρεψαν να μάθουμε, εγώ κι ο αδερφός μου. Πήγα λοιπόν να μάθω πιάνο, πήγα στο πρώτο μάθημα αλλά δεν μου άρεσε ο δάσκαλος, δεν μπορούσα να μάθω να διαβάζω μουσική απλά άκουγα τι έπαιζε ο αδερφός μου και μετά το έπαιζα κι εγώ κι αυτόν τον τσάντιζε. Στα 13 αποφάσισα ότι θέλω να μπω στο Ωδείο κι αυτό απαιτούσε να προετοιμαστώ και να παίξω μουσική μπροστά στους καθηγητές κι εγώ δεν ήξερα καν να «διαβάζω» τις νότες. Όλοι λοιπόν με απέτρεπαν, μου έλεγαν ότι ήταν ανοησία να πάω να δώσω εξετάσεις, όμως το έκανα και πέρασα. Μετά συνάντησα μια εξαιρετική δασκάλα που μου έκανε καθημερινά μαθήματα δωρεάν, κάθε μέρα στο στούντιο της ασχολούταν μαζί μου επί 4 με 5 ώρες. Η φάση θύμιζε το Whiplash, μόνο που η δασκάλα μου ήταν καλοσυνάτη. Με πίστεψε κι εγώ πίστεψα αυτήν. Και μετά πίστεψα σε μένα.
Πώς είναι να είσαι επαγγελματίας πιανίστας; Κάθε καριέρα στις τέχνες δεν έχει την στρωτή δομή που ισχύει σε άλλους χώρους όπου κατά βάση η διαδρομή είναι πανεπιστήμιο, πρακτική, δουλειά. Για να ολοκληρώσεις τις σπουδές στο ιταλικό Ωδείο χρειάζονται 10 χρόνια, εμένα μου πήρε 6, μετά πήγα στο Ωδείο της Μόσχας, μια εκπληκτική εμπειρία και η πρώτη φορά που βρισκόμουν μακριά από τους γονείς μου, ύστερα μετακόμισα στις ΗΠΑ και συνέχισα να σπουδάζω μουσική. Θα μπορούσα να ξεκινήσω να δίνω κονσέρτα αλλά κανείς δεν μου ζητούσε να το κάνω επειδή δεν μπορούσα να αποδείξω ότι θα είμαι καλός σε αυτό, είναι μια catch 22 κατάσταση κατά κάποιο τρόπο. Εκεί έγκειται όλη η δυσκολία σε ότι αφορά την καριέρα στις τέχνες, να αποδείξεις ότι είσαι αρκετά καλός ώστε να γίνεις επαγγελματίας. Συνέβησαν πολλά πράγματα αλλά έχω καταφέρει τα τελευταία 10 χρόνια να ζω από τη μουσική και τα πράγματα βελτιώνονται συνεχώς όσον αφορά την ποιότητα των ανθρώπων που συνεργάζομαι αλλά και των χώρων που εμφανίζομαι. Επιπλέον, είναι δύσκολο να ασχοληθείς επαγγελματικά με την τέχνη εάν δεν προέρχεσαι από οικογένεια που το κάνει ήδη, μοιάζει λίγο με την πολιτική η όλη φάση. Γι αυτό όταν μαθητές με ρωτούν αν πρέπει να ασχοληθούν με την μουσική τους απαντώ να το κάνουν μόνο αν είναι το μοναδικό πράγμα που θέλουν να κάνουν στη ζωή τους, αν είναι ανοιχτοί να δουν τις ευκαιρίες που θα τους παρουσιαστούν, να δουλέψουν σκληρά και να αφοσιωθούν γιατί η ζωή είναι γεμάτη από αντιπερισπασμούς.
Eίναι οι καλλιτέχνες άνθρωποι που αφοσιώνονται τόσο στην τέχνη τους με αποτέλεσμα σε άλλους τομείς της ζωής τους δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα; Στη ζωή υπάρχει ισορροπία. Εάν λοιπόν επικεντρώνεσαι αποκλειστικά σε ένα πράγμα τότε είναι λογικό τα υπόλοιπα πάνε σε δεύτερη μοίρα, διαφορετικά είναι πάρα πολλά για να αντέξει κανείς. Έτσι, το στερεότυπο έχει μια δόση αλήθειας. Υπάρχει ένα βιβλίο από τον Malcom Gladwell, στο οποίο ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι χρειάζονται 10.000 ώρες πρακτικής για να γίνει κάποιος δεξιοτέχνης σε κάποιο καλλιτεχνικό αντικείμενο. Δεν ξέρω αν για μένα ήταν 10.000 ώρες αλλά υπήρχε μια περίοδος στη ζωή μου που ασχολούμουν με τη μουσική καθημερινά για ένα δεκάωρο. Ήμουν στην εφηβεία, πήγαινα σχολείο, επέστρεφα και έπαιζα πιάνο. Θυμάμαι ότι μου έφερνε η μητέρα μου φαγητό, έτρωγα με το ένα χέρι και έπαιζα με το άλλο, δεν υπερβάλλω. Κανονικά είναι η ηλικία των πάρτι, του φλερτ, των φίλων αλλά ήμουν υπερβολικά ντροπαλός και είναι περίεργο γιατί πια δεν είμαι καθόλου.
Γιατί επέλεξες την κλασική μουσική; Τώρα μοιάζει με καλή ερώτηση αλλά τότε ένιωθα ότι δεν υπήρχε καν η ερώτηση. Τώρα αυτό που μου αρέσει περισσότερο είναι να γράφω μουσική, να δημιουργώ κάτι που πριν από εμένα δεν υπήρχε. Η μουσική που συνθέτω βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ κλασικής και τζαζ.
Αισθάνεσαι περισσότερο δημιουργός ή ερμηνευτής; Πλέον αισθάνομαι περισσότερο δημιουργός αν και έχω περάσει τα περισσότερα χρόνια της μέχρι τώρα μου καριέρας ως ερμηνευτής. Πάντα μου άρεσε να δημιουργώ, έγραφα ιστορίες και ποιήματα, τώρα πια μουσική. Εάν κοιτάξεις πίσω την ιστορία της κλασικής μουσικής θα δεις ότι οι σπουδαίοι ήταν αυτοί που ήταν εξίσου καλοί και στα δύο. Τώρα πια υπάρχουν φοβεροί πιανίστες που δεν είναι συνθέτες αλλά παλιότερα δεν συνέβαινε αυτό, όλοι σχεδόν έκαναν και τα δύο. Νομίζω ότι γι’ αυτό φταίει ότι η υπερβολική εξειδίκευση που έχει επέλθει σε όλους τους τομείς. Έχει χαθεί το μοντέλο του Αναγεννησιακού ανθρώπου, τότε που οι άνθρωποι δεν γνώριζαν τόσο στενά όρια και μπορούσαν να είναι σπουδαίοι καλλιτέχνες αλλά και εφευρέτες όπως για παράδειγμα ο Leonardo Da Vinci. Βέβαια, δεν έχει εξαφανιστεί εντελώς, ίσως απλά έχει αλλάξει μορφή. Ο αδερφός μου, που εργάζεται στις τραπεζικές επενδύσεις, μου λέει άνθρωποι που βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία του τραπεζικού συστήματος σπάνια προέρχονται από αυτό, συνήθως το background τους είναι κάτι εντελώς διαφορετικό όπως η φυσική ή ακόμη και η λογοτεχνία∙ έχουν όμως ένα κοινό: είναι πολύ έξυπνοι άνθρωποι.
Στα κονσέρτα σου παίζεις κυρίως κλασικές συνθέσεις ή και δικές σου; Τα κονσέρτα μου με τα χρόνια εξελίσσονται. Θα παίξω και κλασικά όπως Βeethoven, Chopin, θα παίξω και τάνγκο του Astor Piazzola και του Carlos Gardel σε δική μου εκτέλεση για πιάνο, θα παίξω και κομμάτια που έχω συνθέσει εγώ. Επίσης στα κονσέρτα μου υπάρχουν κομμάτια με πρόζα και διαδραστική επικοινωνία με το κοινό, είναι κάτι που πάντα το περιμένω και το επιδιώκω. Ο κάθε performer θα σου πει ότι δίνει το 100% της ενέργειας του πάνω στη σκηνή και ότι χρειάζεται να νιώσει το κοινό να του ανταποδίδει ενέργεια. Ίσως ακούγεται λίγο new age αυτό που σου λέω αλλά ισχύει. Η πρόκληση του να εμπλέξω το κοινό είναι πιο έντονη για εμένα που είμαι πιανίστας κλασικής μουσικής.
Ταξιδεύεις πολύ και έχεις δώσει κονσέρτα σε Αμερική, Ευρώπη, Αυστραλία. Το κοινό διαφέρει; Νομίζω ότι ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης μπορείς να κάνεις το κοινό να κάνει πολλά περισσότερα από τα αναμενόμενα. Κάποια στιγμή ανεβάζω δυο-τρεις από το κοινό στην σκηνή κι ενώ παίζω Chopin τους ζητάω να κάνουν παντομίμα με βάση αυτό που ακούν. Κάποιες φορές έχει πλάκα, είναι κάτι που κάνω εδώ και αρκετά χρόνια. Στην αρχή αν και ήξερα τι ήθελα να πετύχω δεν είχα βρει ακριβώς τον τρόπο, τώρα ξέρω ότι αν κάποιος ανέβει στη σκηνή, χωρίς να το περιμένει, στην αρχή αισθάνεται άβολα αλλά αν τον διαβεβαιώσω ότι είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει και ότι κανείς δεν θα τον κρίνει ή θα τον πληγώσει με οποιονδήποτε τρόπο και το καταλάβει αυτό τότε συμβαίνουν εκπληκτικά πράγματα.
Σε μια ροκ συναυλία το κοινό εκδηλώνεται περισσότερο και εκτονώνεται με διάφορους εξωστρεφείς τρόπους. Εσύ πώς νιώθεις την ενέργεια όταν το κοινό σου είναι καθιστό και σιωπηλό; Και πώς ξεχωρίζεις ότι το κοινό σε ένα συγκεκριμένο κονσέρτο είναι καλό κοινό; Κάθε κοινό είναι καλό, δυνητικά. Δεν μπορείς να ξέρεις τι έχει συμβεί στον κάθε ένα προσωπικά, πριν έρθει να σε ακούσει. Αυτό που ξέρεις είναι ότι κάθονται εκεί και ότι ο χρόνος είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουν, πιο πολύτιμο και από τα χρήματα. Κάθονται, λοιπόν, εκεί για σένα κι αυτό είναι σπουδαίο από μόνο του. Θέλεις να τους κάνει να αισθανθούν κάτι ιδιαίτερο, χαίρομαι με το που βλέπω το κοινό, νομίζω ότι το κοινό το αντιλαμβάνεται αυτό και είναι μια καλή αρχή.
Σκέφτομαι ότι οι μουσικοί, οι ηθοποιοί και οι χορευτές είστε προνομιούχοι γιατί ο υπόλοιπος κόσμος πληρώνει για να σας δει να εργάζεστε. Εννοώ ότι δεν πάω να δώσω λεφτά για να δω ένα δάσκαλο την ώρα του μαθήματος στην τάξη αλλά δίνω λεφτά για να δω έναν μουσικό να παίζει στην σκηνή. Και τον γιατρό πληρώνεις και μάλιστα για μια τετ α τετ «performance» αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν ανυπομονείς γι’ αυτό, ειδικά αν είναι ο οδοντίατρος.
Εάν είχες μπροστά σου ένα 30άρη που πηγαίνει σε συναυλίες, αγοράζει δίσκους αλλά δεν έχει καμιά επαφή με κλασική μουσική τι θα του έλεγες για να προτρέψεις ώστε να έρθει σε ένα κονσέρτο σου; Ότι είναι διασκεδαστικό. Έχει μια χιουμοριστική διάθεση και δεν είναι τόσο στημένο. Θέλω να πιστεύω ότι οι άνθρωποι φεύγουν από τα κονσέρτα μου λέγοντας «μα υποτίθεται ότι δεν είναι έτσι τα κονσέρτα κλασικής μουσικής» και αυτό θα συνοδεύεται από μια ευχάριστη έκπληξη. Μια βραδιά κλασικής μουσικής, δεν χρειάζεται να είναι βαρετή. Φαίνεται λίγος ο τρόπος που προσπαθώ να το «πουλήσω» αλλά η αλήθεια είναι ότι πολλοί άνθρωποι έχουν την εντύπωση ότι έτσι είναι.