Το GreekAnimation.com, η πληρέστατη ψηφιακή βιβλιοθήκη για το εγχώριο κινούμενο σχέδιο που δημιούργησε, θα αρκούσε για να δικαιολογήσει τον τίτλο. Ο Άγγελος Ρούβας όμως αφηγείται μια διαδρομή γεμάτη συμπτώσεις, μικρούς θριάμβους και μεγάλες ήττες, που τρέχει παράλληλα με την ιστορία του σύγχρονου ελληνικού animation (και έχει guest star τη Ροζίτα Σώκου). Στην τελευταία στροφή της, ξεδιπλώνει το πλέον δονκιχωτικό του σχέδιο: την αναγέννηση της ελληνικής βιομηχανίας θεάματος. Το ευχάριστο είναι ότι, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το animation κομμάτι της, μάλλον θα τα καταφέρει.
Η πρώτη επαφή μου με το animation ήταν μέσα από τις ταινίες του Disney. Τα «101 Σκυλιά της Δαλματίας» με μάγεψαν τόσο σε επίπεδο ιστορίας και τεχνικής, όσο και χαρακτήρων. Λειτούργησαν καταλυτικά μέσα μου. Όταν πρωτοήρθα στην Ελλάδα από την Αίγυπτο το ’67 είχαν ήδη αρχίσει να κυκλοφορούν τα πρώτα Μίκυ Μάους και Αστερίξ. Η πρώτη επαφή λοιπόν ήταν ουσιαστικά μ’ αυτές τις δύο σχολές, γαλλική κι αμερικάνικη, κι ο τρόπος με τον οποίο προσπαθούσα να τις προσεγγίσω, ήταν με το να αντιγράφω τα σκίτσα. Με τράβηξε απ’ την αρχή το κομμάτι του character design. Με ενδιέφερε το πως φτιάχνει κανείς χαρακτήρες τόσο ελκυστικούς και με τη διαχρονικότητα του Αστερίξ, του Μίκυ και του Ντόναλντ.
Αληθεύει ότι πρώτη σου ευκαιρία υπήρξε κυριολεκτικά το «Να η Ευκαιρία»; Ήθελα να σπουδάσω animation αλλά στην Ελλάδα δεν γινόταν. Μπήκα στο Πολυτεχνείο κι ολοκλήρωσα τις σπουδές μου το 1984. Σε μια περίοδο καταλήψεων που φαίνονταν πως θα χάναμε το εξάμηνο, πήγα σπίτι και ξεκίνησα την πρώτη μου ταινία. Αγόρασα ένα αγγλικό βιβλίο με τις βασικές τεχνικές κι άρχισα να συνθέτω ιδέες για το πρώτο μου κινούμενο σχέδιο. Έφτιαξα μόνος μου τρυκέζα με dexion, προσάρμοσα μια Super 8 που είχε τη δυνατότητα να τραβάει καρέ καρέ, τέλος πάντων ήταν ένα πράγμα όλο αυτοσχέδιο. Τέλειωσα την ταινία ακριβώς στο τέλος του χαμένου εξαμήνου και την ονόμασα «Δοκιμή”. Την έστειλα στο «Να η Ευκαιρία» και προβλήθηκε στην εκπομπή τον Δεκέμβρη του ’81. Υπήρξε ενθουσιασμός, πράγμα που έφερε προτάσεις. Μια από αυτές του Νίκου Πιλάβιου, τότε διευθυντή του παιδικού προγράμματος της ΕΡΤ, που μου πρότεινε να φτιάξουμε έναν πιλότο για σειρά, βασισμένο σε μια ιδέα μου για pre-school ηλικίες. Λέγονταν «Ο Γκάρι και ο Μήγκι», ένα σαλιγκάρι και ένα μυρμήγκι. Η σειρά δεν προχώρησε, στάθηκε όμως αφορμή για τη γνωριμία μου με τον Θανάση Νέτα, έναν εξαιρετικό τρυκέρ που που μου πρότεινε να φτιάξουμε ένα νέο τμήμα animation που δεν θα ήταν ξεκάθαρα παιδικό. Ξεκινήσαμε σαν μικρή ομάδα με την Έλλη Μαρκοπούλου στην τρυκέζα και τη Λίλα Ζαμπέλη που ζωγράφιζε τα background, και σιγά σιγά φτάσαμε τα 8-9 άτομα. Το καλό ήταν ότι είχα όλο τον εξοπλισμό της ΕΡΤ στη διάθεσή μου, συν τα υλικά που ήταν πολύ ακριβά εκείνη την εποχή. Αυτή ουσιαστικά ήταν η σπουδή μου κι η μαθητεία μου στο κινούμενο σχέδιο. Στο τέλος της ιστορίας αυτής, που κράτησε περίπου 2,5 χρόνια είχαμε κάνει σχεδόν 70 παραγωγές, μικρού – μεσαίου μεγέθους.
Πιέσεις μέσα κι έξω απ’ το κανάλι οδήγησαν στην διάλυση του τμήματος, κατά τη διάρκεια της μαθητείας του εκεί όμως ο Άγγελος γνωρίστηκε με τον έτερο σημαντικό εκπρόσωπο του σύγχρονου ελληνικού κινούμενου, τον Παναγιώτη Ράππα. Ο Ράππας είχε ξεκινήσει ήδη να δουλεύει για το στούντιο Amblin του Steven Spielberg στο Λονδίνο και πρότεινε στον Ρούβα να τον ακολουθήσει.
Ξεκίνησα ως το 1990 ως assistant animator και αργότερα animator. Έναν χρόνο μετά όμως δεν με χωρούσε ο τόπος. Μου έλειπαν οι άνθρωποί μου, κυρίως όμως με ενοχλούσε οτι ένιωθα γρανάζι μιας τεράστιας μηχανής. Κάτι δεν μου ταίριαζε και πήρα την απόφαση να φύγω. Δεν το μετάνιωσα ποτέ αλλά είμαι περήφανος που πραγματοποίησα το παιδικό μου όνειρο να δουλέψω σε ένα αμερικάνικο στούντιο.
Με την επιστροφή του Άγγελου Ρούβα στην Ελλάδα ξεκινάει η πιο φωτεινή, αλλά δυστυχώς σύντομη, περίοδος στην ιστορία του ελληνικού animation.
Όλη την σπουδαία εμπειρία που αποκόμισα στο Λονδίνο μου δώθηκε η ευκαιρία να την εφαρμόσω στην Ελλάδα, στην Artoon, που ξεκινούσε τότε. Οι άνθρωποί της ήθελαν να κάνουν μια μεγάλη παραγωγή 13 ημίωρων επεισοδίων, τεράστιο εγχείρημα για τα εγχώρια δεδομένα. Η ιδέα με ενθουσίασε κι ανέλαβα προσωπικά τα περισσότερα κομμάτια της παραγωγής και το κομμάτι του σεναρίου, σχεδίασα όλους τους βασικούς χαρακτήρες κι εκπαίδευσα μια πολύ μεγάλη και καλή ομάδα animators, από τα ΤΕΙ κυρίως. Ήταν 14 άτομα.
Παιδιά κατευθείαν απ’ τις σχολές; Είχαμε κάνει μια πρόσκληση στα ΤΕΙ κι έγινε ένα μεγάλο σεμινάριο το Γεννάρη του ’94. Θυμάμαι πολύ καλά την ημερομηνία, 1η Απριλίου, γιατί μου είχε φανεί σαν ψέμα. Σεπτέμβρη του ‘94 ολοκληρώθηκε το πρώτο επεισόδιο «Πανδώρα και Πλάτωνας», το πρώτο επεισόδιο της πρώτης ελληνικής σειράς κινουμένων σχεδίων.
Fast forward στo 1996, οπότε ξεκινάς τη δική σου εταιρεία. Ξεκίνησα την Big Bang Toons παρέα με τον Στάθη Κατσαρό θέλοντας να φτιάξω δικά μου project για τη διεθνή αγορά. Ήταν ευκαιρία γιατί ετοιμαζόταν το Cartoon Forum με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο μάλιστα πραγματοποιήθηκε στη Σύρο. Το πρόγραμμα Cartoon του Media έδινε τότε λεφτά και για προπαραγωγή και για πιλότους και για εκπαίδευση. Σ’ αυτό το κλίμα συστάθηκαν τρεις μεγάλες εταιρίες στην Αθήνα και μία στη Θεσσαλονίκη. Στο Forum είχαμε 5 ελληνικές εταιρίες που παρουσίασαν πιλότους.
Εύλογα, στην κουβέντα το θέμα των διαθέσιμων κονδυλίων και της σχέσης με τις ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις επανήλθε πολλές φορές. Μιλάμε για μια εποχή ευμάρειας, κατά την οποία ακόμα και το Κέντρο Κινηματογράφου είχε πειστεί να επενδύσει την παραγωγή μεγάλου μήκους κινουμένων σχεδίων, μέσα από το πρόγραμμα «Κίνηση». Οι διαθέσιμοι πόροι όμως δεν έφτασαν ποτέ στα σωστά χέρια. Ο ευγενέστατος συνομιλητής μου αποφεύγει να μιλήσει για πρόσωπα και καταστάσεις, αργότερα θα παραδεχτεί ωστόσο πως στην τρέχουσα φιλότιμη και φιλόδοξη προσπάθεια αναγέννησης του ελληνικού animation πρέπει να προσπαθήσουμε διπλά για να αποκαταστήσουμε το πληγωμένο κύρος της εγχώριας βιομηχανίας. Όσο για το project που κατέθεσε τότε η Big Bang Toons στο Cartoon Forum, το Chickentown, οι λίγοι τυχεροί που έχουν δει στα χαρτιά, γνωρίζουν ότι είναι υποδειγματικά δουλεμένο στην παραμικρή λεπτομέρεια του ογκοδέστατου φακέλου του. Από τις 5 εταιρείες που κατέβασαν project στο Cartoon Forum καμία δεν κατάφερε να προσελκύσει συμπαραγωγούς. Η αισιοδοξία των mid-90’s έδωσε τη θέση της στην απογοήτευση.
Σε ένα διάλειμμα από το animation ο Ρούβας στράφηκε στον ελληνικό κινηματογράφο, παραδίδοντας το μνημειώδες «Ελληνικός Κινηματογράφος 1905-2005, Ιστορία – Φιλμογραφία – Βιογραφικά.» Από το ’67 που πρωτοείδα ελληνική ταινία, μάζευα αποκόμματα από εφημερίδες και περιοδικά, όταν όμως γνώρισα τον συλλέκτη Χρήστο Σταθακόπουλο, που είχε στην κατοχή του 70.000 αυθεντικές φωτογραφίες φωτογραφίες και 5.500 αφίσες ένιωσα πως είχε έρθει η ώρα να κάνω κάτι με αυτά. Αφιέρωσα 4 χρόνια έρευνας και το 2005 που το ελληνικό σινεμά γιόρταζε τα 100 χρόνια του, κυκλοφόρησα ένα δίτομο έργο 1.260 σελίδων με στοιχεία για όλες τις ταινίες της 100ετίας. Όταν τέλειωσε κι αυτό ήθελα να ξαναγυρίσω στο κινούμενο.
Ο χώρος είχε μεταλλαχτεί όμως πια. Μετά το 2000 επανήλθε κάτι που εγώ αξιολογώ σαν πρόβλημα. Ο ατομισμός στην παραγωγή… Λογικό βέβαια, χάρη στην ευκολία που προσφέρουν οι υπολογιστές και η τεχνολογία, οποιοσδήποτε μπορούσε να κάνει μια ταινία απ’ το σπίτι του. Έτσι χάθηκε η αίσθηση της ομάδας, της μεγάλης ομάδας με τους μεγάλους στόχους. Συνεργάστηκα με τον Παναγιώτη Ράππα και την Timelapse Pictures και μαζί αναλάβαμε τη μεταφορά έργων του Ευγένιου Τριβιζά σε animation για λογαριασμό της ΕΡΤ. Το πρώτο μας επεισόδιο που προβλήθηκε το Δεκέμβρη του ’07 ήταν «Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι.» Λίγο καιρό μετά ήρθε η κρίση και το 2010 η Timelapse σταμάτησε τη λειτουργία της. Για μένα ο κύκλος όλων αυτών των άδοξων προσπαθειών έδειχνε ότι κάπου υπάρχει ένα πρόβλημα.Όταν το εντόπισα, αποφάσισα να κάνω κάτι για να το διορθώσω. Ανέπτυξα λοιπόν μια στρατηγική με τρία σκέλη. Το 1ο ήταν η καταγραφή του ανθρώπινου δυναμικού, πράγμα απαραίτητο σε οποιαδήποτε συνομιλία με χρηματοδοτικό φορέα.
Μιλάμε πια για το GreekAnimation.com… Ακριβώς. Το δεύτερος σκέλος ήταν να οργανώσω ιδέες, γιατί όταν έρχεται κάποιος και σε ρωτάει τι θα κάνετε, πρέπει να υπάρχει σειρά από ιδέες για να εξασφαλίζουν συνέχεια. Καμία από τις μεγάλες εταιρίες στην Ελλάδα δεν πρόβλεψε να φτιάξει μια αποθήκη, μια παρακαταθήκη ιδεών, ώστε τελειώνοντας το ένα project να έχει τουλάχιστον άλλα δύο, τα οποία δειγματίζονται στο επίπεδο του development. Το τρίτο ήταν να πείσω ότι το animation είναι ένας τομέας που μπορεί να επενδύσει κανείς. Σε καλλιτεχνικό επίπεδο προχωράμε περίφημα, το θέμα είναι να μην ξεμείνουμε από ανθρώπινο δυναμικό, που θα φεύγει στο εξωτερικό επειδή η οικονομία της Ελλάδας δεν μπορεί να το συντηρήσει.
Η σχέση δηλαδή της αγοράς με το ελληνικό animation είναι ανύπαρκτη αυτή τη στιγμή. Εντελώς. Αλλά είμαστε σε καλό δρόμο… Για τη δημιουργία του site άδραξα την ευκαίρια του εορτασμού των 70 χρόνων ελληνικού animation. Οι χρηματοδότες όπως κι οι παραγωγοί ρωτάνε πάντα “Why you? Why Now?”. Το why now απαντήθηκε, το why you είναι γιατί είμαι ένα τρελός, μανιακός συλλέκτης του χώρου. Οι εορταστικές εκδηλώσεις για τα 70 χρόνια έχουν έναν βασικό άξονα: “Animation κι Επιχειρηματικότητα”. Συμπτωματικά, σχεδόν συμπαντικά θα έλεγα, το AnimaSyros φέτος εγκαινιάζει την «Αγορά», δηλαδή αυτό που έλειπε στην Ελλάδα. Να φέρουμε εν δυνάμει επενδυτές του animation σε επαφή με τους δημιουργούς και να τους εξηγήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει με το κινούμενο. Το Peppa Pig, ένα πανέξυπνα στημένο animation για προσχολικές ηλικίες, φτιαγμένο με ελάχιστο budget από μια ομάδα 8 ατόμων στην Βρετανία, έχει αποφέρει έσοδα 1 δισεκατομμύριου λιρών, έχουν στηθεί θεματικά πάρκα, παίζεται σε 180 χώρες, πουλιούνται δισεκατομμύρια κουκλάκια…Γιατί να μην μπορούμε στην Ελλάδα να φτιάξουμε κάτι αντίστοιχο; Ταλέντα υπάρχουν πολλά. Πάσχουμε ελαφρώς στην ανάπτυξη χαρακτήρων, όλα τα υπόλοιπα κομμάτια όμως, τα τεχνικά κομμάτια του render, το modelling, τα ειδικά εφέ δουλεύουν τέλεια. Υποφέρει λίγο το 2D από καλούς designers, γιατί εγκαταλείφθηκε το σχέδιο στο χέρι, αλλά κι αυτό λύνεται. Οι ομάδες που θα συσταθούν για να πάρει μπροστά ο χώρος, δεν θα είναι κόπος να βρεθούνε. Ακόμα και μέσα απ’ την καταγραφή του Greek Animation είναι πολύ εύκολο να βρεις ποιοι και ποια στυλ ταιριάζουν με ποιους.
Σ’ αυτό το σημείο η συζήτηση στρέφεται σε κάποια απ’ αυτά τα ταλέντα, στο αν θα μπορούσαμε να έχουμε τελικά στην Ελλάδα φτηνά αντίστοιχα του “South Park” και του “Family Guy”, αλλά και μια αποκάλυψη που λέει πολλά για τον άνθρωπο που έχω απέναντι μου. Στα νιάτα του ο Άγγελος είχε ασχοληθεί με το άλμα εις ύψος. Οι προπονητές του τον προειδοποιούσαν ότι «μ’ αυτό το μπόι» αποκλείεται να περάσει τα δύο μέτρα. «Όμως αυτή η αίσθηση του βάζω τον πήχη πιο ψηλά για να τεντωθώ και να πάω πιο πάνω ήταν μια λογική που τήρησα σ’ όλη μου τη ζωή», είπε. Κι οι προπονητές το σεβάστηκαν και του βάζαν κάθε φορά τον πήχη λίγο πιο ψηλά απ’ αυτό που μπορούσε.
Πλέον ο πήχης στην καριέρα του έχει φτάσει σε επίπεδα απαγορευτικά για τους περισσότερους εγχώριους δημιουργούς, χάρη στο Mentor, μια ταινία μεσαίου μήκους με φόντο την υπόθεση Έλγιν. Με πρωταγωνιστή έναν Βρετανό που ψάχνει λύτρωση για την ύβρη που διέπραξε η ομάδα του καταστρέφοντας το αρχαιοελληνικό ιερό, διερευνά την αρπαγή των μαρμάρων με όρους αρχαίας τραγωδίας. Είναι ένα θέμα ελληνικό, ταυτόχρονα παγκόσμιο και στοιχηματίζω απ’ όσα έχω δει μέχρι σήμερα ότι έχει τη δυναμική να ενώσει στην παραγωγή του μερικούς απ’ τους επιφανέστερους εγχώριους και διεθνείς φορείς, είτε μιλάμε για πολιτιστικά ιδρύματα, είτε για επιτροπές διεκδίκησης των μαρμάρων ή ακόμη και για σημαντικούς παράγοντες του παγκόσμιου animation στερεώματος, που η χάρη τους φτάνει μέχρι τα βραβεία Oscar κι έχουν ήδη δείξει θερμό ενδιαφέρον. Πάνω απ’ όλα όμως, στέκει ως απόδειξη πως ο Άγγελος Ρούβας ξέρει ακριβώς τι λέει, πιστεύει σ’ αυτό και σε καμία περίπτωση δεν περιγράφει μια ουτοπία.
