Παραλίγο να γρουσουζέψουμε το 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας* Νύχτες Πρεμιέρας όταν αναφέραμε ότι θα είναι «ένα από τα ελάχιστα φεστιβάλ του πλανήτη που θα πραγματοποιηθεί φέτος σε φυσικούς χώρους», αφού μια μέρα αργότερα οι κλειστοί κινηματογράφοι ανέστειλαν τη λειτουργία τους στο πλαίσιο επιπλέον μέτρων προστασίας από τον κορωνοϊό που ανακοινώθηκαν για την Αττική.
Όμως the show must go on κι έτσι το φεστιβάλ έβγαλε από το συρτάρι το plan B, μεταφέροντας όλες τις προβολές στα θερινά σινεμά Αίγλη Ζαππείου, Άνεσις, Στέλλα, Αθηναία, Ριβιέρα, Τριανόν, Λαΐς – Ταινιοθήκη της Ελλάδος και Άρτεμις.
Ταινία έναρξης της φετινής διοργάνωσης θα είναι το βραβευμένο με το Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας και το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ του Τορόντο Nomadland της Κλόε Τζάο, ενώ τα φετινά αφιερώματα περιλαμβάνουν, πέραν των δημοφιλών ενοτήτων Μουσική & Φιλμ, Festival Darlings και τα αμερικάνικα ανεξάρτητα, το πολυαναμενόμενο Το Σινεμά Ονειρεύεται, μια carte blanche στο περιοδικό Βαβέλ, ελληνικά ντοκιμαντέρ και πρεμιέρες κι επετειακές προβολές για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Φελίνι.
Παρακάτω, επιλέγουμε τις ταινίες που δεν πρέπει να χάσετε από τις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας…
Το ότι ανήκουμε στους οργανωμένους οπαδούς της Κλόε Τζάο είναι ίσως understatement: συμπεριλάβαμε την προηγούμενη ταινία της, τη βραβευμένη με Χρυσή Αθηνά, Καλπάζοντας με το Όνειρο, στις καλύτερες του 2018 και στο top 10 των καλύτερων της περασμένης δεκαετίας και την σκεφτόμαστε τουλάχιστον μια φορά την ημέρα ή κάθε φορά που βλέπουμε άλογο (δηλαδή την σκεφτόμαστε πάρα πολύ συχνά κι επίσης σχεδόν ποτέ…; Περίεργη αναλογία.) Στην τρίτη της ταινία πρωταγωνιστεί η Φράνσες ΜακΝτόρμαντ, στην πρώτη της εμφάνιση μετά το Όσκαρ για το Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ στο Μιζούρι, στο ρόλο μιας Αμερικανίδας που αναγκάζεται να εγκαταλείψει την κανονική της ζωή εξαιτίας της οικονομικής κρίσης του 2007 και να ζήσει ως περιπλανώμενη μέσα στο βανάκι της. Οι προβολές της ταινίας σε Τορόντο, Βενετία και Τέλουραϊντ άφησαν το κοινό με δάκρυα στα μάτια και στην παρούσα φάση η ταινία είναι ό,τι κοντινότερο έχουμε σε φαβορί την επερχόμενη σεζόν των βραβείων.
Η Ελίζαμπεθ Μος υποδύεται τη συγγραφέα τρόμου Σίρλεϊ Τζάκσον (της οποίας οι ιστορίες από το Λαχείο ως το The Haunting of Hill House ανατριχιάζουν γενιές και γενιές) σε μια αδιέξοδη δημιουργική και προσωπική περίοδο. Βρίσκει απρόσμενη μούσα στο πρόσωπο μιας νεαρής (Οντέσα Γιανγκ) που φιλοξενείται στο σπίτι της κι αυτή η σχέση δίνει την ευκαιρία στην σκηνοθέτη Τζόζεφιν Ντέκερ να ανατρέψει τους περισσότερους κανόνες των συμβατικών biopics. Το διεισδυτικό, ποιητικό της στυλ μάλλον δεν είναι για όλους (αν δυσκολευτήκατε με το Madeline’s Madeline, δεν έχετε πολλές ελπίδες εδώ), αλλά ανήκει στις πιο πρωτότυπες φωνές του νέου αμερικάνικου σινεμά. Η Μος βγαίνει νικήτρια σε άλλη μια ερμηνευτική πρόκληση, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και πλούσιες της καριέρας της, με αντίπαλο δέος τον Μάικλ Στούλμπαργκ στο ρόλο του συζύγου της κι ατάκα-keeper για τους τεμπέληδες το «ένα καθαρό σπίτι είναι σημάδι νοητικής κατωτερότητας!».
Το φεστιβαλικό απωθημένο των τελευταίων ετών είναι ένα κινέζικο κομψοτέχνημα από τον Μπι Γκαν του οποίου η αρχική αφήγηση, χαλαρή κι αποσπασματική, οδηγεί σε ένα δικαίως πολυσυζητημένο (και ονειρικό) δεύτερο μισό, που αποτελείται εξ’ολοκλήρου από ένα 3D μονοπλάνο. Μοναδική ευκαιρία να το δείτε στη μεγάλη οθόνη, έστω και με δύο χρόνια καθυστέρηση.
Ένας 16χρονος, που έχει περάσει όλη του τη ζωή στο τεράστιο συγκρότημα κατοικιών Γκαγκαρίν στα προάστια του Παρισιού και ονειρεύεται να γίνει αστροναύτης, ενώνει τις δυνάμεις του με τους φίλους του μεταμορφώνοντάς το σε «διαστημόπλοιο» για να το σώσει από την κατεδάφιση. Η μεταφυσική αντι-gentrification ταινία της Φανί Λιατάρ και του Ζερεμί Τρουί ήταν από τις φετινές επιλογές του ακυρωμένου Φεστιβάλ Καννών και γυρίστηκε με τη συνεργασία των αληθινών κατοίκων της περιοχής.
Η τελευταία προσθήκη στο αγαπημένο κινηματογραφικό είδος “Harold, they’re lesbians” υποδέχεται την Κέιτ Γουίνσλετ και την Σίρσα Ρόναν. Μια παλαιοντολόγος και η νεαρή βοηθός της εξερευνούν το πάθος τους κάτω από τη μύτη του συζύγου της τελευταίας με φόντο την Αγγλία του 1840. Ο Φράνσις Λι έχει ήδη στο ενεργητικό του το συνταρακτικό γκέι love story God’s Own Country και η νέα του ταινία, που αποτέλεσε επίσημη επιλογή στα φεστιβάλ Καννών, Τορόντο και Τέλουραϊντ, φημολογείται ότι ανάβει φωτιές ανάλογες με Το Πορτρέτο Μιας Γυναίκας Που Φλέγεται.
Το βραβευμένο στο Σάντανς ντοκιμαντέρ βασίζεται στο εκδοτικό φαινόμενο (στα ελληνικά από τις εκδ. Μεταίχμιο) που έγραψε ένα αυτιστικό αγόρι από την Ιαπωνία, ο Ναόκι Χιγκασίντα, κι έφερε στο προσκήνιο ο Ντέιβιντ Μίτσελ. Ενώ είναι σχεδόν αδύνατο να επικοινωνήσει προφορικά, το αγόρι περιέγραψε με τρομερό ταλέντο και διαύγεια την καθημερινότητά του, και η ταινία δίνει φωνή σε πέντε αυτιστικούς από όλο τον πλανήτη, ενώνοντάς τους με αποσπάσματα από το βιβλίο του Χιγκασίντα, ανοίγοντας ένα παράθυρο στη ζωή τους. Στο προσωπικό του ταξίδι, το αγόρι ανακαλύπτει σταδιακά τι σημαίνει ο αυτισμός για εκείνο και γιατί συμπεριφέρεται έτσι: ποιος είναι ο λόγος που χοροπηδά.
Aπό τις πιο πετυχημένες ανακαλύψεις του περσινού φεστιβαλικού κυκλώματος, αυτή η ιταλική κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Τζακ Λόντον «μετακομίζει» από τον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο σε εκείνον της Νάπολης, όπου ο σκηνοθέτης Πιέτρο Μαρτσέλο (μέσα από ένα φορμαλιστικά τολμηρό στυλ που συνδυάζει ντοκιμαντέρ και μυθοπλασία) κι ο απολαυστικός ανερχόμενος πρωταγωνιστής Λούκα Μαρινέλι παραδίδουν ένα επείγον σχόλιο για τη διασταύρωση της πολιτικής με την Ιστορία.
Η καλτ κωμωδία του Χαλ Άσμπι παραμένει τόσο θαυμάσια κι αστεία σήμερα όσο και το 1971 (ο Γουές Άντερσον, στου οποίου τις ταινίες η επιρροή της είναι γιγάντια, σίγουρα συμφωνεί) και η προβολή της στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας αποτελεί εξαιρετική αφορμή για επανεκτίμηση της φιλμογραφίας του Άσμπι, που ειδικά στα 70s είχε ασύγκριτο σερί (ξεκίνησε τη δεκαετία με το The Landlord και την ολοκλήρωσε με το Να Είσαι Εκεί, Κύριε Τσανς). Στο Χάρολντ και Μοντ το ρομάντζο ανάμεσα σε έναν 20χρονο και μια 80χρονη γίνεται αφορμή για κάποιες από τις πιο οξυδερκείς και ειλικρινείς παρατηρήσεις για τη ζωή, το θάνατο και ό,τι υπάρχει ανάμεσα που έχουμε δει στο σινεμά.
Άλλη μια ταινία που έρχεται με την σφραγίδα του Φεστιβάλ Καννών, το ντεμπούτο της Σουζάν Λιντόν (κόρης του ηθοποιού Βενσάν) ζει και αναπνέει στην αποπροσανατολιστική, μοναδική στιγμή ανάμεσα στην εφηβεία και την ενηλικίωση, καθώς παρακολουθεί την ερωτική εμμονή μιας 16χρονης κοπέλας που υποδύεται η ίδια με έναν 35άρη ηθοποιό (ο Αρνό Βαλουά του 120 Χτύποι θα βρεθεί και πάλι στην Αθήνα).
Γιατί να παρακολουθείτε threads στο Film Twitter όταν μπορείτε να πάρετε γερή δόση σινεφίλ διαλόγου από τον Όρσον Γουέλς και τον Ντένις Χόπερ; Το ντοκιμαντέρ, που έκανε πρεμιέρα πριν λίγες εβδομάδες στο Φεστιβάλ Βενετίας, καταγράφει μια προηγουμένως ακυκλοφόρητη κουβέντα ανάμεσα σε έναν ογκόλιθο κι έναν επαναστάτη του Χόλιγουντ, που συνέβη μια βραδιά του 1970 στο σπίτι του Γουέλς για το The Other Side Of The Wind, την ημιτελή ταινία του που ολοκληρώθηκε μόλις το 2018 και βρίσκεται στο Netflix. Αστεία, διαξιφισμοί, θέματα από το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και τη θρησκεία μέχρι τον Μπομπ Ντίλαν και, βεβαίως, την προσωπική τους προσέγγιση στην τέχνη του σινεμά στις πιο χορταστικές 2-και-κάτι ώρες που μπορείτε να περάσετε φέτος στο φεστιβάλ.