«Σκοτώνουνε παιδιά δολοφόνοι στην Παλαιστίνη, κι εμείς εδώ πέρα μούγκα αλλά η ιστορία θα μας κρίνει. Θυμάμαι στα βοθροκάναλα λέγατε για ειρήνη, όμως αυτός που σας πληρώνει αποφασίζει πώς θα γίνει». Στο single “Errico’s Freestyle” που κυκλοφόρησε πριν από λίγα 24ωρα, ο Εθισμός βρίσκει μερικούς ακόμα από τους καρπούς που τροφοδοτούν τη ραπ φωνή της εποχής μας. Όσο οι ισραηλινές δυνάμεις συνεχίζουν να σφαγιάζουν τον λαό της Παλαιστίνης, βομβαρδίζοντας καταφύγια αμάχων στη Ράφα και σχολεία της UNRWA στον καταυλισμό Nuseirat στη λωρίδα της Γάζας, έχοντας αφήσει ήδη στο διάβα τους περισσότερους από 37.000 νεκρούς -ανάμεσά τους 15.000 παιδιά-, ο Εθισμός επιλέγει να βρεθεί στη σωστή πλευρά της ιστορίας, καταγγέλλοντας μέσα από τους στίχους του τη γενοκτονία που τελείται.
Από την Ευρώπη μέχρι την Αμερική, καλλιτέχνες αποφεύγουν να θίξουν φλέγοντα ζητήματα όπως ο πόλεμος στη Γάζα, φοβούμενοι πως θα λογοκριθούν από τη μουσική βιομηχανία που τους στηρίζει, αλλά και από τα συστημικά ΜΜΕ. Κόντρα στο πέπλο της σιωπής, ο δημοφιλής ράπερ Macklemore αποφάσισε να μιλήσει για τη γενοκτονία και τον αγώνα των φοιτητών στις αμερικανικές πανεπιστημιουπόλεις, μέσα από το κομμάτι “Hind’s Hall”.
Από τους εκπροσώπους του είδους στην Ελλάδα, ο Εθισμός έχει αναφερθεί σε όλη την πορεία του σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα που απασχολούν την κοινή γνώμη, χωρίς να διστάζει, κι ας «Φοβόμαστε τι θα πούμε, πώς θα ακουστούμε, μετράμε τις βρισιές γιατί μπορεί οι ηθικολόγοι να μας την πούνε», όπως λέει στο νέο του τραγούδι. Αυτός είναι και ένας λόγος για τον οποίο έχει αγαπηθεί από τη νέα γενιά, που ζητά από την τέχνη να αφυπνίσει συνειδήσεις.
Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ο ράπερ επιλέγει να μη δίνει συνεντεύξεις και επικεντρώνεται στο να μιλάει για όσα τον απασχολούν μέσα από τη μουσική του. Αντί συνέντευξης, λοιπόν, λίγο πριν την παρουσίαση του δεύτερου album του, Millennials, στο Γήπεδο Ριζούπολης στις 6 Ιουνίου, πέντε νέες και νέοι που έχουν γεννηθεί στα 00s -τη γενιά που ο Εθισμός έχει αναδείξει στο “Paidi Tou 2000”- μιλούν στην Popaganda για όσα ξεχωρίζουν στον αγαπημένο τους καλλιτέχνη, αλλά και για το πώς τα τραγούδια του αφηγούνται τις δικές τους κοινωνικές και υπαρξιακές αγωνίες:
Ο Εθισμός είναι ένας από τους ράπερ που έχει ξεχωρίσει για τον έντονα πολιτικό και κοινωνικό του στίχο. Με το ντόμπρο στυλ του και το καθαρό του flow, απέκτησε πολύ γρήγορα κοινό, που τον ακολουθεί σε κάθε του βήμα. Επιστρέφει δύο χρόνια μετά την κυκλοφορία του Made in Athens με τον δίσκο του Millennials, πιο αποκαλυπτικός από ποτέ. Προσωπικό αγαπημένο, το πρώτο κομμάτι του άλμπουμ, H Eukairia mou (prod. Melow). Παρά τη μεγάλη επιτυχία του, ο Εθισμός μας αποδεικνύει ότι ακόμα και τώρα δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, παραμένει ταπεινός και πιστός στον εαυτό του. Συνεχίζει λοιπόν, να είναι τολμηρός και αναπολογητικός στον στίχο του, με αναφορές σε πρόσωπα και καταστάσεις πάντα επίκαιρες, όπως για παράδειγμα στο Fuck Em All (prod. Melow) με τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ αλλά και την κατάσταση που επικρατεί στο κέντρο της Αθήνας με την επέκταση της γραμμής του μετρό.
Ως Paidi tou 2000 και Αθηναία, ο Εθισμός πάντα καταφέρνει με τους στίχους του να δώσει υπόσταση σε προβλήματα και ανησυχίες που αναγνωρίζω στην καθημερινότητα και την πόλη μου. Είτε ραπάρει για γνώριμα μέρη και συνήθειες, είτε για δικά του βιώματα, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι «ειδικεύεται» στο ραπ του δρόμου. Η μουσική του είναι πάντα παρούσα μέσα στην πόλη και συνυφασμένη με αυτή, δίνοντας μια αίσθηση αλητείας, χωρίς όμως να είναι υποκριτική ή επιτηδευμένη.
Ένα live είναι πάντα η ευκαιρία να συνδεθείς με το καλλιτέχνη και τις ιδέες του. Στις 6 Ιουλίου ο Εθισμός θα παρουσιάσει για πρώτη φορά το Millennials ζωντανά στην πόλη του. Θα μοιραστεί με το κοινό του, μαζί μας, όλη τη διαδικασία και τα συναισθήματα του δίσκου. Οι συναυλίες του Εθισμού μας έχουν αποδείξει ότι προσφέρουν το συναίσθημα της συλλογικότητας, γνωρίζεσαι και μοιράζεσαι με άλλα άτομα τα αγαπημένα σου τραγούδια και στιγμές. Ανυπομονούμε έτσι να βρεθούμε στο στάδιο Ριζούπολης και να ακούσουμε όλοι μαζί το Millennials.
Εδώ και αρκετό καιρό ο Εθισμός με συντροφεύει με τη μουσική του, από το Athens Block που μου έβαλε πριν χρόνια ένας φίλος στην πλατεία μέχρι και τον τελευταίο του δίσκο που ακούω ασταμάτητα από το release, στο αμάξι, στο μπάνιο και στα ακουστικά μου. Όντας «Παιδί του 2000», αφού γεννήθηκα εκείνη τη χρονιά, ταυτίστηκα με τον δίσκο από το ξεκίνημα. Το άλμπουμ ήταν μια ανάσα για όλους εμάς που χαλιναγωγηθήκαμε από τη σύγχρονη κοινωνία και ζούμε στη συνέπεια των ψυχολογικών μας, των κοινωνικών μας και συναισθηματικών προβληματισμών αλλά και των καταχρήσεών μας. Αυτό που λάτρεψα ιδιαίτερα σε αυτό το άλμπουμ είναι το στυλ του και η ατμόσφαιρα που το περιβάλλει. Σε δασκαλεύει να δεις μέσα από τα προβλήματα και να γίνεις δυνατότερος, ακόμα και μέσα από τον θάνατο δικών σου ανθρώπων, την μπατσοκρατούμενη κοινωνία και «κάτω απ’ την κρύα ατμόσφαιρα της δημιουργίας» μπορείς να βγεις και να κατακτήσεις τον κόσμο αν σταθείς στα πόδια σου.
Πολλές στιγμές που έπλεα στο κενό, ένιωσα τον ΕΘΣ, με την ενέργεια του άλμπουμ του, να με σκουντάει στον ώμο λέγοντάς μου μην μασάς και προχώρα, αυτή η ζωή είναι μικρή. Ένα από τα κομμάτια που ταυτίστηκα πολύ ήταν το Documento, καθώς η παραγωγή με ταξιδεύει στο Πόρτο κι ας μην έχω βρεθεί ποτέ εκεί – και ένιωσα πολλούς στίχους σαν να τους έγραψα ο ίδιος. Είμαι κι εγώ απ’ τα παιδιά που ξέρουν καλά πώς να αυτοκαταστρέφονται. Στο σήμερα, άλλωστε, οι νέοι σπρώχνονται από την κοινωνία στις ψυχικές διαταραχές και οδηγούνται στη χρήση σαν μια έξοδο κινδύνου, βουλιάζοντας έτσι βαθύτερα στον κίνδυνο. Ο Εθισμός είναι η προσωποποίηση του προβλήματος και η εκτόνωσή του. Σκιαγραφεί την κοινωνία μας ωμά, αναδεικνύοντας μέσα από τον πόνο του ρεαλισμού την ευτυχία που αναμένει να την επιλέξεις.
Σαν λάτρης της μουσικής και ιδιαίτερα του ραπ από την παιδική μου ηλικία, ξέρω πως το ταξίδι ενός δίσκου βρίσκει την αληθινή του εκκίνηση στην παρουσίασή του μέσα από τη συναυλία. Αναμένω κι εγώ έτοιμος, γονατισμένος στην αφετηρία, το live στις 6/7 για να αφήσουμε όλοι μαζί το άλμπουμ να σαλπάρει και να ζήσουμε ολοκληρωτικά την εμπειρία του Millennials.
Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να επιλέξεις ποια κομμάτια ξεχωρίζουν από το Millenials, καθώς το καθένα έχει τον δικό του ξεχωριστό χαρακτήρα και αφήνει ένα διαφορετικό αποτύπωμα. Ωστόσο, εάν έπρεπε να διακρίνω κάποια, θα ήταν τo «Παιδί του 2000», όπου ο Εθισμός παραδίδει ένα πολύ διαφορετικό flow – ίσως από τα καλύτερα μέχρι τώρα στην δισκογραφία του-, και το Fck Em All στο οποίο πατάει εντυπωσιακά πάνω σε drill beat, με κάθε στίχο να ξεπερνά τον προηγούμενο.
Ο κύριος λόγος που ξεχώρισα αυτά τα τραγούδια είναι η ικανότητα του Εθισμού να αποτυπώνει με ακρίβεια την κοινωνικο-πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα τα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια. Θίγει σημαντικά γεγονότα όπως τη δολοφονία του Καραϊβάζ και την υπόθεση του Noor1 με πολύ έξυπνο τρόπο, ενώ παράλληλα ασκεί κριτική στην κυβέρνηση και τους εκτελεστικούς της μηχανισμούς, εκφράζοντας ό,τι σκέφτονται πολλοί νέοι στην Ελλάδα. Έχει τρομερό ταλέντο να γράφει στίχους με πολύ εύστροφες αναφορές, τόσο σε άλλους ράπερ όσο και σε ιστορικά γεγονότα, τις οποίες πολλές φορές πρέπει να ψάξεις για να τις ερμηνεύσεις.
Μέσα από τα τραγούδια του, ο Εθισμός προβάλει όλες τις πτυχές της ζωής του, από την πρώην εξάρτησή του στις ουσίες μέχρι τις πολιτικές του πεποιθήσεις, χωρίς φόβο. Θεωρώ πως αυτή η ειλικρίνεια τον καθιστά τόσο ελκυστικό στη νέα γένια, κάνοντάς τον μια φωνή που έχει βαρύτητα και αξίζει να ακούγεται. Ανυπομονώ για το live του, γιατί μέχρι στιγμής έχει τον καλύτερο δίσκο της χρονιάς με τρομερά κομμάτια και επειδή είναι ένας καλλιτέχνης που με εκφράζει και αξίζει τη στήριξη μου. Αυτή τη στιγμή, ο Εθισμός για εμένα είναι το πρώτο όνομα στη ραπ σκηνή της Αθήνας και θα δώσει ένα σημαδιακό για την καριέρα του live.
Ο Εθισμός, στο άλμπουμ του Millennials προσφέρει υλικό που θα ακούς στα ακουστικά περπατώντας στα στενά και στους μεγάλους δρόμους της πόλης, αλλά και στο αμάξι σου όταν θα θέλεις να πάρεις αέρα. Από τον δίσκο ξεχωρίζω την αθηναϊκή street κουλτούρα που ο Εθισμός ξέρει πολύ καλά να πλασάρει με το ιδιαίτερο στυλ και flow του. Κομμάτια όπως το Athens Boys (prod. Golden Child) ενώνουν γενιές, είτε είναι Millenialls είτε είναι Παιδιά του 2000, που μοιράζονται ανησυχίες και κοινά βιώματα της καθημερινότητας στην πόλη, τις βόλτες με τα αμάξια, τα αράγματα στις γειτονίες, τα τσιγάρα, τη φασαρία και τις δυσκολίες, τις δουλειές που πολλοί από εμάς κάνουμε (σέρβις-ντελίβερι-σεζόν), στην προσπάθεια να ζήσουμε και να μπορούμε να ονειρευόμαστε.
Ταυτόχρονα, δεν λείπει ποτέ η αμεσότητα και ο πολιτικός και κοινωνικός σχολιασμός από το άλμπουμ όπως και από όλη τη δισκογραφία του Εθισμού. Στον Κίτρινο Τύπο (prod. Melow), ο ίδιος κριτικάρει και απαρνείται την προβολή του στα μέσα, δίνοντας έτσι κατά τη γνώμη μου μεγαλύτερη αξία στην τέχνη του. Με αυτή τη στάση έχει καταφέρει να θέλουμε να γράφουμε εμείς για εκείνον. Με ταπεινότητα και ταυτόχρονα έντιμο θράσος έχει κερδίσει το κοινό του που περιμένει να ακούσει τα κομμάτια του.
Φυσικά η εμπειρία του live είναι ξεχωριστή και αξεπέραστη για κάθε fan γιατί υπάρχει χώρος να συνδεθείς με άλλους και με τον ίδιο τον καλλιτέχνη ακούγοντας τα αγαπημένα σου κομμάτια. Το Millennials είναι σίγουρο πως συνοδεύεται από ένα δυνατό live που ανυπομονούμε να ζήσουμε και να έχουμε να θυμόμαστε μέχρι τα επόμενα.
Εθισμός. «Γέννημα Θρέμμα» μέσα στην Αθήνα. Ένα παλικάρι σαν όλα τα άλλα, που έχει περάσει και από κακά φεγγάρια. Αλλά τι σημασία έχει το χθες; Τα καταφέραμε, και αν όχι ακόμη, θα έρθει και αυτή η μέρα. Αυτό το μήνυμα μου βγάζει ο Εθισμός. Τα τραγούδια του έχουν μια περίεργη επιρροή πάνω μου, αφού με γεμίζουν νοσταλγία για τις παλιές/κακές εποχές που έχουν περάσει. Ακούγοντάς τον, οι λάθος επιλογές που έκανα στο παρελθόν, μαλακώνουν στο μυαλό μου και χάνουν την επίδραση που κάποτε είχαν.
Από την αρχή της δισκογραφίας του μέχρι και σήμερα, βλέπεις ένα παλικάρι έτοιμο να κατακτήσει τα πάντα και ικανό να μείνει με ανεξίτηλο τρόπο στην ιστορία της χώρας, να ξεψαρώνει σιγά σιγά και να αποδεικνύει ότι δεν θα σταματήσει να βγάζει ψυχή και skills σε κάθε καινούργιο κομμάτι. Από το album Millennials, το οποίο βλέπω σαν victory lap του καλλιτέχνη, ξεχωρίζω το Kitrinos Typos, ξεκάθαρα για το hype του κομματιού και ανυπομονώ να το ακούσω live στη Ριζούπολη. Επίσης, ξεχωρίζω το I Eukaria Mou για τεχνικούς λόγους και το ωμό στυλ του ράπερ. Ένας δίσκος και ένας καλλιτέχνης που δεν φοβάται να πάει κόντρα στα «μεγάλα κεφάλαια» και να κάνει αναφορές σε σκηνικά και ονόματα shady για το κράτος και το σήμερα.
Η αγανάκτηση που μπορεί να νιώθει κάποιος για κάθε νέο σκηνικό που μπορεί να επιφυλάσσει το Black Mirror επεισόδιο «Ελλάδα του ’24», μέσα από καλλιτέχνες όπως ο Εθισμός, καταφέρνει να εκτονωθεί, δίνοντας ένα πάτημα για αντίδραση – ακόμα και δικαίωση; Αυτό πιστεύω ότι ελκύει τους Έλληνες ακροατές στην μουσική του Λουκά; Η του Νίκου; Μάλλον Λουκά! Επίσης, είναι πολύ όμορφο που ο ράπερ έκανε το «μπαμ» στα 30+ που είναι ακόμα ένα τρανό παράδειγμα ότι η μουσική δεν έχει όρια – ούτε ημερομηνία λήξης για τους καλλιτέχνες. Και η επιλογή του ονόματος «Εθισμός» – άμεση ταύτιση.