Κάθε συναυλία τους, μετατρέπεται σε ένα μυσταγωγικό, εκστατικό πανηγύρι, που καλλιεργεί το πρόσφορο έδαφος για την έκφραση πολιτικών θέσεων και συλλογικών αγωνιών. Οι Χαΐνηδες και οι Social Waste, αποτελούν δύο κοινότητες, κολεκτίβες και ιστορικές συλλογικότητες, που λειτουργούν αμεσοδημοκρατικά και δημιουργούν σύγχρονους ρυθμούς βασισμένους σε ηχοχρώματα και όργανα της Μεσογείου, των Βαλκανίων – και όχι μόνο.
Δημιουργημένοι στα early 90s στο Ηράκλειο της Κρήτης, οι Χαΐνηδες συγκροτούν ένα ανοιχτό σύνολο που ανακαλύπτει μουσικούς δρόμους από την Κρήτη ως τη Μικρά Ασία και από την Ανατολή πάλι πίσω στα Βαλκάνια. Ακολουθώντας ποικιλόμορφα μονοπάτια, τολμούν και δημιουργούν νέες μουσικές. Τα τραγούδια των Χαΐνηδων αναβλύζουν τόλμη και θάρρος, σε μία εποχή που η αλήθεια βρίσκεται στο περιθώριο. Μέσα στους στίχους ο ακροατής θα βρει την αλήθεια του και ίσως αυτή η αλήθεια να είναι το συστατικό που δίνει διάρκεια στο συγκρότημα, που φέτος συμπληρώνει 33 χρόνια παρουσίας.
Οι Social Waste, δημιουργήθηκαν το 1999, επίσης στο Ηράκλειο της Κρήτης. Δεκαεφτάχρονοι τότε, μαθητές ακόμα, τράβηξαν αμέσως την προσοχή των Active Member, οι οποίοι τους πρότειναν να συνεργαστούν στο πλαίσιο της ομάδας παραγωγής τους. Σήμερα, κοντά στα σαράντα, συνεχίζουν να οργώνουν την Ελλάδα, παίζοντας σε πολλές μουσικές σκηνές, συναυλιακούς χώρους, φεστιβάλ και στηρίζοντας πάντα αυτοοργανωμένους πολιτικούς χώρους και κινήματα. Κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος και να χτίσουν το κοινό τους χωρίς τη βοήθεια εταιρειών management, με μόνο τους όπλο τις μελωδίες και τους στίχους τους. Σε αυτούς, οι ακροατές συναντούν αναφορές στους ποιητές και τους λογοτέχνες του κόσμου, καθώς και στην κοινωνικοπολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο.
Λίγο πριν ενώσουν για μία ακόμα φορά τις δυνάμεις τους, στο 3ο Lake Mode Festival στις 2 Ιουλίου (το πρώτο μεγάλο φεστιβάλ στην ύπαιθρο της Θεσσαλονίκης και «αδελφάκι» του Street Mode Festival), μετά την sold-out εμφάνισή τους στην Τεχνόπολη, τα δύο σπουδαία γκρουπ μιλούν στην Popaganda για τα καταπατημένα ανθρώπινα δικαιώματα, τους καλλιτέχνες «απόφοιτους Λυκείου» και την έννοια της επανάστασης που βρίσκεται βαθιά ριζωμένη στα τραγούδια τους.
Ποιες είναι τρεις από τις κοινές αξίες των Χαΐνηδων και των Social Waste; Πώς αποτυπώνονται στη μουσική σας;
Social Waste: Είναι παραπάνω από τρεις, αλλά θα σου πούμε τρεις αφού τόσες ζητάς. Η κοινωνική δικαιοσύνη, η περιβαλλοντική δικαιοσύνη και η οριζοντιότητα στη λήψη αποφάσεων. Είναι δυο μπάντες μουσικοκοινωνικά-πειράματα, που εκφράζουν τις αξίες τους τόσο στη θεωρία όσο και στην ίδια τη λειτουργία τους. Επίσης έχουν θεματικές τοπικές και συγχρόνως παγκόσμιες στα τραγούδια τους, και φτιάχνουν σύγχρονο τραγούδι με όργανα τοπικά κυρίως. Δεν κάνουν διασκευές παλαιότερων τραγουδιών όπως τόσες και τόσες άλλες μπάντες.
Δ.Αποστολάκης/Χαΐνηδες:
α) Η κολεκτιβιστική συναπόφαση
β) Η αμεσοδημοκρατική ισοτιμία
γ) Η διεθνιστική ασυνόρευτη απεύθυνση
Για το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, θα απαντήσω με μια παροιμία: Κουκιά τρως, κουκιά μολογάς.
Η πρώτη σύμπραξή σας στην Τεχνόπολη στις 17 Ιουνίου, σας βρήκε σε έναν κατάμεστο χώρο, με χιλιάδες ανθρώπους να μοιράζονται μαζί σας την αγανάκτησή τους, γιορτάζοντας παράλληλα τη ζωή και τους αγώνες της. Στο 3ο Lake Mode Festival έπεται συνέχεια. Για τι ανυπομονείτε περισσότερο;
Χαΐνηδες: Να μεγαλώσουνε τ’ αμπελόφυλλα γιατί μ’ αρέσουνε οι ντολμάδες!
Social Waste: Η βραδιά της Τεχνόπολης ήταν εντυπωσιακή. Έξι χιλιάδες κόσμος ήρθε να μας δει, να μας στηρίξει, που δείχνει οτι η σύμπραξη είναι αγαπητή από τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνεται. Συγχρόνως περάσαμε κι εμείς όμορφα, εκστατικά θα λέγαμε, καθώς είμαστε δυο μπάντες με πολύ καλές και θερμές σχέσεις μεταξύ μας οπότε αυτό το κλίμα βγαίνει και στο κοινό. Στη Θεσσαλονίκη περιμένουμε την ίδια υποδοχή αφού είναι μια πόλη που αγαπάει και εμάς και τους Χαϊνηδες, και την αγαπάμε και εμείς, και την τραγουδάμε κιόλας κι ας μην γεννηθήκαμε ή ζήσαμε ποτέ εκεί.
Περισσότεροι από 600 κατατρεγμένοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στα ανοιχτά της Πύλου. Ποιος θα ήταν ο στίχος που θα γράφατε για τις παράνομες επαναπροωθήσεις και τις κρατικές εντολές που βάζουν στο στόχαστρο τη ζωή χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών;
Social Waste: Εμείς έχουμε γράψει τραγούδι για αυτό το θέμα και το κάναμε και τίτλο δίσκου, τα Σύνορα, όπου μέσα λέει: “Σύνορο λέει μυρίζει, τείχη η Ευρώπη χτίζει, μα η Μεσόγειος μας ενώνει και δε μας χωρίζει…στο λέω με λίγα λόγια, ο πόλεμος κι η φτώχεια….και για πες μου τι έχει γίνει, στη Δαμασκό στη Σμύρνη, στο Μέχικο φροντέρα νόρτε και στην Παλαιστίνη”. Σε άλλο τραγούδι, το Μια αλήθεια και ένα Ψέμμα, λέμε για “τα σαπιοκάραβα που πνιγήκαν στη Μεσόγειο”. Από την άλλη ξέρουμε ότι είμαστε μειοψηφία, αφού τόσος κόσμος παρολαυτά επικρότησε αυτήν την εγκληματική συνοριακή πολιτική ψηφίζοντας ΝΔ, Σπαρτιάτες και λοιπά, κόμματα που την υποστηρίζουν και την εφαρμόζουν δηλαδή. Είμαστε όμως μια μειοψηφία που δεν θα πάψει να μιλάει.
Χαΐνηδες: Η Τέχνη είναι μια μορφοποίηση, μια αυτοοργάνωση του συλλογικού ασυνείδητου. Ως εκ τούτου, έχει προφητικές ιδιότητες. Πριν από πολλά χρόνια, οι Χαΐνηδες κυκλοφόρησαν ένα τραγούδι με τίτλο ‘Το καραβάνι’. Ένας στίχος απ’ αυτό λέει: «Η πατρίδα μου δεν έχει/ τάφους κι ήρωες τρανούς/ μα νεκρούς που χέρι-χέρι/ πάνε με τους ζωντανούς».
Η μνήμη μας τελικά είναι σαν του χρυσόψαρου ή η τσέπη μας μπαίνει εξαρχής πάνω από τις ανθρώπινες τραγωδίες; Ούτε τα Τέμπη, ούτε το ναυάγιο στην Πύλο αποδείχθηκαν αρκετά για να μετατοπίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα.
Χαΐνηδες: Θα σας πω πάλι έναν στίχο, από το τραγούδι ‘Γέλα-γέλα αλητάκι’ των Χαΐνηδων, που ραπάρει σ’ αυτό ο Λεωνίδας από τους Social Waste: «Γρήγορα πετούν τα πλήθη/ γεγονότα μες στη λήθη/ και στης λησμονιάς τα βύθη/ άλογο νεκρό σαπίζει/ τ’ όνειρο το στερνοβύζι/ ότι μετριέται αξίζει/ νόμος τ’ άρχοντα η τσέπη/ με τα μη και με τα πρέπει/ δεν τον βλέπεις μα σε βλέπει».
Έχουμε γίνει ο homo-καταναλωτής. Καταναλώνομε και γεγονότα.
Social Waste: Δεν μπαίνει στη μέση η τσέπη μας. Είναι ιδεοληψίες και πιθανώς ένα σύστημα πελατειακών σχέσεων. Αν ήταν θέμα τσέπης, μια που αναφέρατε τα Τέμπη, τον Kώστα Καραμανλή στις Σέρρες θα τον ψήφιζαν μόνο άτομα της κοινωνικής του τάξης: ο ίδιος κατέχει 24 ακίνητα και 2.5 εκατομμύρια σε καταθέσεις. Αλλα τον ψηφίζουν κυρίως μεροκαματιάρηδες άνθρωποι. Όταν ένας μεροκαματιάρης ψηφίζει κάποιον με 2.5 εκατομμύρια σε καταθέσεις για να τον εκπροσωπήσει, τότε κάποιος από τους δύο κάνει λάθος και μάλλον δεν το κάνει αυτός με τα 2.5 εκατομμύρια και τα 24 ακίνητα. Ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης έχει 122 ακίνητα σύμφωνα με το πόθεν έσχες του. Καταλαβαίνετε; 122 ακίνητα! Τίνος τα συμφέροντα λέτε να εξυπηρετεί; Εκείνου που ζει στο νοίκι; Αφού στον Βαρβιτσιώτη κατα πάσα πιθανότητα πληρώνει το νοίκι για κάποιο από τα 122 ακίνητα! Αν το σκεφτείτε, είναι τόσα πολλά που …ακόμα κι εσείς μπορεί σε αυτόν να πληρώνετε το νοίκι σας τελικά.
Πώς εκφράζεται για εσάς η κοινωνική επανάσταση; Αρκούν μερικές μεγαλειώδεις και οργισμένες πορείες στους δρόμους;
Social Waste: Όχι. Η επανάσταση με μικρό ε είναι διαδικασία, δεν είναι πολιτικό γεγονός, όπως η Επανάσταση με κεφαλαίο Ε. Έχει να κάνει με την αλλαγή πολιτικής και πολιτισμικής συνείδησης και νοοτροπίας και αυτό παίρνει χρόνο, η Επανάσταση με κεφαλαίο Ε είναι ένα πολιτικό γεγονός που συχνά καταλήγει σε αλλαγή καθεστώτος απλώς, και όχι σε κοινωνική επανάσταση. Για εμάς μιλάει ο στίχος μας: “η επανάσταση μονάχα έχει ουσία όσο κρατάει μέχρι να γίνει εξουσία”. Οι πορείες στους δρόμους, όσο μεγαλειώδεις και οργισμένες και αν είναι, ΔΕΝ είναι επαναστάσεις, ούτε με μικρό ούτε με κεφαλαίο Ε.
Χαΐνηδες: Οι σημερινοί τρόποι αντίδρασης στη βαρβαρότητα της εξουσίας είναι εντελώς προβλεπόμενοι και πιο ντεμοντέ από το Τσάρλεστον. Η βάση οποιασδήποτε επανάστασης (κοινωνικής, πνευματικής, καλλιτεχνικής) είναι η κοινότητα. Αυτή είναι η ρίζα, και η εξέγερση τα κλαδιά. Χωρίς την κοινότητα, οι εξεγέρσεις είναι αεροφυσήματα.
Αν σας έλεγαν ότι μπορείτε να αφήσετε στη μουσική κληρονομιά σας, ένα μόνο κομμάτι σας, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί;
Χαΐνηδες: Εσείς ποιο από τα παιδιά σας θα αφήνατε ζωντανό αν σας ζητούσαν να τα σφάξετε;
Social Waste: Ίσως το τραγούδι του Χρόνη, ακριβώς για τον στίχο “η επανάσταση μονάχα έχει ουσία όσο κρατάει μέχρι να γίνει εξουσία”.
Έχουν υπάρξει στιγμές που νιώσεατε πως όσα συμβαίνουν στην κοινωνία είναι «πολλά» για να τα βαστάξετε – ακόμα και για να αντλήσετε έμπνευση από αυτά; Πώς καταφέρνετε και προχωράτε;
Social Waste: Όπως όλοι. Δεν είμαστε κάτι ιδιαίτερο εμείς. Οργιζόμαστε, απογοητευόμαστε, ελπίζουμε, όπως όλοι. Απλώς, ίσως επειδή έχουμε αναπτύξει την “κοινωνιολογική φαντασία” μας κάπως παραπάνω, όπως έλεγε ο Μίλς, ίσως παίρνουμε τα πράγματα λίγο πιο βαριά.
Χαΐνηδες: Με τον ασκητικό, κοινοτικό, αντικοινωνικό βίο που διάγω, δεν ακολουθώ καμία πολιτική, θρησκευτική, κοινωνική εθιμοτυπία. Συνεπώς επιτρέπεται σε εμένα να συμπονώ βαθιά και όχι υποκριτικά, γιατί δε ζω με την ηθική της συνένοχης κοινωνίας. Όποιος συμπονεί δεν πονεί.
Οι απόφοιτοι καλλιτεχνικών σχολών ισοδυναμούν με απόφοιτους Λυκείου για την κυβέρνηση. Ο αγώνας των σπουδαστών υπήρξε συγκινητικός και ενδυναμωτικός τους τελευταίους μήνες, με τις καταλήψεις σε σχολές να είναι πολυάριθμες. Πώς νιώθετε μέσα σε όλο αυτό;
Χαΐνηδες: Εγώ προσωπικώς και όλοι οι λυράρηδες είμαστε ευγνώμονες στον κύριο Μητσοτάκη, γιατί όπως καταλαβαίνετε εμείς οι λυράρηδες είμαστε τελειόφοιτοι Δημοτικού. Το να μας δώσουν, όχι μόνο πτυχίο Γυμνασίου, αλλά και Λυκείου, υπερβαίνει τα πιο τρελά μας όνειρα! Η τέχνη δεν είναι επάγγελμα. Ο καλλιτέχνης είναι προφήτης μιας μελλοντικής ζωής. Οι προφήτες πρέπει να ζουν από τις ελεημοσύνες αυτών που εμπνέουν.
Social Waste: Θα προτιμούσαμε να μη μιλήσουμε γι’ αυτό το θέμα καθώς δεν ανήκουμε σε αυτήν την κατηγορία. Δεν ζούμε από “την τέχνη” μας, δε θεωρούμε καν ότι είμαστε “καλλιτέχνες”, ούτε και μας αρέσει ο όρος. Ένας καλός ξυλουργός είναι πολύ πιο καλλιτέχνης από εμάς. Επίσης τον χαρακτηρισμό “καλλιτέχνης” μπορούν να στον δώσουν μόνο οι άλλοι, όποιος τον “φοράει” στον εαυτό του είναι μάλλον αυτάρεσκος εγωιστής. Επιστρέφοντας στην ερώτησή σας, επειδή δεν ζούμε από το τραγούδι, κάποιοι από εμάς κατ’ επιλογήν, θα ήταν προτιμότερο να εκφέρουν άποψη για το θέμα άνθρωποι που πραγματικά τους αγγίζει περισσότερο από εμάς. Σε κάθε περίπτωση, η Κυβέρνηση ενδιαφέρεται για τα “δικά της” παιδιά. Αν είσαι ο Λιγνάδης θα ενδιαφερθεί, ή ο Ρουβάς. Αν είσαι απέναντι…δεν έχει κάτι να πάρει από σένα, οπότε… καταλαβαίνετε.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο;
Social Waste: Εμείς έχουμε μπροστά μας την καλοκαιρινή μας περιοδεία, στην οποία θέλουμε να “προβάρουμε” και κάποια καινούρια τραγούδια που δουλεύουμε σιγά σιγά. Μετά το τέλος της περιοδείας θα μπούμε στο στούντιο να ετοιμάσουμε τον επόμενό μας δίσκο.
Χαΐνηδες: Ένας αλάνθαστος τρόπος να κάμεις το Θεό να γελάσει, είναι να του πεις τα μελλοντικά σου σχέδια!