Mika: Ξεκίνησα να γράφω μουσική γιατί με έκανε να νιώθω υπερήρωας όταν ένιωθα άχρηστος

Αν κάποιος καλλιτέχνης μπορεί να χαρακτηριστεί πολυπράγμων, πολυπολιτισμικός και υπερταλαντούχος, τότε αυτός είναι σίγουρα ο Mika. 

Γεννημένος στη Βηρυτό, αλλά με καταγωγή από τις ΗΠΑ, τη Δαμασκό και τα Ιεροσόλυμα, από τον δεύτερο χρόνο της ζωής του μέχρι τα οκτώ του χρόνια έζησε με την οικογένειά του στο Παρίσι, όπου κατέφυγαν για να γλιτώσουν από τις επιπτώσεις του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο, στα εννιά του μετακόμισαν στο Λονδίνο και από τότε έχει περάσει μεγάλα χρονικά διαστήματα σε άλλες χώρες. 

Δύο από αυτές ήταν η Ιταλία, όπου συμμετείχε ως μέντορας στο The X Factor Italy και παρουσίασε το δικό του ψυχαγωγικό σόου Stasera Casa Mika και η Γαλλία όπου επίσης ήταν μέντορας και κριτής στο The Voice: la plus belle voix. Η χώρα όμως που έκλεψε την καρδιά του, εκεί που αποφάσισε ότι θέλει να περνάει πολύ χρόνο χωρίς να έχει καμία επαγγελματική υποχρέωση που να του δημιουργεί αυτή την ανάγκη, είναι η Ελλάδα. Εδώ και αρκετά χρόνια διατηρεί ένα διαμέρισμα στο Μετς και τους περισσότερους μήνες βρίσκεται στη χώρα μας. Μάλιστα έχει και αγαπημένες συνήθειες, αγαπημένα μέρη για φαγητό, και μην παραξενευτείς αν μία μέρα τον πετύχεις μπροστά σου εκεί που θα καταπίνεις ένα καλαμαράκι.

Το 2007 που έκανε το μπαμ στην παγκόσμια μουσική σκηνή, ακουγόταν παντού. To τραγούδι Grace Kelly μίλησε στην καρδιά πολλών queer ατόμων που είχαν δεχτεί διακρίσεις και bullying στην εφηβεία τους, η φωνή του έπιανε οκτάβες τρελές, η ενέργειά του στις εμφανίσεις του ήταν πραγματικά αξιοθαύμαστη. 

Όχι πως δεν είναι ακόμα. Αντιθέτως. Απόδειξη η εμφάνισή του πέρυσι τον Ιούλιο στη Μαλακάσα πριν τον Robbie Williams. Μας έκανε να χορέψουμε με την ψυχή μας, ήταν χαμογελαστός, ομιλητικός, κατέβηκε στο κοινό και δημιούργησε πανικό, με λίγα λόγια, ήταν αυτό που λέμε “η ψυχή του πάρτυ”. 

Μαζί με τη μεγάλη και απότομη δημοσιότητα τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, ήρθε και το “ξύλο” από τα βρετανικά ταμπλόιντς -που ξέρουν να συμπεριφέρονται στα καλλιτεχνικά παιδιά τους με τον καλύτερο τρόπο (sense the irony)- τα οποία έκαναν διαρκώς προσβλητικά σχόλια για τη σεξουαλικότητά του, για την καταγωγή του, ακόμα και για την πολύχρωμη λάμψη του. Ο ίδιος όμως κατάφερε να τα ξεπεράσει όλα αυτά και αντί να κλειστεί στον εαυτό του και να σκοτεινιάσει, έγινε ακόμα πιο φωτεινός, πιο ταξιδεμένος και πιο απελευθερωμένος σε μουσικό επίπεδο. 

Όλα αυτά τα χρόνια έχει συνεργαστεί με πάρα πολλά ονόματα της μουσικής βιομηχανίας, από τη Madonna, την Ariana Grande και τον Jack Savoretti, μέχρι τον Pharrell Williams, τον Benny Benassi, τη Royal Opera of Versailles στο παλάτι των Βερσαλλιών αλλά και τη Συμφωνική Ορχήστρα του Μόντρεαλ. Έχει τραγουδήσει στο τερέν του μπιτς βόλεϊ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, έχει παρουσιάσει τη Eurovision το 2022, έχει ερμηνεύσει ντουέτο μαζί με τον κάτοχο Νόμπελ Λογοτεχνίας, Dario Fo (ο οποίος δεν ζει πια) αλλά και με τον Andrea Bocelli, έχει εμφανιστεί στην κορυφή του Πύργου του Άιφελ και το 2020 οργάνωσε φιλανθρωπική συναυλία για την ενίσχυση των πληγέντων από την έκρηξη στη Βηρυτό. Και δεν τα αναφέρω όλα. Α, ναι, είναι και σχεδιαστής ρούχων και ρολογιών, αλλά και visual artist. Είναι και μοντέλο για διάφορες μπράντες.

Έχει γράψει τραγούδια και μουσική για ταινίες και το τελευταίο του άλμπουμ, το οποίο μου φτιάχνει τη διάθεση κάθε φορά που το ακούω, κυκλοφόρησε στη γαλλική γλώσσα το 2023 και έχει τον τίτλο Que ta tête fleurisse toujours. 

Με αφορμή τη συναυλία που θα δώσει στο Θέατρο Λυκαβηττού στις 2 Ιουλίου, στα πλαίσια της Apocalypse Calypso Tour του, κάναμε μία κουβέντα μέσω zoom ενώ βρισκόταν στο Λονδίνο. Μιλήσαμε μία μέρα πριν τον τελικό της Eurovision και φυσικά δεν γινόταν να μην αναφερθούμε στο Ζάρι της Μαρίνας Σάττι. Όπως μου είπε, του φάνηκε πολύ ενδιαφέρον επειδή διαρκώς αλλάζει ρυθμό και μελωδία και “έβγαλε το καπέλο του” σε όσους καταφέρνουν να επιβιώσουν μέχρι τον τελικό, εξαιτίας του έντονου προγράμματος, της πίεσης και της βαρβαρότητας του ανταγωνισμού. Αφήσαμε όμως πίσω μας τις ημέρες της Eurovision και επικεντρωθήκαμε στη δική του, μεγάλη καριέρα. Δεν χρειάστηκε να κάνω ιδιαίτερα επεξηγηματικές ερωτήσεις αφού απέναντί μου είχα έναν καλλιτέχνη με όλη τη σημασία της λέξης, σίγουρο για το όραμά του, χαμογελαστό και ευδιάθετο, με ωραίο και αβίαστο λόγο, που είχε πολλά πράγματα να μοιραστεί. 

Mika, είσαι μουσικός, παρουσιαστής, visual artist, σχεδιαστής, υπάρχει κάτι άλλο που θες να κάνεις και δεν το έχεις κάνει μέχρι σήμερα; Ναι, να μάθω ελληνικά! Χα, χα. Μιλάω πολύ basic ελληνικά, αλλά θα ήθελα να μάθω καλύτερα. Ξέρεις, δεν βλέπω τον εαυτό μου σαν όλα αυτά τα διαφορετικά πράγματα. Δεν βλέπω τον εαυτό μου ως “πολυεργαλείο”. Είναι λίγο κουραστικό να το σκέφτεσαι έτσι και επίσης κινδυνεύεις να προσπαθείς να είσαι πολλά πράγματα μαζί και να μην είσαι άριστος σε ένα. Το πιο σημαντικό είναι να έχω ένα καλλιτεχνικό όραμα και αυτό το καλλιτεχνικό όραμα έχει την πειθαρχία του και τις ρίζες του στη μουσική και την οπτική έκφραση.

Πώς μένεις πιστός σε αυτό, ό,τι και να κάνεις; Είναι μία πρόκληση. Το να μένεις πιστός στο καλλιτεχνικό σου όραμα είναι κάτι που στην πραγματικότητα απαιτεί να μπορείς να προσδιορίσεις τι σημαίνει ο δημιουργικός σου κόσμος. Αυτό που αγαπάς πραγματικά, αυτό που σε κάνει πραγματικά ενθουσιασμένο. Αφαιρώντας την επιτυχία, αφαιρώντας την αποτυχία, υπάρχεις απλώς ως μια καλλιτεχνική οντότητα που δεν έχει σαν σύστημα αξιών εξωγενείς παράγοντες, εκτός από την πειθαρχία και τη διαδικασία. Αν γράψεις ένα κομμάτι, μια ιστορία ή ένα ποίημα, εκείνη τη στιγμή που το τελειώνεις και ξέρεις ότι η αξία του αφορά εσένα και το καλλιτεχνικό σου ταξίδι, νιώθεις σαν υπερήρωας. Νιώθεις δισεκατομμυριούχος και κάθεσαι εκεί και σκέφτεσαι, ω, Θεέ μου, όλοι αυτοί οι άθλιοι δισεκατομμυριούχοι, όλοι αυτοί οι πλούσιοι, πλαστικοί άνθρωποι δεν ξέρουν το μυστικό, δεν έχουν ιδέα πώς είναι αυτό το συναίσθημα. Είναι κάτι που δεν μπορείς να το νιώσεις ούτε από τα ναρκωτικά, ούτε από τα χρήματα, μπορείς να το πάρεις μόνο από αυτή την ευθυγράμμιση.

Την πληρότητα μέσα από τη δημιουργία. Γι’ αυτό πρέπει να προσπαθείς να βρίσκεις εκείνες τις στιγμές που σε κάνουν να νιώθεις έτσι. Όλα πρέπει να συμβαδίζουν με αυτό, σε κάθε ηλικία να είσαι πάντα το ίδιο άτομο. Και αν ξέρεις πραγματικά τι είναι αυτό και είσαι σε θέση να κάνεις τη σύνδεση, είναι σημαντικό να περιβάλλεσαι και από ανθρώπους που μπορείτε να το μοιραστείτε. Από εκεί και πέρα, ό,τι και να κάνεις, ακόμα και μόνος σου αν είσαι, θα συνεχίζεις να βρίσκεις τη χαρά και θα βρίσκεις ακόμη μεγαλύτερη χαρά όταν είσαι αυτά τα πολλά, διαφορετικά πράγματα. Ένας επίσης πολύ σημαντικός τρόπος για να μπορείς να παραμείνεις δημιουργικός είναι να είσαι αντι-σνομπ. 

Νομίζω, είπες μεγάλη κουβέντα. Ναι, αντι-σνομπ. Αν σταματάς να κρίνεις τους ανθρώπους, βρίσκεσαι σε μια εσωτερική ειρήνη με αυτό που κάνεις. Ή τουλάχιστον με τον τρόπο σου, μπορεί όλα γύρω να είναι ένα χάος αλλά αν προσπαθείς να βρίσκεις τη δική σου ευθυγράμμιση, να συναρμολογείς τα κομμάτια, τότε θα είσαι καλά. Αυτή η σκέψη άλλαξε τη ζωή μου. Ξεκίνησα να γράφω μουσική γιατί με έκανε να νιώθω υπερήρωας όταν ένιωθα άχρηστος. Όταν ήμουν έφηβος, δεν μπορούσα να πω πράγματα. Έγραφα τραγούδια στο σχολείο γιατί φοβόμουν να βγω στην αυλή του σχολείου εξαιτίας του εκφοβισμού και όλων αυτών των πραγμάτων. Ένιωσα λοιπόν τόσο εκτοπισμένος, που βρήκα έναν τρόπο να δημιουργήσω το δικό μου σύστημα αξιών χωρίς να περιμένω από κάποιον να μου πει αν αξίζει κάτι.

Είσαι τυχερός που το έκανες αυτό γιατί πολλά παιδιά δεν ξέρουν πώς να βγουν από αυτή τη συνθήκη. Πώς ένιωσες μετά; Μου πήρε μερικά χρόνια για να μπορέσω να πω ότι είμαι άνετα με αυτό που κάνω στην ενήλικη καλλιτεχνική ζωή μου, ότι θα είμαι ανοιχτός στον κόσμο, ότι θα παραμείνω περίεργος, ότι θα ανοίξω τον εαυτό μου σε διαφορετικές κουλτούρες και θα καταλάβω, ότι ακριβώς αυτό είναι που θα με κάνει να εξελιχθώ ως άτομο και ως καλλιτέχνης. Και πραγματικά μου άλλαξε τη ζωή. Έτσι μπόρεσα να κάνω πολλά διαφορετικά πράγματα χωρίς να σκέφτομαι τι θα πουν οι άλλοι. Όλα αυτά που κάνεις μόνο και μόνο επειδή ακολουθείς αυτό το ένστικτο, είναι εκείνα που τελικά λειτουργούν καλύτερα. Μείνε ο εαυτός σου γιατί τότε θα μπορέσεις να βρεις χαρά σε αυτό και να ανοιχτείς σε ένα ευρύτερο κοινό, κάτι που είναι θεμελιωδώς σημαντικό, ειδικά αν είσαι ένας  ελαφρώς εναλλακτικός καλλιτέχνης της ποπ.

Από την πρώτη σου κιόλας κυκλοφορία, ήσουν πολύ ανοιχτός σαν άνθρωπος. Πίστευες ότι αυτό θα σε βοηθήσει να νιώσεις υπερήρωας; Πίστευα ότι αν το κάνω δεν πρόκειται να το μετανιώσω ποτέ. Φυσικά μπορεί να κάνεις λάθη -και έκανα χαζά λάθη- αλλά αν δεν υποκρίνεσαι ότι είσαι κάποιος άλλος, αν δεν κλειστείς στον εαυτό σου, δεν θα το μετανιώσεις ποτέ. Είμαι πολύ χαρούμενος που δεν κλείστηκα στον εαυτό μου. Κοιτώντας πίσω, σκέφτομαι ότι αν το είχα κάνει θα είχα χαραμίσει την περίοδο που ήμουν 20 χρονών και μόνο μια φορά μπορείς να είσαι 20 χρονών.

Αυτή είναι και η συμβουλή σου προς έναν νέο καλλιτέχνη; Ναι, αυτό θα έλεγα σε κάποιον νέο καλλιτέχνη. Να είσαι όσο το δυνατόν πιο απροστάτευτος στο πνεύμα σου -όχι στις πράξεις σου, στο πνεύμα σου- γιατί δεν πρόκειται να είσαι ποτέ ξανά έτσι.

Όταν έκανες τις πρώτες σου επιτυχίες, τα βρετανικά ταμπλόιντς σε πυροβολούσαν για καιρό. Πώς κατάφερες να το ντιλάρεις; Άρχισα να κλείνομαι στον εαυτό μου. Άρχισα να προσπαθώ να γίνω λίγο πιο αόρατος. Άρχισα να φοβάμαι τις συνέπειες ορισμένων πραγμάτων, έγινα λίγο πιο ήσυχος. Και δεν καταλάβαινα ότι στεναχωριόμουν. Είναι αστείο γιατί αντί να απορρίπτω πράγματα, αντί να προστατεύω τον εαυτό μου, άρχισα να λέω ναι σε όλα, να λέω ναι σε μεγάλες περιοδείες. Συνειδητοποίησα όμως ότι απομονωνόμουν και δεν απολάμβανα τόσο τη διαδικασία. Μου δημιουργούσε άγχος ακόμα και το να γράψω. Σαν να είχα μολυνθεί, σαν να είχα κάποιο είδος ασθένειας. Τότε λοιπόν έκανα ένα restart. Είμαι τυχερός γιατί είχα την ευκαιρία να ανοίξω τον εαυτό μου σε διαφορετικές κουλτούρες και διαφορετικές αγορές. 

Βρήκες τη δική σου διέξοδο. Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που συνέβη ήταν ότι συνειδητοποίησα ότι δεν έπρεπε να παίξω το παιχνίδι με κανονικό τρόπο, ότι θα μπορούσα να είμαι εναλλακτικός καλλιτέχνης και θα μπορούσα να οικοδομήσω σχέσεις με διαφορετικές κουλτούρες και διαφορετικές αγορές με πολύ προσωπικό τρόπο. Δεν χρειάστηκε να ακολουθήσω το σύστημα που επιβλήθηκε από μια δισκογραφική. Και έτσι άρχισα να περνάω λίγο περισσότερο χρόνο στην Ιταλία. Έμαθα ιταλικά. Ξεκίνησα να το χτίζω εκεί. Άνοιξα τον εαυτό μου στη γαλλική κουλτούρα και άρχισα να κάνω special projects στη Γαλλία, να περνάω περισσότερο χρόνο και στην Ελλάδα. Άρχισα να ανοίγομαι σε διαφορετικούς πολιτισμούς, επιτρέποντας στον εαυτό μου να είμαι πολλά διαφορετικά πράγματα, να είμαι πολύπλευρος. Και σε αυτήν την πολυπολιτισμικότητα, βρήκα μια τεράστια αίσθηση ελευθερίας, η οποία βοήθησε πραγματικά να ξεφύγω από αυτό που συνέβαινε με τα μέσα ενημέρωσης στην αρχή της καριέρας μου. Απελευθερώθηκα από αυτό. Έφυγα και με βοήθησε.

Πέρα από την καριέρα σου, αυτό σε είχε επηρεάσει και στην προσωπική σου ζωή; Στην αρχή ναι, γιατί έγινα λίγο παρανοϊκός, αλλά μετά βελτιώθηκε. Είμαι τυχερός γιατί είμαι με τον σύντροφό μου πολλά χρόνια και τα έχουμε ζήσει μαζί όλα αυτά τα διαφορετικά πράγματα. Είναι περίεργο γιατί και αυτός συνδέθηκε περισσότερο με την Ελλάδα και ξαφνικά άρχισε να μιλάει ελληνικά και έτσι έγινε αυτή η παρόμοια διαδικασία. Αρχίσαμε να σκεφτόμαστε, “Γιατί κλεινόμαστε μέσα στο διαμέρισμά μας στο Λονδίνο; Ας κάνουμε το αντίθετο. Ας απαντήσουμε εντελώς διαφορετικά. Πάμε στο Μετς. Πάμε στο Μιλάνο. Ας κάνω φεστιβάλ παντού, στον κόσμο. Ας εξερευνήσουμε το Μεξικό. Πάμε, πάμε, ας μείνουμε περίεργοι”. Αυτό βοήθησε.

Γεννήθηκες στον Λίβανο, μια χώρα που ένιωσε βαθιά τις δραματικές συνέπειες ενός πολέμου. Ποιες είναι οι σκέψεις σου για ό,τι συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία και τη Γάζα; Μπορώ να εκφράσω αυτό που θα εξέφραζε οποιοσδήποτε άλλος λογικός άνθρωπος, που είναι η βαθιά θλίψη και η απογοήτευση για την παράφορη κατάσταση και τον ανθρώπινο πόνο. Αυτοί που υποφέρουν περισσότερο είναι αυτοί που τους δίνεται η λιγότερη ελπίδα. Και νομίζω ότι είναι τρομακτικό. Και δεν μπορώ να πιστέψω ότι συμβαίνει ξανά. Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που εξαρτήθηκε πολύ από τον 25ετή πόλεμο στον Λίβανο και τη ματαιότητα αυτού του πολέμου. Γιατί κοιτάς τον πόλεμο στον Λίβανο, κοιτάς 25 χρόνια, κοιτάς μια μικρή χώρα συνύπαρξης και πολυπολιτισμικότητας, σε ένα μόνο τετράγωνο. Βρίσκεσαι σε 25 χρόνια πολέμου, βασάνων, θανάτου, θλίψης, διχασμού, χωρισμού και τι βγάζεις από αυτό; Τελικά τίποτα απολύτως. Και έτσι κάθεσαι εκεί και σκέφτεσαι, πόσες φορές περιφέρουμε το ίδιο πράγμα για να καταλήξουμε πίσω χωρίς τίποτα; Και γιατί; Είναι το τόσο τρελό. 

Έχεις αναμνήσεις από τα πρώτα χρόνια που φύγατε από τον Λίβανο; Επειδή ήμασταν μισοί Αμερικανοί ο πατέρας μου είχε την επιλογή να πάει κάπου αλλού, έτσι φύγαμε μετά από μια πολύ δύσκολη στιγμή από τη Βηρυτό, όταν ήμουν βρέφος. Φτάσαμε στην Κύπρο και έπρεπε να αποφασίσουν οι γονείς μου μέσα σε 24 ώρες αν θα πάμε στην Αμερική. Η μητέρα μου όμως δεν ήθελε να ξεκινήσει μία νέα ζωή εκεί, έτσι είπε να πάμε στο Παρίσι όπου υπάρχει μεγάλη λιβανέζικη κοινότητα εκεί. Εκεί έμεινα περίπου μέχρι οκτώ χρονών. Θυμάμαι ότι σε όλη την παιδική ηλικία εκεί, άκουγα συζητήσεις για τον πόλεμο. Μαζεύονταν όλοι και οι γυναίκες τη μία στιγμή έκλαιγαν, την άλλη γελούσαν και οι άντρες τη μία στιγμή συζητούσαν ήρεμα και την επόμενη ούρλιαζαν. Θυμάμαι όλα τα εβδομαδιαία updates από όσα φρικτά συνέβαιναν στον Λίβανο. Είναι πολύ δύσκολο να καταλάβω γιατί πρέπει να συμβαίνει αυτό. Μπορεί να ακούγεται απλοϊκό αυτό που λέω, αλλά μπορώ να μιλήσω μόνο για τον εαυτό μου, αισθάνομαι βαθιά απογοητευμένος. Μου φαίνεται τρομερό που οι διπλωματικές λύσεις έχουν αποτύχει τόσο εντυπωσιακά.

Τι σε έκανε να αποφασίσεις να αποκτήσεις μία μόνιμη κατοικία στην Αθήνα; Πολλά πράγματα. Από πού να ξεκινήσω; Υπήρξε μια στιγμή που μια μέρα βγήκα στο μπαλκόνι και κοίταξα γύρω μου και σκέφτηκα, “Ω, Θεέ μου, νομίζω ότι αυτό είναι ό,τι πιο κοντινό στη Βηρυτό”. Το φως, η ιδέα του να είσαι κοντά στη θάλασσα και στο λιμάνι, ξέρεις το λιμάνι αλλάζει πολύ τον ιστό της πόλης. Είναι σαν “παράθυρο” ή “πόρτα” σε διαφορετικές κουλτούρες. Έχεις τα Βαλκάνια εκεί, έχεις την υπόλοιπη Ευρώπη εκεί, έχεις την Ιταλία εκεί. Αναπόφευκτα λοιπόν το να βρίσκεσαι σε αυτή τη θέση, να ζεις σε μια τόσο ποικιλόμορφη χώρα, σου προσφέρει περισσότερα από δύο μήνες μόνο τον χρόνο στις Κυκλάδες. Υπάρχουν τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα. Υπάρχει μεγάλος πλούτος διαφορετικών, θαμμένων πολιτισμών, από την Ήπειρο και τα Ζαγοροχώρια μέχρι τον πολιτισμό της Αθήνας αλλά και τις συνεχείς διαφορετικές ροές μεταναστευτικών κοινοτήτων που βρίσκονται στην Αθήνα και αποτελούν μέρος του ιστού της πόλης και των διαφορετικών περιοχών μέσα στην πόλη. Και όχι μόνο. Σε όλη την ηπειρωτική χώρα, στα καταπληκτικά νησιά που το καθένα έχει τη δική του λαογραφία, κουλτούρα και εντοπιότητα. Το τοπικό δακτυλικό του αποτύπωμα. Είναι μια εκπληκτική συλλογή ιστοριών και πνεύματος. Μόλις το συνηθίσεις αυτό είναι πολύ δύσκολο να το αφήσεις, γιατί είναι πολύ δύσκολο να βρεις κάτι τέτοιο στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Για πες μου τις αγαπημένες σου συνήθειες στην Αθήνα. Να τρέχω και να περπατάω. Το κάνω σε όλη την πόλη. Γυρίζω το Μετς και μετά πάω προς την Ακρόπολη. Και γυρίζω την Ακρόπολη και γύρω από το Ωδείο (σσ. Ηρώδου Αττικού), φτάνω στον λόφο Φιλοπάππου και κάνω τις ασκήσεις μου κοιτάζοντας τον ναό της Αθηνάς. Και μετά επιστρέφω και ξαναπάω στο Μετς. Αυτό είναι το ιερό μου τελετουργικό, το οποίο είναι ένα από τα αγαπημένα μου πράγματα να κάνω στην πόλη. Αλλά από εκεί και πέρα, νομίζω ότι δεν είναι μόνο το το Μετς και το Παγκράτι. Μου αρέσει η Ομόνοια και οι διαφορετικοί πολιτισμοί της. Μου αρέσει η περιοχή της Αγοράς. Τα ψαροταβερνάκια στο Μοσχάτο. Είναι ωραίο να ανακαλύπτεις διαφορετικές περιοχές μέσα στην πόλη και να μην μένεις στο ίδιο καφέ κάθε μέρα για να πιεις φρέντο εσπρέσο.

Α, κόλλησες κι εσύ το μικρόβιο του φρέντο εσπρέσο. Μου αρέσει ακραία πολύ. Και δεν μπορώ να τον βρω στην Αγγλία. Κάθε φορά που έρχομαι στο Λονδίνο λέω πόσο χρειάζομαι έναν φρέντο εσπρέσο. 

Θυμάσαι κάποια ιδιαίτερη στιγμή με fan στην Αθήνα; Ένα εκπληκτικό πράγμα που συνέβη, στην πραγματικότητα, ήταν όταν είχαμε το lockdown. Σε μια από τις πολλές διαδρομές μου στην πόλη, προς στο τέλος του lockdown, βρήκα ένα κεραμικό στούντιο στην Πλάκα. Ήμουν ο πρώτος πελάτης μετά την επαναλειτουργία του και κατέληξα να πηγαίνω εκεί κάθε μέρα. Είχα ζωγραφίσει διάφορα αντικείμενα που δεν τα τελείωσα ποτέ και δεν θα τα έπαιρνα ποτέ σπίτι, έτσι τα άφησα στο παράθυρο. Οι ιδιοκτήτες είχαν γίνει καλοί μου φίλοι και δεν τα μετακίνησαν. Μια μέρα λοιπόν, κάθομαι πίσω από το παράθυρο και ζωγραφίζω, και στέκεται μια γυναίκα απ’ έξω και τα κοιτάει. Φοράει μεγάλα γυαλιά και συνεχίζει να κοιτάει προσεκτικά τα σχέδια και τα χρώματα όσο εγώ ζωγραφίζω πίσω από το τζάμι. Μόλις έχουμε βγει από το lockdown, όπως όλοι οι καλλιτέχνες δεν έχω κάνει παράσταση εδώ και χρόνια και όπως της ρίχνω μια ματιά ενώ ζωγραφίζω, παθαίνει σοκ. Αυτή η γυναίκα είναι μεγάλη θαυμάστριά μου, τη λένε Άννυ, κατάγεται από τη Βουλγαρία και ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο. Το πρώτο ταξίδι που έκανε μετά το lockdown για τον covid ήταν στην Αθήνα με την κόρη της και βρεθήκαμε κυριολεκτικά σε απόσταση 40 εκατοστών, μύτη με μύτη, να κοιταζόμαστε σε αυτό το παράθυρο ενός στούντιο κεραμικής της Αθήνας. Κι εγώ καλυμμένος με μπογιά και πηλό. Ήταν καταπληκτικό να συναντάω μια θαυμάστρια από τη Βουλγαρία εν μέσω πανδημίας στην Πλάκα. Πάντως είναι ωραίο το γεγονός ότι οι άνθρωποι στην Αθήνα, που ξέρουν ποιος είμαι και τι κάνω, ακόμα και αν τους αρέσει αυτό που κάνω και έχουν πάει στις συναυλίες μου, δεν φαίνεται να νοιάζονται. Είναι πολύ κουλ. Μπορεί να έχει να κάνει και με το γεγονός ότι δεν είμαι σούπερ mainstream στην Ελλάδα, είμαι αυτός ο περίεργος εναλλακτικός.

Σου αρέσει η ελληνική μουσική; Ναι, λατρεύω την παραδοσιακή ελληνική μουσική. Τα παραδοσιακά από την Ήπειρο και το κλαρίνο τους, πάρα πολύ. Τρελαίνομαι γι’ αυτή την κάπως μελαγχολική, ένδοξη, υπέροχη μουσική. Επίσης έχω πάθει εμμονή με την Αρλέτα. Ακούω τη μουσική της όλη την ώρα. Ένα από τα πράγματα που ήταν πολύ όμορφα όταν βρέθηκα κλειδωμένος στο διαμέρισμα στο Μετς κατά τη διάρκεια του lockdown, όπως όλοι οι άλλοι, ήταν ότι όλοι τριγύρω έπαιζαν μουσική. Ένας τύπος έπαιζε τρομπέτα στον δρόμο, κάποιος άλλος ήταν τενόρος της όπερας, κάποιος πιανίστας, μία κυρία τραγουδούσε παραδίπλα… Όλοι αυτοί οι διαφορετικοί άνθρωποι από τα διαμερίσματα γύρω από τον δρόμο μου, σε αυτήν την περιοχή του Μετς. Και το βράδυ ακουγόταν μουσική από διάφορα σπίτια. Ήταν πραγματικά πολύ δυνατό συναίσθημα. Σχεδόν το 90% από αυτούς δεν ζουν πλέον εκεί λόγω των αλλαγών στην περιοχή. Και είναι πραγματικά λυπηρό που οι νέοι γείτονες οι οποίοι πληρώνουν ακόμη περισσότερα για το νοίκι τους δεν παίζουν Gershwin, δεν παίζουν παραδοσιακή ελληνική μουσική, δεν παίζουν Rachmaninoff στις τρεις το απόγευμα. Και αναπόφευκτα ως αποτέλεσμα, ο πνευματικός ιστός αλλάζει.