Πάνε αρκετά χρόνια απ’ όταν τους πρωτοάκουσα και η χαρά για όσα συνεχίζουν να δημιουργούν παραμένει αναλλοίωτη κάθε φορά που τους βλέπω σε κάποιο live stage. Οι Deaf Radio, οι Steams και οι XOAN μπορεί να μην έχουν βρεθεί μέχρι τώρα στην ίδια σκηνή, έχουν όμως περάσει πολλά βράδια στα μπαρ της πόλης, με καλή μουσική, αλκοόλ και τις συζητήσεις που οι μπάντες κάνουν μεταξύ τους.
Το περασμένο καλοκαίρι, οι Deaf Radio συνάντησαν τους Steams στο πλαίσιο του Ziria Festival, και κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα να κάνουν ένα live μαζί. Σε αυτή την ιδέα προστέθηκαν οι Xoan, οι πιο «φρέσκοι» της παρέας, διαμορφώνοντας το line-up που θα απολαύσουμε στο Arch Club στις 15 Δεκεμβρίου.
Λίγο πριν οι μουσικοί δρόμοι τους διασταυρωθούν, ο Δημήτρης (Βλασόπουλος) και ο Γιώργος από τους Deaf Radio, ο Πάνος από τους Steams, και ο Γιάννης με τον Φίλιππο από τους Xoan, πέρασαν το βράδυ της περασμένης Παρασκευής στο Rudu bar στα Πετράλωνα, ήπιαν μερικές μπίρες και μερικά negroni και μίλησαν στην Popaganda για τα κατάλοιπα της πατριαρχίας, τον δισήμαντο ρόλο του Spotify στη ζωή ενός μουσικού, την εκνευριστική αποσπασματικότητα του TikTok – και, φυσικά, για τα σχέδιά τους.
Από αριστερά προς τα δεξιά: Ο Γιώργος (Deaf Radio), ο Δημήτρης (Deaf Radio), ο Πάνος (The Steams), ο Φίλιππος (Xoan) και ο Γιάννης (Xoan)
Θέλοντας αρχικά να κάνω ένα “catch up” με τα αγόρια, τους ρωτάω πώς τους πετυχαίνουμε καλλιτεχνικά. Ο Γιώργος από τους Deaf Radio μου λέει: «Έχοντας κυκλοφορήσει τρία άλμπουμ, διανύουμε πλέον μια ιδιαίτερα δημιουργική περίοδο -την πιο ενδιαφέρουσα κατ’ εμέ- και παράλληλα προετοιμάζουμε μία ακόμα ευρωπαϊκή περιοδεία για το 2024. Ο Πάνος από τους Steams, μας ενημερώνει: «Εμείς μετά τις ηχογραφήσεις που κάναμε τον Οκτώβρη, έχουμε ολοκληρώσει το βασικό σκέλος του τρίτου δίσκου μας και κάνουμε ένα brainstorming για το ποια άτομα θα αποτελέσουν τους guests του άλμπουμ. Αυτό που μένει, είναι να ανθίσει το παραγωγικό-δημιουργικό κομμάτι. Παράλληλα, κάνουμε κάποιες συζητήσεις για tour στην Ευρώπη». Ο Γιάννης από τους Xoan, μοιράζεται μαζί μας πως βρίσκονται στα τελικά στάδια του δεύτερου δίσκου τους: «Θέλουμε να πιστεύουμε ότι εντός δύο μηνών θα τον έχουμε έτοιμο για να δρομολογήσουμε την κυκλοφορία του. Παράλληλα παίζουμε όσο πιο πολύ μπορούμε».
Όσο κι αν αγαπούν να δημιουργούν και να μοιράζονται τη μουσική τους με τον κόσμο, και, παρά το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες πραγματοποιούν αρκετά live, όλοι συμφωνούν πως ο τρόπος με τον οποίο αναγκάζονται να δραστηριοποιούνται τα συγκροτήματα στην ανεξάρτητη εγχώρια σκηνή, συχνά τους φθείρει ψυχικά. «Στην Ελλάδα είμαστε αναγκασμένες οι μπάντες να τρέχουμε σχεδόν για όλα», θα πει ο Γιάννης, και ο Πάνος θα προσθέσει ότι «το κοινό μας είναι εκείνο που στηρίζει όσα κάνουμε τόσα χρόνια, αφού το βάρος στη μουσική βιομηχανία εξακολουθεί να πέφτει σε εύπεπτα είδη όπως η τραπ, το ελαφρολαικό κ.λπ.».
Η κουβέντα μας φτάνει στο MeToo, αφού πρώτα μας έχουν έρθει στο μυαλό δεκάδες στίχοι τραπ τραγουδιών με σεξιστικό περιεχόμενο. «Γιατί εξακολουθούν να έχουν τόση απήχηση αυτά τα είδη ενώ η κοινωνία μας αλλάζει;», θα τους ρωτήσω. «Κατ’ εμέ, εμείς ζούμε σε έναν μικρόκοσμο που εξελίσσεται, όμως στον έξω κόσμο συνεχίζει να υφίσταται η κακοποίηση, η πατριαρχία, ο σεξισμός. Και επειδή εμείς στα social media ακολουθούμε συγκεκριμένα άτομα με συγκεκριμένες πεποιθήσεις, νομίζουμε ότι τα πράγματα γενικά αλλάζουν», δηλώνει ο Φίλιππος.
Για τον Πάνο, «υπάρχει μια αυξητική τάση στον εξτρεμισμό και όσο η έμφυλη βία εξακολουθεί να υφίσταται, υπάρχουν μεν εκείνοι που θα προσπαθήσουν να είναι aware και να κάνουν περισσότερο κόσμο να καταλάβει τι συμβαίνει, αλλά υπάρχουν κι εκείνοι που θα συνεχίσουν να την ασπάζονται και θα ακολουθούν πρότυπα σαν τον Andrew Tate. Θεωρώ πως υπάρχει αυτή η πόλωση, η οποία αυξάνει τους υποστηρικτές και στις δύο πλευρές – πράγμα το οποίο αιτιολογεί γιατί η τραπ, για παράδειγμα, εξακολουθεί να ανθίζει παρά τον ερχομό του MeToo».
Ο Γιάννης πιστεύει πως «όλο αυτό που συμβαίνει σε βάζει σε μια διαδικασία να αναθεωρήσεις κάποια πράγματα». Και ο Γιώργος συμφωνεί: «Ακούγονται πλέον περισσότερες φωνές, αλλά το πόσο ο καθένας έχει τα αυτιά του ανοιχτά για να επεξεργαστεί αυτές τις φωνές – όντως υπάρχουν πράγματα που δεν ξέρουμε, δεν μπορούμε να συναισθανθούμε απόλυτα ένα άτομο με αναπηρία, για παράδειγμα – εξαρτάται από το πόσο θέλουμε να έχουμε τα αυτιά μας ανοιχτά, να επεξεργαζόμαστε την πληροφορία που φτάνει σ’ εμάς και να τη μεταφράζουμε σε κάτι που είναι πιο ανθρώπινο».
«Εμείς, τα αγόρια, κουβαλάμε εσωτερικευμένη την πατριαρχία και τον σεξισμό και προσπαθούμε να τον αποβάλλουμε»
Η κουβέντα έχει πυροδοτήσει το ενδιαφέρον των αγοριών, και ο Γιάννης συνεχίζει λέγοντας πως «τα διάφορα κινήματα που αναδύονται μας έχουν κάνει να ωριμάσουμε και να ευαισθητοποιηθούμε μπαίνοντας στη θέση του άλλου και καταλαβαίνοντας πώς θα μπορούσε να επηρεάσει π.χ. κάποιον ένα ηλίθιο αστείο που εμείς κάνουμε μεταξύ μας». «Ενσυναίσθηση χρειάζεται για να τα κατανοήσουμε όλα αυτά, κι αυτή δεν αναπτύσσεται από τη μία μέρα στην άλλη. Θέλει ζύμωση, θέλει να το βιώσεις και λίγο στους δικούς σου κύκλους, να έρθει κοντά σου», παραδέχεται ο Φίλιππος, και ο Δημήτρης προσθέτει ότι «η ενσυναίσθηση αναπτύσσεται όταν είσαι κοντά με ανθρώπους που έχουν, κι εκείνοι αντίστοιχα, ενσυναίσθηση».
Με ενδιαφέρει να μάθω αν οι ίδιοι, ως αγόρια, έχουν νιώσει θύματα της πατριαρχίας και των ρόλων που επιβάλλει στους άντρες. Ο Γιάννης λέει πως «ως μουσικοί στην underground σκηνή, έχουμε το προνόμιο να ανήκουμε κάπου που δεν θα μας κρίνουν τόσο. Υπάρχει ένα safe space, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επαναπαυόμαστε όσον αφορά στο ποια είναι τα άτομα που βρίσκονται μέσα σε αυτό. Το ότι ανήκουμε με ένα άτομο στον ίδιο κύκλο, δεν σημαίνει πως ξέρουμε αυτόματα και ποιος είναι – όπως συμβαίνει αντίστοιχα στα κινήματα». «Δεν έχουμε ακούσει λίγες φορές για παραβιαστικές και κακοποιητικές συμπεριφορές εκ μέρους αντρών που ανήκουν σε κινήματα», θα προσθέσει ο Δημήτρης.
Για τον Πάνο, είναι σημαντικό «όλο αυτό που συμβαίνει κινηματικά να σε βάζει να αναρωτιέσαι και να επαναπροσδιορίζεις τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεις ένα άτομο ερωτικά και το πώς φλερτάρεις. Για ‘μένα προσωπικά έχει αλλάξει αυτό». Ο Φίλιππος θα παραδεχτεί ότι, «εμείς τα αγόρια κουβαλάμε εσωτερικευμένη την πατριαρχία και τον σεξισμό και προσπαθούμε να τον αποβάλλουμε. Είμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο, όπου από εμάς θα κριθεί ποιον δρόμο θα ακολουθήσουμε στο μέλλον. Έχουμε υπολείμματα από τις παλαιότερες γενιές και βρισκόμαστε στο μεταίχμιο λόγω της αλλαγής που έχει αρχίσει και υφίσταται, οπότε, πέρα από τα κινήματα, παίζει ρόλο η ιδιοσυγκρασία του καθενός στο κατά πόσο θέλουμε να αξιοποιήσουμε αυτή την αλλαγή».
Ο Γιώργος πιστεύει ότι «για να έρθει μια ισορροπία, αναπόφευκτα, και λίγο απαραίτητα, πρέπει πρώτα να μετατοπιστούν τα πράγματα από μία κατεύθυνση σε μία κομβικά αντίθετη – καλώς ή κακώς έτσι γίνεται και σε εσωτερικό επίπεδο, όταν προσπαθείς να βρεις την ισορροπία σου σαν άτομο. Για παράδειγμα, έχεις ένα γνώρισμα το οποίο είναι πολύ έντονο και προσπαθείς να το αλλάξεις. Τότε μεταβαίνεις συνήθως σε μία αντίθετη, έντονη κατάσταση στην οποία διερευνάς το διαφορετικό που βιώνεις και μετά αυτό κατασταλάζει μέσα σου και σε οδηγεί στην ισορροπία. Αυτή είναι και η απάντησή μου σε όσους λένε για το Pride και τις έντονες παρουσίες σε αυτό. Όταν έχεις φάει τόσο σκατό, χρειάζεσαι πρώτα ένα αντίβαρο, κάτι με το οποίο θα εκτονώσεις όλη την καταπίεση που έχεις βιώσει».
Σωπαίνουμε για μερικά δευτερόλεπτα. Το κλίμα έχει βαρύνει και έχουμε ανάγκη να επιστρέψουμε στη μουσική. «Μάθατε ότι το Spotify απέλυσε το 17% των εργαζόμενων;», θα πει ο Γιάννης. «Αν και πληρώνει πενιχρά εμάς τους καλλιτέχνες, έχει δώσει τεράστιο βήμα στο να ακουστεί η μουσική μας. Εμείς, χαρακτηριστικά (σ.σ. Deaf Radio), είμαστε μια μπάντα που έγινε ευρέως γνωστή στο YouTube (σ.σ. το πρώτο τους άλμπουμ είχε ανέβει σε ένα δημοφιλές κανάλι), το οποίο αντίστοιχα πληρώνει πενιχρά, αλλά καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τη συνέχεια», τονίζει ο Γιώργος.
Αναρωτιέμαι αν η ευκολία με την οποία μας παρέχεται η μουσική μέσω αυτών των platforms, έχει επηρεάσει αρνητικά τη σχέση του κοινού με την live εμπειρία. «Όχι, αλλά έχει επηρεάσει το TikTok το πόση μουσική ακούμε», λέει ο Φίλιππος και εξηγεί πως, «το γεγονός ότι ξέρουμε 15 δευτερόλεπτα από ένα κομμάτι λόγω του TikTok και μπορεί να μην μπούμε στη διαδικασία να το ακούσουμε ολόκληρο, είναι θλιβερό. Ο κόσμος δεν έχει πια την υπομονή και την προσοχή να ακούσει ένα κομμάτι – πόσο μάλλον έναν δίσκο. Όλα γίνονται αποσπασματικά. Και αντιστρόφως, τα διαθέσιμα μέσα (TikTok, Instagram Reels, YouTube Shorts), δεν δίνουν τη δυνατότητα στον ακροατή να εκτιμήσει τη δημιουργικότητα του μουσικού. Ο κόσμος ζητάει τη γρήγορη πληροφορία γιατί εκπαιδεύεται σε αυτή».
Τα ποτήρια αδειάζουν και οι παρέες μας, μας περιμένουν για να συνεχίσουμε το βράδυ. Λίγο πριν αποχαιρετήσω τα παιδιά, σκόρπιες σκέψεις για το πώς θα μπορούσε το AI να επηρεάσει τη μουσική βιομηχανία και τη ζωή μας γενικότερα, «πέφτουν στο τραπέζι». Ο Δημήτρης θεωρεί πως η τεχνητή νοημοσύνη είναι «ένα τεράστιο εργαλείο και εξαρτάται από το πώς θα το αξιοποιήσει κανείς». «Πρέπει να υπάρξει οριοθέτηση», λέει ο Γιώργος. «Όσοι διαχειρίζονται το AI, θα δεχτούν πιέσεις και θα αναγκαστούν να το οριοθετήσουν. Φοβάμαι πως από εκεί που μια εταιρεία χρειάζεται 10 developers θα χρειάζεται 6, για παράδειγμα», προσθέτει. Τα παιδιά τραγουδούν τον στίχο “All the AI systems got out of hand / There’s a model society I can’t escape” από το κομμάτι “Model Society” των Deaf Radio, και το brainstorming για τη νέα τεχνολογία που εισχωρεί όλο και πιο επιδραστικά στη ζωή μας συνεχίζεται…