Ταραχώδης κάμερα, αγχωτική φωτογραφία, ασπρόμαυρο τοπίο πλυμμηρισμένο με βιομηχανικούς ήχους που σα να ξεπήδησαν από τους χειρότερους εφιάλτες των πιο ταραγμένων ηρώων του David Lynch, κοστούμια που παραπέμπουν σε πανκ όπερα περισσότερο, παρά σε αρχαία τραγωδία, κι ένα φιλμικό σύμπαν που σε χώνει στους πιο δαιδαλώδεις διαδρόμους ενός σκηνικού Orwell-ικού, το κινηματογραφικό κομμάτι του Α, της ανατρεπτικής ανάγνωσης του Στάθη Αθανασίου στο μύθο της Αντιγόνης, είναι από μόνο του τουλάχιστον υποβλητικό. Όμως, είναι κι από μόνο του μονάχα το μισό κομμάτι της transmedia παράστασης που ετοιμάζει πυρετωδώς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ο σκηνοθέτης, για να την παρουσιάσει σε παγκόσμια πρώτη αυτό το Σάββατο, στο Sani Festival στη Χαλκιδική.
«Ο θεατής θα δει μια παράσταση στην οποία παίρνουμε τον κινηματογράφο και τον πετάμε σαν ηθοποιό επάνω σε μια θεατρική σκηνή, με όρους αρχαίας τραγωδίας», εξηγεί στην Popaganda ο σκηνοθέτης του project, που έγραψε και το σενάριο με την συμβολή του Ισπανού ελληνιστή συγγραφέα Pedro Olalla. «Σίγουρα δεν είναι μια κλασική Αντιγόνη», συνεχίζει, «γιατί η αφετηρία μας δεν ήταν η ίδια η Αντιγόνη, όπως την γνωρίσαμε από την τραγωδία του Σοφοκλή. Αφετηρία μας ήταν ο πυρήνας του μύθου της Αντιγόνης, αλλά αυτό που μας ενδιέφερε ήταν το πώς αυτή η ιστορία μπορεί να προσαρμοστεί και να μάς μιλήσει για το σήμερα –αν όχι για το μεθαύριο καλύτερα. Έχουμε φυσικά χρησιμοποίησει κομμάτια της τραγωδίας του Σοφοκλή, μιας και αυτά παρέχουν ένα αποδεκτό γενικότερο αφηγηματικό πλαίσιο, όμως αυτά τα κομμάτια μάς χρησιμεύουν περισσότερο για να επεξηγήσουν τη δική μας εκδοχή, υπό μια έννοια. Άλλωστε κι ο Σοφοκλής το ίδιο είχε κάνει, είχε αφηγηθεί το μύθο της Αντιγόνης με τον δικό του τρόπο».
Ο τρόπος του Στάθη Αθανασίου, μεταφέρει τη δράση σε ένα άχρονο, δυστοπικό περιβάλλον, εφιαλτικά αστυνομοκρατούμενο και άγρια ανθρωποφαγικό. Εκεί που δεν χωρά μια ηρωϊκή Αντιγόνη για πρωταγωνίστρια, αλλά μια απρόθυμη ηρωίδα, η Α, που σταδιακά και κόντρα στη θέλησή της, μεταμορφώνεται στη δυναμική γυναίκα που θα αντισταθεί στον παραλογισμό του νόμου που μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε κτήνη. «Νομίζω αν δεις μερικές φωτογραφίες, ή και το τρέιλερ της παράστασης μπορείς να πάρεις μια πολύ καλή αίσθηση και μυρωδιά του τι θέλαμε να κάνουμε με την εικόνα», απαντά όταν τον ρωτάμε για τις αισθητικές του αφετηρίες, οι οποίες «κατ’ επέκταση περνάνε και στην παράσταση: όταν έχουμε και την ταινία και τον χώρο, τη σκηνή, αλλά και την ηθοποιό επί σκηνής με το κουαρτέτο που θα παίζει τη μουσική, όλα αυτά αποτελούν μια προέκταση της ταινίας, όχι με ρεαλιστικούς όρους, αλλά με όρους μοντέρνου θεάτρου ας πούμε, ή σύγχρονης performance».
Η πρώτη ελληνική ταινία που χρηματοδοτήθηκε απ’ ευθείας απ’ το κοινό της, η Α μπήκε στην αρένα του crowdfunding και στέφθηκε νικήτρια με εξαιρετικές επιδόσεις: πάνω από 600 ανεξάρτητοι επενδυτές υποστήριξαν το project εμπράκτως με τον οβολό τους. «Ο κόσμος ανταποκρίθηκε, μας στήριξε αρχικά για να χρηματοδοτήσουμε την ταινία, κι ύστερα για να στήσουμε και την παράσταση ολόκληρη», σημειώνει ο εμπνευστής της. «Το crowdfunding ήταν μια απόφαση που λάβαμε από πάρα πολύ νωρίς, κατ’ αρχήν γιατί δεν υπάρχει κανένας επίσημος φορέας χρηματοδότησης, στα πλαίσια του οποίο θα χωρούσε το project για να αιτηθεί χρηματοδότησης. Κι ύστερα γιατί μια τέτοια μέθοδος ταιριάζει και με την έννοια της αρχαίας τραγωδίας: η αρχαία τραγωδία, όταν στηνόταν, είχε πάρα πολύ έντονο τον συλλογικό χαρακτήρα, μια κι ήταν κάτι που δημιουργούταν για να εξυπηρετήσει τη συλλογική συζήτηση πάνω στο εκάστοτε σήμερα και τα θέματα που το αφορούσαν. Οπότε μας ενδιέφερε πολύ να δούμε αν μπορεί να κινήσει και το project μας μια τέτοια συμμετοχή. Επιπλέον, μια τέτοια χρηματοδοτική αφετηρία είναι κι ένα καλό σημείο ελέγχου του project, ένας δείκτης για το πόσο μπορεί μια τέτοια συζήτηση να αφορά μια όποια συλλογικότητα σήμερα».
Φτιαγμένο με εναλλακτικούς όρους, το Α δεν θα μπορούσε να παρουσιαστεί πουθενά αλλού από εναλλακτικούς χώρους. Ήδη το ντεμπούτο του στο Sani Festival είναι ένα εξαιρετικό ξεκίνημα, για όποιον όμως δεν βρεθεί στα πέριξ της Χαλκιδικής αυτό το Σάββατο, η ομάδα του project έχει και «πολύ μεγάλα σχέδια εισβολής στην Αθήνα, με παραστάσεις όλο το χειμώνα σε πολλούς καινούριους κι αναπάντεχους χώρους».
*Η κινηματογραφική παράσταση Α σε σκηνοθεσία Στάθη Αθανασίου και σενάριο του ιδίου και του Pedro Olalla, με την Σεραφείτα Γρηγοριάδου στο ρόλο του τίτλου, τις Αποστολία Παπαδημάκη, Νατάσσα Σαραντοπούλου και Μπίλιω Μαρνέλη στο χορό και τον Σταύρο Γασπαράτο στη μουσική διεύθυνση του κουαρτέτου Τρόπος, θα κάνει την πρεμιέρα της το Σάββατο 26 Ιουλίου, στα πλαίσια του Sani Festival στη Χαλκιδική.