Στο πλαίσιο των εορτασμών για τον “Μήνα της ποίησης”, οι μηνιαίες ποιητικές συναντήσεις «Με τα λόγια (γίνεται)» –στο καθιερωμένο ετήσιο αφιέρωμά τους σε Αμερικανό ποιητή (μετά την Emily Dickinson, τον William Carlos Williams, την Elizabeth Bishop, τον Robert Duncan, και την Marianne Moore)– και η Ελληνοαμερικανική Ένωση παρουσιάζουν βραδιά αφιερωμένη στον Ezra Pound και στα συντομότερα ποιήματά του, από τα Προσωπεία (Personae). Η εκδήλωση –με ελεύθερη είσοδο– θα πραγματοποιηθεί την Δευτέρα 19 Μαρτίου 2018, στις 19:30, στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι).
Ο Έζρα Πάουντ (1885-1972) –ο «καλύτερος τεχνίτης» (il miglior fabbro) όπως τον προσφώνησε ο Τ.Σ. Έλιοτ ευχαριστώντας τον για τις μεγαλοφυείς διορθώσεις που του έκανε στο χειρόγραφο της Έρημης Χώρας– υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μορφές του ποιητικού μοντερνισμού στον 20ό αιώνα. Αν και magnum opus του θεωρούνται τα πολλά και εκτενή Cantos του, πριν τους αφοσιωθεί ολοκληρωτικά, καλλιέργησε και τις μικρότερες ποιητικές μορφές. Τα ποιήματα αυτά –που περιλαμβάνονται στον τόμο Personae (Προσωπεία)– έχουν μεν μεταφραστεί στα ελληνικά, αλλά, τα περισσότερα, εδώ κι αρκετές δεκαετίες.
Εικόνες σπάνιας δύναμης, αναφορές σε παλαιότερους ποιητές διαφόρων πολιτισμών, στοχασμός και παίγνιο, μα και η αδιάλειπτη μέριμνα για την ποίηση ως μουσική –χαρακτηριστικό που συχνά λησμονείται απ’ όσους σήμερα τον θαυμάζουν– είναι λίγα μόνο από τα πολύτιμα χαρακτηριστικά της ποίησής του αυτής.
Για να απολαύσουμε εκ νέου τον ήχο, τη λάμψη, το απαύγασμα της πικρής του σοφίας έντεκα ποιήτριες και ποιητές κλήθηκαν να μεταφράσουν επιλεγμένα ποιήματα και να αναγνώσουν τις μεταφράσεις τους την βραδιά της εκδήλωσης: Ορφέας Απέργης, Μαίρη Γιόση, Αντωνία Γουναροπούλου, Γιάννης Δούκας, Λευτέρης Ζαχαριουδάκης, Παναγιώτης Ιωαννίδης, Λένα Καλλέργη, Δήμητρα Κωτούλα, Στέργιος Μήτας, Άρτεμις Μιχαηλίδου, Χριστιάνα Μυγδάλη. Τα πρωτότυπα ποιήματα διαβάζει ο Στέφανος Μπάσιγκαλ. Προδημοσιεύουμε εδώ τέσσερα από τα ποιήματα που θα παρουσιαστούν σε νέες μεταφράσεις εκείνη τη βραδιά:
Το παράπονο της σκάλας με τα πολύτιμα πετράδια
Τα στολισμένα με πετράδια σκαλοπάτια είναι
ήδη εντελώς λευκά από την πάχνη,
Είναι τόσο αργά, που η πάχνη νοτίζει
τις αραχνοΰφαντές μου κάλτσες,
Αφήνω να πέσει η κρυστάλλινη κουρτίνα
Και ατενίζω το φεγγάρι
μες στην αιθρία του φθινοπώρου.
(Ριχάκου)
Σημείωση.–Σκάλα με πολύτιμα πετράδια, άρα παλάτι. Παράπονο, άρα κι αιτία παραπόνου. Αραχνοΰφαντες κάλτσες, άρα κυρία της αυλής, όχι κάποια θεραπαινίδα που παραπονείται. Αίθριο φθινόπωρο, άρα εκείνος δεν έχει δικαιολογία από τον καιρό. Περαιτέρω, εκείνη έχει έλθει από νωρίς, διότι η πάχνη δεν λεύκανε απλώς τα σκαλιά, αλλά είχε νοτίσει τις κάλτσες της. Το ποίημα εκτιμάται ιδιαιτέρως, καθώς η γυναίκα δεν εκφράζει κάποια ευθεία μομφή.
από την Κατάη (1915), μτφρ.: Στέργιος Μήτας
Η μπανιέρα
Σαν μια μπανιέρα με φινίρισμα λευκής πορσελάνης,
Όταν τελειώνει το ζεστό νερό ή γίνεται χλιαρό,
Έτσι κρυώνει αργά το ευγενικό μας πάθος,
Ω παινεμένη, αλλά όχι και τόσο ικανοποιητική κυρία!
από τα Ποιήματα των Lustra – 1913-1915, μτφρ.: Μαίρη Γιόση
Σ’ έναν σταθμό του μετρό
Η εμφάνιση των προσώπων αυτών μες στο πλήθος∙
Πέταλα σε υγρό, μαύρο κλωνάρι.
από τα Ποιήματα των Lustra – 1913-1915, μτφρ.: Γιάννης Δούκας
Η σοφίτα
Έλα, ας οικτείρουμε εκείνους που τα ’χουν πάει καλύτερα από μας.
Έλα, φίλη μου, και θυμήσου
ότι οι πλούσιοι έχουν υπηρέτες, μα όχι φίλους,
Κι εμείς έχουμε φίλους, μα όχι υπηρέτες.
Έλα, ας οικτείρουμε τους παντρεμένους και τους ανύπαντρους.
Μπαίνει η αυγή με τα λεπτά της πόδια
ως άλλη χρυσωμένη Πάβλοβα
Και εγώ είμαι στον πόθο μου κοντά.
Ούτε υπάρχει στη ζωή κάτι καλύτερο
Από την ώρα αυτή της διαυγούς δροσιάς
την ώρα που παρέα ξυπνάμε;
από τα Ποιήματα των Lustra – 1913-1915, μτφρ.: Γιάννης Δούκας
«Με τα λόγια (γίνεται)»: «Γιατί πιστεύουμε πως με τα λόγια (κάτι) γίνεται – και πως οι λέξεις, με την ζωντανή φωνή αυτών που τις γράφουν ή τις διαβάζουν, μπορούν να ξαναβρούν το –κατά τον Τέλλο Άγρα– ‘ειδικό βάρος ενός μικρού φυσικού φαινομένου’.»
Σ’ αυτές τις ποιητικές αναγνώσεις που ξεκίνησαν στις 7 Δεκεμβρίου 2011 στο «Παραπέρα», εναλλάσσονται κυρίως δύο τύποι εκδηλώσεων. Αφενός, διαβάζουν ποιήματά τους Έλληνες ποιητές διαφορετικών γενιών, αφετέρου, η ξένη ποίηση ακούγεται στο πρωτότυπο και στην ελληνική της μετάφραση. Μεταξύ αυτών, παρεμβάλλονται ενίοτε και τιμητικά αφιερώματα: στην Emily Dickinson (2013, 2015), στον Καβάφη πέραν των 154 «αναγνωρισμένων» ποιημάτων του (2013), στον William Carlos Williams (2014), στην Elizabeth Bishop (2015), στον Τάκη Παπατσώνη, στον Robert Duncan, στην Ελένη Βακαλό (2016), στην Marianne Moore, στον Νίκο Εγγονόπουλο και στην Ζωή Καρέλλη (2017).