Βασικό θέμα της ταινίας είναι η απεργία πείνας της Nadya Tolokonnikova για τις άθλιες συνθήκες κράτησής της στην Σωφρονιστική Αποικία Νο14, όπως αποκαλείται. Όλες οι μέρες της οργής λεπτό προς λεπτό θα μεταφερθούν στην μεγάλη οθόνη. Ωστόσο, ο κύριος στόχος όπως δηλώνουν οι συντελεστές της ταινίας είναι το «The Penal Colony» να ανοίξει έναν διάλογο για τη μεταρρύθμιση των φυλακών παγκοσμίως και να προκαλέσει κοινωνική αλλαγή. Αυτές τις μέρες ήδη τα συνεργεία δουλεύουν στο φουλ κι έχουν αρχίσει τα γυρίσματα στα δυτικά της Αθήνας με γνωστούς Έλληνες ηθοποιούς σε ρόλο συμπρωταγωνιστών. Για ποιο λόγο όμως επέλεξαν την Ελλάδα ως τόπο γυρισμάτων; Τις απαντήσεις για όλα μας δίνουν οι σκηνοθέτες της ταινίας, Lindsey Aliksanyan και Manos Cizek.
Πώς προέκυψε η ιδέα να μεταφέρετε στην μεγάλη οθόνη την ιστορία της Νάντιας Τολοκονίκοβα; Πριν από έναν χρόνο, τον Σεπτέμβρη του 2013, η Nadya Tolokonnikova ξεκίνησε απεργία πείνας. Τότε δημοσιεύτηκε η ανοιχτή επιστολή της “Why I have gone on hunger strike” που έφερε στο φως τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στη Σωφρονιστική Αποικία Νο 14. Η διοίκηση της φυλακής αποφάσισε τον Οκτώβρη του ‘13 να μεταφέρει την Νάντια σε άγνωστη τοποθεσία στα βάθη της Σιβηρίας. Επί ένα μήνα κανείς δεν μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί της. Πολλοί φοβόντουσαν το χειρότερο. Οι μετακινήσεις κρατουμένων με τον υπερσιβηρικό στο παρελθόν έχουν κοστίσει ζωές. Αυτό μας κινητοποίησε να κάνουμε μια ταινία για να ευαισθητοποιήσουμε την διεθνή κοινή γνώμη για την κατάσταση της Nadya. Ευτυχώς η προσωπική της οδύσσεια τέλειωσε αίσια. Η Nadya αποφυλακίστηκε τον Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς. Η ταινία The Penal Colony γίνεται πλέον λοιπόν όχι μόνο για τη Nadya, αλλά για τις χιλιάδες άλλες γυναίκες που κρατούνται ακόμα στα γκούλαγκ της Mordovia.
Περάσατε 8 μήνες ερευνώντας και συλλέγοντας πληροφορίες πάνω στα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυλακισμένων, ακολουθώντας κοινωνικά κινήματα σε Ελλάδα, Ρωσία, Λος Άντζελες και Λονδίνο. Πώς ήταν όλη η εμπειρία, αυτό το ταξίδι; Η εμπειρία ήταν αποκαλυπτική. Το ταξίδι συνεχίζεται. Από τον Κορυδαλλό μέχρι το Rikers, τα δικαιώματα των κρατούμενων δεν παραβιάζονται μόνο στις σωφρονιστικές αποικίες της Ρωσίας, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Αμερική σήμερα 7.000.000 του ενήλικου πληθυσμού βρίσκονται υπό εγκλεισμό ή σε αναστολή. Η αιτία συνήθως είναι το γεγονός ότι γεννήθηκαν άποροι ή με σκουρόχρωμο δέρμα. Παράλληλα, στην Ελλάδα της κρίσης, ετοιμάζονται φυλακές υψίστης ασφαλείας για να υποδεχτούν τους πολιτικούς κρατούμενους. Ελπίζουμε η ταινία The Penal Colony να ανοίξει έναν διάλογο για τη μεταρρύθμιση των φυλακών παγκοσμίως και να προκαλέσει κοινωνική αλλαγή. Έτσι μόνο το ταξίδι μας θα έχει ολοκληρωθεί.
Πόσο δύσκολο εγχείρημα είναι να κάνετε μια ταινία με αυτό το θέμα, έστω και μικρού μήκους; Είμαστε κάπως σαν την ομάδα του Sergei Korolev που κατασκεύασε τον δορυφόρο Sputnik 1 με πενιχρά μέσα. Δεν ξέρω πραγματικά πώς τα καταφέρνουμε. Αλλά κάπου μέσα μας, κάτι μας κινεί να υπερβαίνουμε τα όρια μας καθημερινά, σαν τους «ρεαλιστές» του Μάη του ’68 που διεκδικούσαν το ανέφικτο.
Μέσα από την μαρτυρία της Νάντια γίνεται μια καταγγελία στο καθεστώς Πούτιν και στις απαράδεκτες συνθήκες εγκλεισμού γυναικών. Αντιμετωπίσατε προβλήματα, δεχτήκατε πιέσεις; Όχι ακόμα…
Η σωφρονιστική αποικία Νο14 στη Ρωσία λειτουργεί παράνομα και εκμεταλλεύεται τις φυλακισμένες; Ναι.
Ποιες είναι οι πιο σκληρές και δύσκολες στιγμές που σας περιέγραψε η Νάντια όταν την συναντήσατε; Τις πιο σκληρές στιγμές τις είχε ήδη περιγράψει η Νάντια στην ανοιχτή επιστολή της. Από κοντά εστιάσαμε σε σημαντικές εμπειρίες της που αφορούσαν το σενάριο μας, όπως για παράδειγμα τον τρόπο που προετοίμασαν με την φίλη της Dollmaker την απεργία πείνας της Nadya, αλλά και την συγγραφή, με τη βοήθεια του συζύγου της Peter Verzilov, της ανοιχτής επιστολής.
Γιατί επιλέξατε την Μαριάννα Νόβακ να ενσαρκώσει την Νάντια; Η Μαριάννα είναι μια πολύ ταλαντούχα ηθοποιός, γεννημένη στην Ρωσία και μεγαλωμένη στην Αμερική. Είχε παρακολουθήσει από την αρχή με ενδιαφέρον την ιστορία των Pussy Riot και πιστεύουμε ότι δεν υπήρχε πιο θετικός και κατάλληλος άνθρωπος για να ενσαρκώσει τη Nadya στη μεγάλη οθόνη.
Πώς καταλήξατε να κάνετε τα γυρίσματα στην Ελλάδα κι όχι στην Ρωσία; Σε ποια περιοχή της Αθήνας; Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα είναι μια κοιτίδα του νέου διεθνή ανεξάρτητου κινηματογράφου. Για την ταινία μας κάνουμε γυρίσματα κοντά στο κέντρο της Αθήνας. Στις περιοχές που «τραβάμε» τις σκηνές μας περιλαμβάνεται ένα πλήρως λειτουργικό εργοστάσιο ραπτικής, ένας σιδηροδρομικός σταθμός, και ένα ψυχιατρικό ίδρυμα μέσα στην καρδιά της πόλης. Να σημειώσουμε πάντως ότι στην Ρωσία θα ήταν αδύνατο κάτι τέτοιο να συμβεί. Σκεφτείτε μόνο ότι η επίσημη πρεμιέρα στη Μόσχα του βραβευμένου ντοκιμαντέρ του Maxim Pozdorovkin, Pussy Riot: A Punk Prayer, απαγορεύτηκε από την ρωσική κυβέρνηση λίγες ώρες πριν από την προβολή.
Πόσο θα διαρκέσουν τα γυρίσματα; Μια εβδομάδα.
Για να ολοκληρωθεί όμως η ταινία ζητάτε την συνδρομή του κόσμου μέσω crowfunding; Ναι, μας είναι αδύνατο αυτή τη στιγμή να συνεχίσουμε χωρίς οικονομική στήριξη. Χρειαζόμαστε οι άνθρωποι που αγαπούν το σινεμά και τα ανθρώπινα δικαιώματα να στηρίξουν την καμπάνια μας στο indiegogo, για να μπορέσει η ταινία μας να ολοκληρωθεί.
Η δουλειά όλων σας είναι εθελοντική; Στόχος είναι η διαμαρτυρία κι όχι απλά να κάνετε άλλη μια ταινία; Όλοι εργάζονται εθελοντικά, επειδή πιστεύουν πολύ στο σενάριο και στον σκοπό. Ο στόχος μας δεν είναι να γίνει απλά μια όμορφη ταινία, αλλά μια ταινία που θα κάνει τον κόσμο καλύτερο.
Πότε αναμένεται να γίνει η πρεμιέρα; Η ταινία θα κάνει πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Γενεύης την επερχόμενη άνοιξη του 2015.
Οι συντελεστές πάντως μας έδωσαν μια μικρή «γεύση» από την υπόθεση της ταινίας. Τι μας αποκάλυψαν; «Η Νάντια Τολοκονίκοβα καταδικάζεται σε φυλάκιση στη ρωσική σωφρονιστική αποικία Νο 14. Η φυλακή είναι ένα κάτεργο που υπηρετεί καθημερινά την ραπτοβιομηχανία με χιλιάδες αστυνομικές στολές. Σε αντίθεση με ό,τι προβλέπεται από το νόμο, οι φυλακισμένες αναγκάζονται να δουλεύουν απλήρωτες 16 με 17 ώρες τη μέρα, χωρίς διαλείμματα για φαγητό και τουαλέτα, το πολύ με 4 ώρες ύπνο και κάτω από συνεχή πίεση για να καλύψουν τη δουλειά που έχει χρεωθεί η καθεμία, χρησιμοποιώντας παλιές και σπασμένες ραπτομηχανές.
Για να διατηρηθεί η τάξη στην αποικία, η διοίκηση, που αποτελείται από τον συνταγματάρχη Vulagin και τον υπολοχαγό Kupiyanov, αναθέτουν σε ορισμένες κρατούμενες το ρόλο του να στερούν τα δικαιώματα όλων των άλλων. Άγριοι ξυλοδαρμοί, καψόνια και βασανιστήρια, περιλαμβάνονται στο ημερήσιο «μενού της φυλακής». Η Όλγα, το τσιράκι της διοίκησης, δεν τολμά να σηκώσει το χέρι της πάνω στην Νάντια. Πολλές κρατούμενες εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην Nadya, η οποία σε μία άνιση και άμεση αντιπαράθεση με Vulagin και Kupiyanov, απαιτεί δικαιότερη μεταχείριση. Όταν ο δικηγόρος της Νάντια κυκλοφορεί στον Τύπο ένα υπογεγραμμένο έντυπο καταγγελίας, η διοίκηση εφαρμόζοντας τη μέθοδο της «συλλογικής τιμωρίας» κάνει τη ζωή στην αποικία αδύνατη. Οι φίλοι της Νάντια τιμωρούνται βάναυσα, οι μεγαλύτερες κρατούμενες λαμβάνουν διαταγή να χτυπήσουν τις νεότερες και κάθε ανθρώπινο δικαίωμα χάνεται. Αντιμέτωπη με αυτό το αδιέξοδο, με την καθοδήγηση της φίλης στη φυλακή, που κατασκευάζει κούκλες, η Νάντια αποφασίζει να ξεκινήσει απεργία πείνας και να μην υποχωρήσει, μέχρι η διοίκηση να αποφασίσει να σεβαστεί το νόμο και να πάψει να μεταχειρίζεται τις κρατούμενες σαν σκλάβους. Να αναφέρουμε ότι το 25% των συνολικών κερδών θα δοθούν στη Zona Prava, μία Μ.Κ.Ο. υπέρ των δικαιωμάτων των φυλακισμένων, που ιδρύθηκε από τη Νάντια Τολοκονίκοβα, τη Μάσα Αλιόκινα και τον Πήτερ Βερτσίλοφ από τις Pussy Riot και το Voina Group.
Σενάριο & σκηνοθεσία: Λίντσεϊ Αλιξάνυαν & Μάνος Τσίζεκ, Διεύθυνση φωτογραφίας: Χριστίνα Μουμούρη, Βοηθός σκηνοθέτη: Ιφιγένεια Ζαχαριάδου, Production designer: Σμαράγδα Κανάρη, Ενδυματολόγος: Δανάη Αναγνώστου, Διεύθυνση Παραγωγής: Άμυ Μακρή, Art director: Γιώργος Μπαμπανάρας, Μακενίστας: Βασίλης Χαρατζόγλου, Παραγωγός: Λίντσεϊ Αλιξάνυαν, Casting: Ναταλί Παυλώφ, Παίζουν: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Μαριάνα Νόβακ, Έλενα Μιρτσόφσκα, Sandra von Ruffin, Θεόδωρος Κανδηλιώτης, Πετρούλα Χρήστου, Χριστίνα Ραφούλη, Νάνσυ Μπούκλη
• Η Pussy Riot είναι ρωσική φεμινστική πανκ ροκ μπάντα και ακτιβιστική ομάδα διαμαρτυρίας. Συγκροτήθηκε τον Αύγουστο του 2011. Αποτελείται από 12-15 γυναίκες, από 20 έως 33 ετών, οι οποίες φορούν κουκούλες με έντονα χρώματα. Θέματα των αυτοσχέδιων προκλητικών εμφανίσεων τους είναι: η γυναικεία χειραφέτηση, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, η εναντίωση τους με το καθεστώς Πούτιν.
Περισσότερες ιστορίες στο mikrocosmos.gr