Ένας πρωτότυπος διάλογος ανάμεσα στους κόσμους των δύο διαστάσεων, που δίνει με ελαφρότητα και χιούμορ, απαντήσεις στις ανθρώπινες ανησυχίες και τους φόβους μας. Αυτό είναι «Το πέρασμα», το νέο έργο της Μάρθας Τομπουλίδου που απάντησε στις ερωτήσεις της Popaganda για την παράσταση αλλά και για την εμπειρία της στις θεατρικές σκηνές της Νέας Υόρκης.
Τι πραγματεύεται «Το Πέρασμα»; Πώς σας ήρθε η ιδέα αυτού του μονολόγου και πώς ξετυλίχτηκε η ιδέα μέσω της γραφής; Το «Πέρασμα» είναι ο διάλογος με μια ψυχή που μόλις έχει περάσει απ’ την άλλη πλευρά. Ακούγεται τρελό, τρομακτικό και απόκοσμο, αλλά δεν είναι. Αυτά που εμείς βαφτίζουμε «τρελά», μπορεί να μας μιλήσουν με αλήθεια και χιούμορ για τα αυτονόητα, που δυστυχώς ταχουμε μπλέξει πολύ στη ζωή μας. Η ιδέα για το «Πέρασμα», που είναι ένα μονόπρακτο, με βρήκε ένα βράδυ που πληροφορήθηκα το θάνατο ενός γνωστού μου καλλιτέχνη. Ο θάνατός του με άγγιξε πολύ. Κι εκεί που ήμουνα βυθισμένη στη στενοχώρια, «ήρθε» εκείνος και με βρήκε, γελαστός κι ανάλαφρος, για να μου δώσει ένα στίγμα του πώς είναι τα πράγματα απ’ την άλλη πλευρά, και να μου θυμίσει πως χρειάζεται να χαίρομαι τη ζωή και το τώρα μου.
Η ιδέα για «Το Πέρασμα» με βρήκε, γιατί τα πράγματα μας βρίσκουνε. Έτσι, όταν μας σκαλωθεί μια ιδέα στο μυαλό, καλό είναι να την ακολουθήσουμε. Οι ιδέες ξέρουν καλύτερα από μας τι έχουν να πουν και για ποιο λόγο μας επισκέπτονται. Εμείς χρειάζεται απλώς να τους κάνουμε χώρο και να τις αφήσουμε να μιλήσουν. Να πούμε «ναι» και να τις ακούσουμε χωρίς να τους κουνήσουμε το δάχτυλο της επίπληξης ή της λογοκρισίας για το τι πρέπει να λέγεται ή τι είναι σωστό. Και οι ιδέες μας μετά θα μας ανταμείψουν για την ελευθερία που τους δείξαμε, φέρνοντας απίστευτα δώρα. Θα αρχίσουνε να σκάνε μπρος στα μάτια μας εικόνες σαν πυροτεχνήματα, θα ξεπετάγονται αισθήσεις, χρώματα, μυρωδιές… «Αυτό πιο εδώ», «πώς δεν το σκέφτηκα αυτό νωρίτερα;», «μα, φυσικά, ναι, αυτό είναι να μπει εδώ πέρα». Θα αυτονομηθεί το χέρι μας και θα τρέξει να ολοκληρώσει τη γραφή, να θερίσει αυτό που έσπειρε μια «χαζή», «κουτή», «ανόητη», «ασήμαντη» ιδέα που μας ήρθε κάποια στιγμή από το πουθενά. Ώρα να αφήσουμε κατά μέρους τους χαρακτηρισμούς και να αγκαλιάσουμε με εμπιστοσύνη και αποδοχή αυτό που είμαστε.
Επί 16 χρόνια εργαζόσασταν στον χώρο του θεάτρου στην Αμερική. Τι φέρνετε μαζί σας στις «αποσκευές» σας από αυτή την εμπειρία; Την κατανόηση στην αναγκαιότητα της συνεχούς εκπαίδευσης του καλλιτέχνη. Έξω είναι πολύ αισθητή η έννοια του πρωταθλητισμού στην τέχνη. Αυτό σε κάνει να δουλεύεις στον τομέα σου με σύστημα, να έχεις πολλές ερωτήσεις, να δουλεύεις με τεχνική, να είσαι σε ετοιμότητα, να δείχνεις επαγγελματισμό και σεβασμό στη δουλειά σου και στο συνάδερφο, και να αντιμετωπίζεις με σοβαρότητα και τον πιο μικρό ρόλο. Μαθαίνεις να σκάβεις μέσα σου για να φτάσεις στην αλήθεια σου, να ξεφλουδίζεσαι για να βρεις το κέντρο σου. Γιατί στη σκηνή στέκεσαι με την αλήθεια σου, δεν γίνεται να καμώνεσαι «το ρόλο» με πόζες, με μιμήσεις και υφάκια. Στη Νέα Υόρκη κατάλαβα πως το χιούμορ είναι ένα απαραίτητο εργαλείο του ηθοποιού, που σε βοηθάει και στις πιο τραγικές καταστάσεις, και πως σε όλους τους ρόλους παίζεις την αγάπη. “You play love”. Η αγάπη δείχνει να είναι η λύση σε όλα.
Ποιο είναι το στοιχείο που αγαπάτε στο θεατρικό κοινό της Αθήνας και από ποιο στοιχείο θα επιθυμούσατε να το απαλλάξετε; Το κοινό της Αθήνας είναι ενημερωμένο, ψαγμένο θα έλεγα, καλά εκπαιδευμένο στα καλλιτεχνικά. Παρακολουθεί, έχει άποψη, καταλαβαίνει, δεν το ξεγελάς εύκολα, οσμίζεται το καλό, το υποστηρίζει. Αυτή η ζωντάνια του μ’ αρέσει πολύ.
Όμως την ίδια στιγμή, αυτό το ζωντανό κοινό, δείχνει μεγάλη έλλειψη σεβασμού στην καλλιτεχνική δημιουργία. Βλέπω να βγάζουν κομπολόγια εν ώρα παράστασης, να μιλάνε μεγαλόφωνα και να σχολιάζουνε, ή να είναι απασχολημένοι με τα κινητά τους βγάζοντας φωτογραφίες, στέλνοντας μηνύματα ή αφήνοντάς τα ανοιχτά για να ακούνε την παράσταση οι φίλοι τους στο σπίτι. Είμαστε λίγο «χύμα» στην Ελλάδα. Όμως, όπως χρειάζεται να προετοιμάζεται ο ηθοποιός πριν βγει στη σκηνή, έτσι χρειάζεται να προετοιμάζεται κι ο θεατής πριν πάει να δει μια παράσταση. Χάσαμε την αίσθηση της ιερότητας και πρέπει να την ξαναβρούμε.
Περιγράψτε «Το Πέρασμα» σε μια πρόταση. Είναι το πέρασμα στον κόσμο μας μιας ψυχής, που έρχεται να μας πει «κοιτάτε να χαίρεστε τη ζωή σας» και «να μη φοβάστε».