Categories: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Μαρινέλλα: Ένα πολυτελές φωτογραφικό λεύκωμα για ένα μεγάλο λαϊκό είδωλο

Το 1969, το πρώτο κιόλας επαγγελματικό κλικ της μιας νεαρής φωτογράφου τυπώθηκε σαν εξώφυλλο δίσκου, σαν αφίσα, σαν αυτόγραφο. Αν και η ίδια τότε δεν επέλεγε νυχτερινά κέντρα με ζωντανή ελληνική μουσική για την διασκέδασή της φαίνεται πως ένα βράδυ η εμφάνιση της Μαρινέλλας επί σκηνής την συνεπήρε με αποτέλεσμα να θέλει να την γνωρίσει τόσο από κοντά, όσο και μέσα από τον φακό της.

Λίγες ώρες μετά τη λήξη του προγράμματος, η τραγουδίστρια βρέθηκε στο φωτογραφικό στούντιο του πατέρα της Αλίντας Μαυρογένη. Κι εκείνη η συνάντησή τους έμελλε να οδηγήσει τις δύο γυναίκες σε μια κοινή πορεία πολλών ετών. Στον πρόλογο του φωτογραφικού λευκώματος η ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ όπως την οἶδα, η αποκλειστική της φωτογράφος την περιγράφει σαν τη γυναίκα που έσπρωξε το νυχτερινό ελληνικό κατεστημένο να κάνει βήματα μπροστά. «Θέλησα να δείξω μια μακροχρόνια συνεργασία δύο ανθρώπων που ο καθένας από την πλευρά του έδωσε τον καλύτερό του εαυτό. Έχει γίνει μια πολύ αυστηρή επιλογή στιγμιοτύπων, αφού θα χρειαζόμουν πάρα πολλά βιβλία για να χωρέσω όλη μας τη δουλειά. Στο αρχείο μου πρέπει να έχω πάνω από δεκαπέντε χιλιάδες δικές της φωτογραφίες, πλην όλων των άλλων καλλιτεχνών που φωτογράφισα μέσα σ’ αυτά τα χρόνια, από την στιγμή που είδαν τη δουλειά μας και θέλησαν να βγαίνουν σαν εκείνη».


1969, στούντιο Νίκου Μαυρογένη. «Τη φωτογράφιζαν ώρες και εγώ καθόμουν και κοίταγα. Στο τέλος της φωτογράφισης τη ρώτησα αν θα μπορούσα να της βγάλω κι εγώ μια φωτογραφία. Δέχτηκε» – αριστερα η Αλίντα Μαυρογένη και δεξιά η Μαρινέλλα.

«Η Μαρινέλλα επιλέγει την φωτογραφία μου».

1972, προσχέδιο για το εξώφυλλο του δίσκου Αθάνατα Ρεμπέτικα. «Ακόμα κι αυτή η δουλειά που περιελάμβανε δώδεκα πολύ γνωστά ρεμπέτικα και λαϊκά τραγούδια είχε τη σφραγίδα της καινοτομίας που τη χαρακτήριζε. Τα ερμήνευσε σε νέες εκτελέσεις σε ενορχηστρώσεις του Μίμη Πλέσσα. Και φυσικά κάτι ιδιαίτερο έπρεπε να έχει και η φωτογραφία του δίσκου. Έτσι, για τα διασκευασμένα ρεμπέτικα, η Μαρινέλλα φωτογραφίζεται με γούνα».

Υπήρξε περίοδος που ο Γιώργος Μαρίνος κυκλοφορούσε με αυτόγραφα από μια φωτογράφιση της τραγουδίστριας που πραγματοποιήθηκε σε κάποια σκαλοπάτια της Φιλοθέης. Κι όντωςλ, μέσα από το φωτογραφικό χρονικό της Αλίντας Μαυρογένη που κυκλοφόρησαν πριν λίγο καιρό οι εκδόσεις Ωκεανίδα, φαίνεται πως η Μαρινέλλα άσκησε επιρροή στην αισθητική της κοσμικής και νυχτερινής ζωής της εποχής. «Η κατάσταση που επικρατούσε στα νυχτερινά μαγαζιά ήταν πολύ πιο πρωτόγονη σε σχέση με όσα συμβαίνουν σήμερα. Δεν υπήρχε καλός φωτισμός, ο χώρος ήταν πολύ πιο αδιάφορος, οι ηχολήπτες και οι μικροφωνικές εγκαταστάσεις ήταν στα σπάργανα. Αν συνέβαιναν στο εξωτερικό κάποια πολύ πιο προχωρημένα πράγματα, εδώ δεν τα αγόραζε κανείς».

Φόρεσε ρούχα υψηλής ραπτικής, σταμάτησε το φαγητό την ώρα του προγράμματός της, αντικατέστησε τα πιάτα -που προκαλούσαν τραυματισμούς- με τα λουλούδια, άλλαξε τον φωτισμό, έφερε ηχολήπτες. Σηκώθηκε από την καρέκλα, περπάτησε πάνω στην πίστα, επικοινώνησε με τον κόσμο. Δεν αναβάθμισε απλώς την τότε υπάρχουσα κατάσταση, την άλλαξε ριζικά.

Παρόλα αυτά, οι μαρκίζες άναβαν τα φώτα τους καθημερινά, τα νυχτερινά κέντρα ήταν μια δουλειά πλήρους απασχόλησης για τους τραγουδιστές της εποχής πόσο μάλλον για ονόματα που γέμιζαν τα μαγαζιά. Όπως αυτό της Μαρινέλλας που σε μια πρεμιέρα της σε μαγαζί στον ιππόδρομο του Φαλήρου γέμισε άθελά της όλη την κάθοδο της Συγγρού από το ύψος της Καλλιθέας με διπλοπαρκαρισμένα. «Εκείνη φρόντισε να αλλάξουν τα πράγματα, φόρεσε ρούχα υψηλής ραπτικής, σταμάτησε το φαγητό την ώρα του προγράμματός της, αντικατέστησε τα πιάτα -που προκαλούσαν τραυματισμούς- με τα λουλούδια, άλλαξε τον φωτισμό, έφερε ηχολήπτες. Σηκώθηκε από την καρέκλα, περπάτησε πάνω στην πίστα, επικοινώνησε με τον κόσμο. Δεν αναβάθμισε απλώς την τότε υπάρχουσα κατάσταση, την άλλαξε ριζικά». Σύμφωνα με το λεύκωμα, υπήρξε η πρώτη που ηχογράφησε ζωντανά της εμφανίσεις της, ενώ έπαιρνε ρεπό την Κυριακή που οι μουσικοί της το πληρώνονταν.


1974, φωτογράφιση για το εξώφυλλο του δίσκου Για Πάντα. «Χωρίς να υπερβάλλω, της τράβαγα ακόμα και πενήντα φιλμ, τα οποία μάλιστα έπρεπε να εμφανίσω αμέσως. ”Τώρα θέλω να τις δω, τώρα”, έλεγε κάθε φορά που τελειώναμε ένα φιλμ. Κι έτρεχε ο βοηθός και τρελαίναμε τα εργαστήρια».

1974. «Την εποχή εκείνη οι φωτογραφίες ton sur ton, άσπρο στο άσπρο δηλαδή και μάλιστα με κόκκο, ήταν ιδιαίτερα πρωτοποριακές. Αν και στη Μαρινέλλα άρεσαν πολύ, η Polygram τις θεώρησε λιτές κι εμπορικά επισφαλείς κι έτσι τις απέρριψε».

Σε 200 σελίδες μπλέκονται τα τραγούδια -παρακαταθήκη της Σοφίας Βέμπο που οδήγησαν σε έναν δίσκο και μια ανάλογη φωτογράφιση το 1980 μέχρι κάποιες πιο οικείες στιγμές της φωτογράφου και της μεγάλης λαϊκής ερμηνεύτριας που ντύθηκαν μουσικά με το “Bohemian Rapsody” των Queen. Μερικά ανεπιτήδευτα κλικ στην Σαρωνίδα και στον Αστέρα Βουλιαγμένης, ένα ταξίδι στο Ιράν το ‘71 – δώρο από τον τότε Πέρση σάχη. Κι ακόμα, εξαντλητικές πρόβες πριν από μια εμφάνιση στο BBC με τη Νάνα Μόσχουρη και μια συμμετοχή στη Eurovision το ‘74 υπό το βλέμμα του Γιώργου Κατσαρού και του Πυθαγόρα. Οι ηχογραφήσεις του ‘76 με τον Κώστα Χαντζή στον εναλλακτικό «Σκορπιό» της Πλάκας και οι εμφανίσεις στη «Νεράιδα» με τον Γιάννη Πάριο δέκα χρόνια μετά, εκεί που όλη η Αθήνα έβαζε μέσο για να βρει τραπέζι.

Οι ρυτίδες ενοχλούν πλέον, ενώ για μένα είναι η ζωή, δεν μπορείς να εμφανίζεσαι σαν σιδερωμένο ρούχο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στο λέυκωμά της, η Αλίντα Μαυρογένη παραθέτει ένα υλικό που δεν περιλαμβάνει μόνο αμέτρητα πορτρέτα, αλλά ασπρόμαυρα κι έγχρωμα ντοκουμέντα δύο δεκαετιών. Η πρωταγωνίστρια του λευκώματος αυταπόδεικτα ξέρει να ποζάρει «φαίνεται άλλωστε και στην σκηνή, όταν βγαίνει σε συνεπαίρνει, έτσι έκανε σε μένα και στον φακό μου. Αν σκύψω πάνω από κάθε φωτογραφία του λευκώματος θυμάμαι χαρακτηριστικά τη μέρα που τραβήχτηκαν. Αν είχαμε φωτογράφιση μπορεί να περνούσα από τρεις έως οχτώ ώρες της ημέρας μαζί της. Υπήρχαν διάφορες προετοιμασίες που κάναμε από κοινού: αναζητούσαμε την τοποθεσία, το σωστό φως, τότε δεν υπήρχαν στυλίστες και μακιγιέζ, αλλά έπρεπε να οργανωθούμε εμείς για να γίνουν όλα σωστά. Πλέον έχει αλλάξει ο τρόπος που φωτογραφίζονται οι καλλιτέχνες, μου φαίνεται κάπως πλαστικός, έχει χαθεί το βάθος, η ιστορία στο φωτογραφικό χαρτί. Οι ρυτίδες ενοχλούν πλέον, ενώ για μένα είναι η ζωή, δεν μπορείς να εμφανίζεσαι σαν σιδερωμένο ρούχο».


1980, στον κήπο του σπιτιού της

1981, πρόβες πριν από μια συναυλία στον Λυκαβηττό, αφιέρωμα στα 30 χρόνια μουσικής του Μίμη Πλέσσα.

«Μπορεί να ακούγεται τετριμμένο, αλλά το πιο μεγάλο προσόν του προσώπου της είναι η φωτογένεια. Είναι κάτι που βγαίνει από μέσα σου, αν δεν θες εκείνη την ώρα να βγεις, να μου δώσεις μια έκφραση δεν θα υπάρξει και καλό αποτέλεσμα».

Η συνεργασία τους έληξε έπειτα από είκοσι συναπτά έτη «για μη γίνει κατεστημένο, έπρεπε να υπάρξει μια αλλαγή και για τις δύο. Όταν η Αλίντα Μαυρογένη αποφάσισε να εκδώσει το συγκεκριμένο λεύκωμα, η Μαρινέλλα λάτρεψε την ιδέα,  φάνηκε όμως να μην ενθουσιάζεται με το πρώτο προσχέδιο που της έδειξε η φωτογράφος. «Βλέποντάς το όμως ολοκληρωμένο, ενθουσιάστηκε».

Το φωτογραφικό λεύκωμα της Αλίντας Μαυρογένη «η Μαρινέλλα όπως την οἶδα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανίδα.
Ζωή Παρασίδη

Η Ζωή Παρασίδη γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1990 στην Αθήνα. Σπούδασε στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και από το 2009 εργάζεται ως δημοσιογράφος.