Η Μαρία Κουσουνή έχει το χαμόγελο της Τζοκόντας

Η Μαρία Κουσουνή μπαίνει στο φουαγιέ του θεάτρου Ολύμπια και ο χώρος φωτίζεται. Η αύρα της πρώτης χορεύτριας του μπαλέτου της ΕΛΣ, άλλωστε, θα μπορούσε να ηλεκτροδοτήσει ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο. Κι αυτό δεν είναι υπερβολή. Κάθεται απέναντί μου σε μια πολυθρόνα, μια μαυροντυμένη φιγούρα σε βυσσινί φόντο. Το πρόσωπό της την αναδεικνύει στην ιδανικη πρωταγωνίστρια για τη παράσταση της ΕΛΣ «Το χαμόγελο της Τζοκόντας», βασισμένη στο ομώνυμο έργο του μεγάλου Έλληνα συνθέτη Μάνου Χατζιδάκι.

Η πρώην σολίστ της  Κρατικής Όπερας της Βιέννης και του Μπαλέτου του Αμβούργου του μυθικού John Neumeier και νυν κορυφαία της Λυρικής πίνει αργά ένα γλυκό καφέ («είναι μύθος ότι οι χορευτές αποφεύγουν τη ζάχαρη» εξομολογείται με παιδική ανεμελιά) και μιλά συγκινημένη για το έργο του αγαπημένου συνθέτη που θα ανέβει σε λίγες μέρες στη σκηνή του θεάτρου Ολύμπια.

«Η παράσταση χωρίζεται σε δύο αυτόνομα μέρη. Το πρώτο είναι ο μύθος του «Μαρσύα» και το δεύτερο «Το χαμόγελο της Τζοκόντας». Η ταυτόχρονη παρουσίαση τους θεωρώ ότι είναι μια πολύ σημαντική στιγμή για την ΕΛΣ. Αφενός, γιατί ο «Μαρσύας» είναι ένα σπάνιο έργο (γράφτηκε για μπαλέτο το 1950 και ανέβηκε σε χορογραφία της Ραλλούς Μάνου) και αφετέρου διότι «Το χαμόγελο της Τζοκόντας» είναι μια πρεμιέρα σε παγκόσμια πρώτη. Το πιο σημαντικό βέβαια είναι ότι το εγχείρημα το έχει αναλάβει Ελληνίδα χορογράφος, η κα Αγγελική Στελλάτου». Πίνει άλλη μια γουλιά και προσθέτει «Η χορογράφος μας όμως επέλεξε να κινηθεί απόλυτα στο σήμερα κι αυτό το γεγονός τονίζεται και από τα σκηνικά και τα κοστούμια».

Η επόμενη ερώτηση έρχεται αβίαστα, ως  φυσική συνέχεια του διαλόγου «Και για σένα; Τι σημαίνει αυτή η παράσταση για σένα;» Η απάντησή της είναι άμεση: «Το έχω ήδη πει σε συζητήσεις και θα το πω ξανά. Η παράσταση αυτή μου άλλαξε τα δεδομένα ως χορεύτρια, επηρέασε τον τρόπο που δουλεύω. Προσεγγίσαμε το έργο με μια διαφορετική σκοπιά. Ξέρεις υπάρχει ένα μυστήριο από την αρχή οπότε και ξεκινήσαμε να δουλεύουμε το έργο. Μια μαγεία. Δεν μπορέσαμε να την ορίσουμε με απόλυτο τρόπο ακριβώς, αλλά ήταν πάντα εκεί. Μιλάμε για μια άλλου είδους επικοινωνία, τουλάχιστον για «Το χαμόγελο της Τζοκόντας». Βασιστήκαμε πολύ στις υπέροχες πληροφορίες του συνθέτη οι οποίες αφορούν στο πως εμπνεύστηκε το έργο. Δεν έχουμε ξεφύγει από τα λόγια του. Η κα Στελλάτου έχει βάλει τη δική της προσωπική πινελιά μέσα από τη χορογραφία και την κινησιολογία, αλλά έχει αφήσει πολύ χώρο για τη μουσική. Που είναι τόσο πλούσια. Και γι αυτό κρύβει και την παγίδα να σε παρασύρει συναισθηματικά στον κόσμο της. Προσπαθήσαμε ειλικρινά να μείνουμε πιστοί στη χορογραφία».

«Ήταν η μόνη δυσκολία που συναντήσατε;». «Με ένα παράξενο τρόπο, εδώ και δύο μήνες που έχουμε ξεκινήσει πρόβες υπήρχε μια ηρεμία, μια σιγουριά και αφήναμε τα πράγματα να μας οδηγήσουν μόνα τους και φυσικά, χωρίς πολλές φλυαρίες. Η χορογράφος δε χρειάστηκε να εξηγεί τις σκέψεις της με πολλή μεγάλη λεπτομέρεια. Πιάναμε ακριβώς τι αισθανόταν η κα Στελλάτου από δυο κουβέντες. Συλλαμβάναμε την ιδέα του τι ακριβώς νιώθει και την αποδίδαμε. Είχα έντονη την αίσθηση ότι δουλεύουμε σαν μετακινούμε κάτι πραγματικά πολύ εύθραυστο και κινούμαστε τόσο προσεχτικά, ώστε να μη σπάσει». Την ρωτάω πως θα περιέγραφε τη σχέση της με την κα Στελλάτου και ομολογεί ότι: «Η αλήθεια είναι ότι υπήρξα μεγάλη θαυμάστριά της από τότε που ήμουν στη Σχολή και αυτό το μίνιμαλ «λεξιλόγιό» της, το θαύμαζα από πάντα. Στη χορογραφία των έργων του Χατζιδάκι που θα παρακολουθήσετε θα διαπιστώσετε ότι μπορεί να περάσει με την παραμικρή κίνηση ένα πολύ δυνατό συναίσθημα». Την ώρα που μιλά και περιγράφει την παράσταση παρατηρεί κανείς την ένταση των συναισθημάτων στο πρόσωπό και αναπόφευκτα σκέφτεται πως θα μεταφραστεί αυτή η δημιουργική ένταση στη σκηνή όταν θα χορεύει. Πραγματικά, βιώνει βαθιά την άποψη τόσο της χορογράφου, όσο και την πεμπτουσία του έργου του Χατζιδάκι. Και όπως εξομολογείται είναι ευγνώμων που αυτή τη χρονική στιγμή ανόδου της ΕΛΣ και αποδοχής του έργου της από το ευρύ κοινό βρίσκεται μέσα σε αυτό. «Είναι πολύ ιδιαίτερο και σημαντικό το ότι οι καταστάσεις κάνουν διαχρονικό το έργο του Χατζιδάκι που γράφτηκε σε άλλες εποχές και ισχύει τόσο για τον «Μαρσύα», όσο και για «Το χαμόγελο της Τζοκόντας». Είναι τριγύρω ο ίδιος ο συνθέτης. Όχι με φυσική παρουσία, αλλά μέσω του πνεύματός του, μέσα από την κληρονομιά του έργου του».

Στην παράσταση η Μαρία Κουσουνή ερμηνεύει στα πλαίσια του «Μαρσύα» τη θεά Αθηνά που ανακαλύπτει τον αυλό και στη συνέχεια τον παρατά πρωτοστατώντας ακούσια στη αρχή της μαρτυρικής τύχης του Μαρσύα. Στο «Χαμόγελο της Τζοκόντας», η Μαρία είναι η έρημη γυναίκα στη μεγάλη πόλη, για την οποία ο Μάνος Χατζιδάκις έγραψε τα 10 τραγούδια γεμάτα από απελπισία και αναμνήσεις. Στον πρώτο ρόλο, ντυμένη σε λαμπερό πράσινο αποδίδει εξαίσια τον κοριτσίστικο ενθουσιασμό της θεάς Αθηνάς όταν ανακαλύπτει τον αυλό (ο οποίος για τις ανάγκες της παράστασης μεταμορφώνεται σε μπλούζα), αλλά και τον εκνευρισμό της όταν ανακαλύπτει ότι η ενασχόληση μαζί του παραμορφώνει τα χαρακτηριστικά της. Στο δεύτερο έργο ως η σκοτεινή Νεοϋορκέζα «Τζοκόντα» του Μάνου, είναι ντυμένη στα γκρι, ταυτόσημη με το αστικό τοπίο. Αλλά παρόλο τον ουδέτερο τόνο των ενδυμάτων ο σπαραγμός δεν κρύβεται. Πηδά σαν ποτάμι από το σώμα της, ξεφεύγει από τα στενά όρια της σκηνής κι έρχεται εκεί δίπλα σου στο κάθισμα  και μετά μέσα σου να σε κατακλύσει. Για εκείνη ο χρόνος δεν υπάρχει. Το έργο την κάνει να νιώθει το αίμα στις φλέβες της να κυλά, να νιώθει έντονα την οντότητά της.

Την ώρα που χορεύει στην πρόβα φέρνω στο νου μου τα λόγια της λίγα λεπτά πιο πριν «Στο σπίτι όταν ήμουν μικρή ακούγαμε κλασσική μουσική κι αυτό με μάγευε. Ο χορός μου έδωσε τη δυνατότητα να εκφράσω όλα αυτά τα  έντονα συναισθήματα που δημιουργούσε η μελωδία στην ψυχή μου». Αναρωτιέμαι πόσο τυχεροί είμαστε που κάποια στιγμή αποφάσισε να αφήσει μια ανοδική πορεία στο εξωτερικό και να γυρίσει πίσω στην Ελλάδα. Και τώρα απολαμβάνουμε τη Μαρία, που υμνεί τον «Τιτάνα» George Balanchine, που αγαπά τους νέους χορευτές και θα ήθελε να διδάξει αργότερα. Τη Μαρία που αν ήταν χρώμα θα ήταν λευκό, γιατί είναι τόσο διαυγής και ξεκάθαρη. Τη Μαρία που χαμογελά από τη σκηνή με το πρόσωπο και το σώμα ως η ιδανική «Τζοκόντα». Και που αγκαλιάζει το κενό κυκλώνοντας τα χέρια της, όπως θα ήθελε και ο Χατζιδάκις.

4, 5, 6, 7, 8, 10, 11 Μαρτίου 2015 / Ώρα έναρξης 20.00

Μουσική διεύθυνση: Κωνσταντία Γουρζή
Χορογραφία: Αγγελική Στελλάτου
Σκηνικά: Eύα Μανιδάκη
Kοστούμια: Κέννυ Μακ Λέλλαν

Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος

Με την Ορχήστρα, τους Α’ Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους και το Corps de Ballet τηςΕΛΣ

Ακαδημίας 59-61, Αθήνα, Στάση Μετρό Πανεπιστήμιο

Τρίτη – Κυριακή: 09.00 – 21.00 & Δευτέρα: 09.00 – 16.00

Τηλ. πωλήσεις 210 3662100

Ηλεκτρονική προπώληση: www.nationalopera.gr