Η Μαρία Αιγινίτου ξεκινώντας από τις παλιές σημειώσεις, τα παιδικά ημερολόγια του συγγραφέα, ανασυνθέτει το κινηματογραφικό βλέμμα του Τάσου Γουδέλη δανειζόμενη στοιχεία από το σύνολο της συλλογής διηγημάτων του Απόσταση αναπνοής, κρατώντας και για την παράσταση τον ίδιο τίτλο. Και απαντάει στις ερωτήσεις της Popaganda.
Γιατί επιλέξατε να παρουσιάσετε αυτό το έργο; Θα πω πως με επέλεξε το έργο σ’ αυτήν την περίπτωση και για να είμαι πιο ακριβής, ο συγγραφέας του. Ο Τάσος Γουδέλης έχοντας παρακολουθήσει κάποιες παραστάσεις μου, μου πρότεινε ένα δικό του κείμενο. Δεν μείναμε εκεί.
Διάβασα ό,τι δικό του έχει εκδοθεί, διάβασα κι ένα κείμενο του που δεν είμαι σίγουρη αν ήταν προσχέδιο ή απλώς ένα νέο σχεδίασμα πάνω σε υλικό που υπήρχε ήδη. Μ’ αυτόν τον τρόπο, άρχισα να παρακολουθώ τους ήρωές του, να τους ξανασυναντώ σε επόμενες συλλογές διηγημάτων του, έμαθα να τους αναγνωρίζω και βρήκα ένα δυνατό συνδετικό ιστό κάτω από τις σύντομες αυτές ιστορίες. Η ελευθερία να επινοήσω τα πρόσωπα και τις συνθήκες και οι απεριόριστες δυνατότητες να επιλέξω το θέμα της παράστασης με γοήτευσαν. Επέλεξα να μιλήσω για την απώλεια.
Ποια η σκηνοθετική προσέγγιση και πώς αναπτύχθηκε στις πρόβες; Είναι ευδιάκριτοι οι κώδικες του αφηγηματικού θεάτρου στην παράσταση. Η αφήγηση όμως προκύπτει από το προσωπικό βίωμα των ηθοποιών. Είναι φανερό ακόμη και το στοιχείο του παιχνιδιού, στοιχείο ζωτικής σημασίας τόσο για την παράσταση, όσο και για την συνύπαρξη των ηθοποιών. Υπάρχει ακόμη, διαρκώς, η επιθυμία μα και η δυνατότητα να εμπλουτίζεται η παράσταση από τις ζωντανές αντιδράσεις των ηθοποιών κατά την διάρκεια των παραστάσεων, κάτι που το θεωρώ ανεκτίμητο και το διατηρώ.
Ποιο είναι το πιο δυνατό σημείο της παράστασης για εσάς; Μια δυνατή στιγμή για μένα είναι το φινάλε της παράστασης.
«Υπάρχει, διαρκώς, η επιθυμία μα και η δυνατότητα να εμπλουτίζεται η παράσταση από τις ζωντανές αντιδράσεις των ηθοποιών κατά την διάρκεια των παραστάσεων, κάτι που το θεωρώ ανεκτίμητο και το διατηρώ».
Με ποια αίσθηση θέλετε να φύγει ο θεατής; Τα μηνύματα που δεχόμαστε, ως θεατές, σχετίζονται πάντα με τα ερεθίσματα που έχουμε δεχτεί κατά την διάρκεια της ζωής μας. Μια αίσθηση αν ξυπνήσει, μια εικόνα δική μας, η περιέργεια για το τι θ’ απογίνουν οι ήρωες της ιστορίας, μετά το τέλος της παράστασης, τα ηχηρά γέλια ή τα μάτια που γεμίζουν πριν κυλήσουν τα δάκρυα, όλα αυτά, αν μας συμβούν όταν καθόμαστε στην θέση του θεατή, φεύγουμε ανάλαφροι, καθαροί. Αυτό ευχόμαστε, όλοι μας, όταν κάνουμε θέατρο, αυτό ελπίζουμε να συμβεί.
Αν θέλατε σε πέντε γραμμές να πείσετε έναν θεατή να επιλέξει τη δική σας παράσταση -ανάμεσα στην πληθώρα έργων που ανεβαίνουν στις θεατρικές σκηνές- τι θα του λέγατε; Θα του έλεγα, αν αγαπά τις χαμηλόφωνες ιστορίες, αν αγαπά τις άδειες σκηνές, αν αγαπά τα ημιτόνια στα οποία σκαλώνει η ανθρώπινη ψυχή, αν αγαπά τον υπαινιγμό, αν αγαπά την απογυμνωμένη ματιά πάνω στις σχέσεις των ανθρώπων, αν απολαμβάνει τα σκηνικά παιχνίδια ανάμεσα σε αφοσιωμένους συμπαίκτες, να έρθει να μας δει.
Είναι εύκολο για μια θεατρική ομάδα ή έναν σκηνοθέτη να βρει στέγη και να παρουσιάσει τη δουλειά της/του; Εσείς ποιες δυσκολίες τυχόν αντιμετωπίσατε στο παρελθόν; Δεν είναι δύσκολο να βρεθεί ένας χώρος να στεγάσει τη δουλειά μας. Το θέατρο μπορεί να συμβεί, στην κυριολεξία, παντού. Οι χώροι, κι όχι μόνον οι ομάδες, αναρίθμητοι. Πολλοί από αυτούς λειτουργούν αξιοπρεπώς, πολλοί από αυτούς υποβαθμίζουν την έννοια και την πράξη του θεάτρου. Αυτό που χρειάζεται ψάξιμο είναι οι συνθήκες που επικρατούν στους χώρους αυτούς. Είναι κρίσιμη η επιλογή του χώρου καθώς έχει επίδραση στην ποιότητα της παράστασης. Ένα απλό παράδειγμα. Πόσες παραστάσεις φιλοξενεί μια σκηνή και πώς μοιράζονται αυτές οι παραστάσεις τα φώτα; Υπάρχουν χώροι που δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν την επιλογή τους να «φιλοξενούν» τόσες πολλές παραστάσεις, ωστόσο το κάνουν. Αντιστοίχως λειτουργούν και στο θέμα του ηχητικού εξοπλισμού, στο κομμάτι της επικοινωνίας και πάει λέγοντας. Οι ομάδες ή ο σκηνοθέτης θα πάει κι εκεί αν δεν έχει άλλη επιλογή, είτε λόγω χαμηλού ενοικίου, είτε γιατί δεν βρίσκει διαθέσιμη την σκηνή της επιλογής του. Όλοι μας, κάποια στιγμή το έχουμε αντιμετωπίσει. Το θέατρο όμως έχει επιβιώσει εδώ και αιώνες κι έχει ξεπεράσει εμπόδια ανυπέρβλητα κι αυτή είναι η τεράστια δύναμή του. Το ζήτημα είναι να μάθεις να υπολογίζεις τι βαραίνει περισσότερο και από ποιο σημείο και μετά δεν μπορείς να κάνεις εκπτώσεις.