Πρωτόγνωρη εκδήλωση στα πολιτιστικά πράγματα. Μέχρι τώρα συνέβαινε μόνο σε υπουργεία, σε αλλαγές κυβερνήσεων ή ανασχηματισμούς. Παράδοση-παραλαβή στο Εθνικό Θέατρο δεν έχει ξανασυμβεί. Συνέβη το μεσημέρι της Πέμπτης για πρώτη φορά, θα ξανασυμβεί την ερχόμενη Δευτέρα στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Και ασφαλώς επειδή δεν υπήρχε προηγούμενη εμπειρία η χθεσινή τελετή ήταν κάτι μεταξύ των κλασικών αντίστοιχων εκδηλώσεων με μπόλικη θεατρικότητα. Στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου λοιπόν είχε στηθεί ένα κλασικό, κομψό αλλά σαφώς αστικό σκηνικό: τέσσερις ωραίες καρέκλες κι ένα coffee table με μία μεγάλη ανθοδέσμη πάνω του. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης είχαν ανάμεσά τους τον απερχόμενο και τον νέο καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού: τον Στάθη Λιβαθινό και τον Δημήτρη Λιγνάδη.
Δεν είχε μόνο ομιλίες η τελετή παράδοσης-παραλαβής, είχε και ειδήσεις η χθεσινή εκδήλωση, αφού ο Δημήτρης Λιγνάδης ανακοίνωσε τους δύο βασικούς συνεργάτες του, γυναίκες και οι δύο: την Αναστασία Διαμαντοπούλου ως υπεύθυνη του γραφείου του, η οποία εργάζεται χρόνια στο Εθνικό -από τη θητεία του Γιάννη Χουβαρδά- είτε ως διευθύντρια σκηνής είτε ως βοηθός σκηνοθέτη σε πολλές παραστάσεις και τη μεταφράστρια και δραματουργό Ερι Κύργια ως αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια, που επίσης συνεργάζεται εδώ και χρόνια με το Εθνικό Θέατρο (υπήρξε υπεύθυνη του γραφείου του Γιάννη Χουβαρδά) και μας έχει χαρίσει εξαιρετικές μεταφράσεις σε σημαντικά θεατρικά κείμενα. Επιλογές ευφυείς και εύστοχες από τον Δημήτρη Λιγνάδη, τις οποίες οι παρευρισκόμενοι -εργαζόμενοι του Εθνικού κυρίως- στην πλατεία της Κεντρικής Σκηνής υποδέχθηκαν με ιδιαίτερα παρατεταμένο χειροκρότημα, δηλώνοντας την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη τους στις συναδέλφους τους. Και ίσως η πιο ουσιαστική και συγκινητική στιγμή της χθεσινής εκδήλωσης, να ήταν αυτή η off στο φουαγιέ του Εθνικού, μεταξύ της μέχρι σήμερα υπεύθυνης του γραφείου του Στάθη Λιβαθινού, Ελένης Κυπριώτη, με την Αναστασία Διαμαντοπούλου. Εκεί ασφαλώς θα μπορούσε να δει ανάγλυφα η υπουργός Πολιτισμού και τη συνέχεια και τον πολιτισμό και τη συγκίνηση.
Αμήχανα συγκινημένος, τρακαρισμένος και με μια παραπάνω νευρικότητα ήταν ο Στάθης Λιβαθινός, συναισθήματα που κατάφερε να διαχειριστεί στην πορεία, κάνοντας χιούμορ στον Δημήτρη Λιγνάδη: «Για να μην κάνεις έξοδα, σου παραδίδω το κλειδί του γραφείου μου» είπε. Δεν έκρυψε όμως και μια πικρία, λέγοντας: «Εύχομαι να είμαι ο τελευταίος καλλιτεχνικός διευθυντής που μαθαίνει ότι δεν θα συνεχίσει 20 μέρες πριν λήξει η θητεία του». Βεβαίως, η θητεία του έληγε κανονικά τον περασμένο Μάιο και λειτουργούσε ήδη με παράσταση θητείας από την προηγούμενη υπουργό, η οποία δεν είχε φροντίσει να δρομολόγησει αυτό που δήλωνε ότι ευαγγελιζόταν την προκήρυξη της θέσης, παρά μόνο λίγο πριν προκηρυχθούν οι εκλογές. Η Λίνα Μενδώνη έκανε σαφές, από την πρώτη της συνάντηση με δημοσιογράφους ότι δεν θα ανανεωθούν οι θητείες των νυν επικεφαλής των εποπτευόμενων φορέων, χωρίς να παραλείπει να τονίζει, σε κάθε ευκαιρία, -και στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου- ότι θα ξεκινήσει σύντομα με όλους τους ενδιαφερόμενους τη συζήτηση για τον τρόπο που θα τοποθετούνται οι επικεφαλής καλλιτεχνικών οργανισμών. Πρόσθεσε μάλιστα χθες και ένα ουσιαστικό στοιχείο του σκεπτικού της: «Οι όποιες προκηρύξεις δεν θα πρέπει να μένουν σε γραφειοκρατικά πλαίσια, αλλά να εμπεριέχουν και το όραμα του κάθε καλλιτέχνη».
Ο Δημήτρης Λιγνάδης ήταν συγκινημένα ήρεμος, κρύβοντας επιμελώς το άγχος του όσο και τη χαρά του και ξεκίνησε τον χαιρετισμό του με μια φράση από τον ρόλο του Κρέοντα που υποδύθηκε στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή και του Στάθη Λιβαθινού πρόπερσι στην Επίδαυρο: «Αδύνατον να μάθεις τη σκέψη, τη γνώμη και τον τρόπο συμπεριφοράς ενός ανθρώπου, πριν δοκιμαστεί στην αρχή, στην ουσία και στους νόμους», συνέδεσε τον ρόλο του Εθνικού με την ψυχαγωγία (με την αρχαιοελληνική έννοια «δηλαδή, αγωγή ψυχής, που σημαίνει και εκπαίδευση και ηδονη. Και χαρά δηλαδή») και τη διαπαιδαγώγηση των πολιτών: «Στην παρούσα Ελλάδα, το Εθνικό Θέατρο θα πρέπει να προσπαθήσει να καλύψει τα κενά, τις ένδοιες, τις στραβοτιμονιές της παιδείας», και συνέδεσε τη νέα φάση της ζωή τους με μια ανεξίτηλη προσωπική μνήμη: «Στις 31 Αυγούστου, την ημέρα που θα μπαίνω στο γραφείο του καλλιτεχνικού διευθυντή, συμπληρώνονται 30 χρόνια από την ημέρα που έφυγε από τη ζωή ο πατέρας μου…». Ο πατέαρς του καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού, ο Τάσος Λιγνάδης, ήταν ιστορικός, θεατρολόγος, φιλόλογος και άνθρωπος του θεάτρου, ένας από τους σημαντικότερους, εάν όχι ο σημαντικότερος, θεατρικός κριτικός της σύγχρονης Ελλάδας.
«Απόψε αυτοσχεδιάζουμε»
Ο Δημήτρης Λιγνάδης, αφού θα ενημερωθεί, θα μας ανακοινώσει σύντομα τα σχέδιά του. Εν τω μεταξύ, στην Κεντρική Σκηνή θα φιλοξενηθεί από τις 18 Σεπτεμβρίου, η περυσινή μεγάλη παραγωγή του Εθνικού που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Μαυρίκιος, το «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» του Λουίτζι Πιραντέλλο.