Μία μπάντα που προέρχεται από ένα κράτος της πρώην Γιουγκοσλαβίας (Σλοβενία), γεννήθηκε πριν 35 χρόνια στη βιομηχανική πόλη Trbovlje και μέσα στην εικονογραφία της έχει ενσωματώσει σύμβολα των Ναζί, του απολυταρχισμού και του μιλιταρισμού -ακόμη και το όνομά τους, Laibach, είναι η γερμανική ονομασία της Λιουμπλιάνα-, συνοδευόμενη από σκοτεινό industrial ήχο, προφανώς πορεύεται χωρίς να «χαϊδεύει αυτιά». Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι είναι το μόνο «δυτικό» γκρουπ που έχει παίξει στη Βόρεια Κορέα.
Στην Αθήνα έρχονται στις 25 Μαρτίου στο Fuzz για να παρουσιάσουν την τελευταία τους δουλειά με τίτλο Also Sprach Zaratustra, ανοίγοντας τον δρόμο για τη δική τους εκδοχή του νιτσεϊκού Υπερανθρώπου. Ο Χάρης Χαράρης, εντελώς αυθόρμητα σχεδίασε μία αφίσα όπου σε ένα σκηνικό του 1821 ξεπροβάλει ένα μαρμάρινο άγαλμα σοβιετικής αισθητικής, δίνοντας αρκετή τροφή για σκέψη. Η αφίσα έχει γίνει ήδη viral στα social media, έχει όμως «γλιτώσει» ως τώρα τα αρνητικά σχόλια των «άκρων». Ο ίδιος ο δημιουργός μιλάει στην Popaganda για τη δημιουργία του προβοκατόρικου πόστερ και εξηγεί γιατί αντιμετωπίζει την αισθητική ανήθικα και την ηθική αναίσθητα.
Πώς εμπνεύστηκες τη συγκεκριμένη αφίσα για το live των Laibach; Ήθελα απλά να κάνω αυτό που κάνουμε όλοι μας όταν έχουμε επισκέπτες σε μια γιορτή. Να ετοιμάσω ένα καλωσόρισμα. Ετοίμασα λοιπόν μια εικόνα για να την προσφέρω στους ίδιους τους Laibach και να εκφράσω ευγνωμοσύνη για την τιμή που μας κάνουν. Η έμπνευση για την συγκεκριμένη αφίσα ήρθε από την κατάσταση στην οποία μας βρίσκουν. Μαζικές συγκεντρώσεις, διαμάχες για γλυπτά, συζητήσεις περί εθνικής ταυτότητας, εθνικής ανεξαρτησίας, απελευθέρωσης… κι ένα διαρκές παιχνίδι με ήρωες, ελπίδες και απογοητεύσεις.
Είδαμε ότι και οι ίδιοι οι Laibach πόσταραν την αφίσα από τη σελίδα τους στο Facebook, είχες έρθει πρώτα σε κάποια επαφή με την ίδια τη μπάντα; Πώς αντέδρασαν οι ίδιοι στην αφίσα; Επειδή όταν την έφτιαξα δεν είχα κάποια σχέση με την διοργάνωση της συναυλίας, την έστειλα στους ίδιους. Η αντίδραση ήταν ενθουσιώδης και με ρώτησαν αν μπορούν να την δημοσιεύσουν. Τους είπα ότι πλέον ήταν δική τους και μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν.
Με τους Laibach ποιά είναι η σχέση σου; Πώς βρίσκεις την προβοκατόρικη αισθητική τους; Γνωριζόμαστε από παλιά. Έχουμε συνεργαστεί αρκετές φορές στο παρελθόν, τόσο με τους ίδιους όσο και με όλη την ομάδα των καλλιτεχνών του NSK. Η άποψή μου έχει εκφραστεί πολλές φορές μέσα από το nskstate.com, το website για το εικονικό Κράτος NSK, που είχα δημιουργήσει μαζί με τους συνεργάτες μου το 2001. Σήμερα οι καλλιτέχνες του Kράτους NSK βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, εκφράζοντας μέσα από το έργο του ο καθένας διαφορετικές ιδέες και αισθητικές προτάσεις που διαμορφώνουν όλες μαζί αυτό που είναι το Κράτος NSK.
Λόγω του virality που έχει λάβει ήδη το artwork της αφίσας, λογικά είναι θέμα χρόνου να δημιουργήσει αντιδράσεις σε μέσα «αμφιλεγόμενων» πολιτικών πεποιθήσεων. Πώς θα νιώσεις αν το έργο σου γίνει πρωτοσέλιδο σε κάποιο τέτοιο έντυπο; Είναι μία συνέπεια που είχες υπολογίσει δημιουργώντας την αφίσα; Όχι, δεν έχω υπολογίσει καμία συνέπεια, πέραν της επιτυχίας που θα ήθελα να έχει η συγκεκριμένη συναυλία. Μια αφίσα είναι φυσικά δημόσια και μπορεί ο καθένας να την ερμηνεύσει όπως θέλει.
Η σημειωτική της αφίσας συνδυάζει τα στοιχεία δύο διαφορετικών τύπων επαναστατικών αντιδράσεων. Τι κοινά σημεία και τι διαφορές μπορεί να έχει η Επανάσταση του 1821 και η Οκτωβριανή Επανάσταση; Το γλυπτό που βλέπουμε στο κέντρο της αφίσας μπορεί να θυμίζει τέχνη της Οκτωβριανής Επανάστασης, στην πραγματικότητα όμως είναι «O Μεταλλουργός» των Laibach. Ένα έργο που έχουν δημιουργήσει και αναπτύξει σε διάφορες εικαστικές μορφές από την δεκαετία του ’80 μέχρι και σήμερα. Η παρουσία του στην αφίσα είναι περισσότερο μια αναφορά στην Βιομηχανική Επανάσταση που δεν συνέβη ποτέ στην Ελλάδα.
Ο Ζίζεκ έχει υποστηρίξει πως στην σύγχρονη κοινωνία, τα μεγάλα κοινωνικοπολιτικά αιτήματα δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Σε μία εποχή απόλυτης κυριαρχίας της μικροφυσικής της εξουσίας, τι πιστεύεις ότι μπορεί να θεωρηθεί επαναστατικό, σε κάθε επίπεδο; Η αντίσταση στην απελπισία και η απομυθοποίηση κάθε ελπίδας. Να στεκόμαστε όρθιοι και να μην προσκυνάμε.
Ο Νίτσε έλεγε πως «Η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος». Ως καλλιτέχνης, τι θέση παίρνεις πάνω σε αυτό; Αν και δεν θεωρώ τον εαυτό μου καλλιτέχνη, θα πω ότι όταν δημιουργώ αντιμετωπίζω την αισθητική ανήθικα και την ηθική αναίσθητα. Για τον Νίτσε τώρα, θα σας τα πουν καλύτερα οι Laibach μέσα από το νέο τους έργο Also Sprach Zarathustra που θα παρουσιάσουν στις 25 Μαρτίου στο Fuzz. Ελάτε να συνεχίσουμε την συζήτηση εκεί.