Εκτός από τα μυθιστορήματα και την επεισοδιακή κλοπή των χαρακτηριστικών κοκκάλινων γυαλιών του πριν πέντε χρόνια στο Λονδίνο, δεν γνώριζα τίποτε άλλο για τον Τζόναθαν Φράνζεν. Οι συστάσεις έγιναν στο νέο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Ψυχογιός και σχεδόν αμέσως με ρώτησε με φανερή αγωνία αν η διερμηνεία θα ακουγόταν από μεγάφωνα καθόσο εκείνος θα μιλούσε. Τον διαβεβαίωσα πως όχι, έδειξε μεγάλη ανακούφιση κι άρχισε να διηγείται την εξής ιστορία:
«Πριν από χρόνια, ήμουν καλεσμένος σε ένα δημοφιλές talk show της ιταλικής τηλεόρασης. Πάσχιζα να συγκεντρωθώ ενώ στο πλατό επικρατούσε έντονη φασαρία από το κοινό που θα παρακολουθούσε live την εκπομπή, οι μαυρισμένοι από σολάριουμ παρουσιαστές έκαναν έντονες χειρονομίες και υπήρχαν παντού εκτυφλωτικά ροζ φώτα. Όταν μου έκαναν την πρώτη ερώτηση ξεκίνησα να απαντώ αλλά αμέσως κεραυνοβολήθηκα από τη βροντερή φωνή του διερμηνέα που διαχεόταν από κάτι θεόρατα ηχεία. Όσο περισσότερο μιλούσα τόσο το βασανιστήριο συνεχιζόταν και στο μυαλό μου μία μόνο λύση υπήρχε: να σταματήσω να απαντώ. Ήταν αδύνατον να σκεφτώ, στο τέλος ένιωθα σαν να είχα περάσει μία ωρα μέσα σε ελικόπτερο πυροβολώντας αμάχους στο Ιράκ», συμπλήρωσε γελώντας.
Η ανάγκη του για ηρεμία και συγκέντρωση επιβεβαιώθηκε και κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου η οποία ήταν σαν να διεξήχθη στην προ-twitter εποχή. Ο Φράνζεν δεν βιάστηκε ούτε μία φορά να απαντήσει. Ακουγε κάθε ερώτηση με προσήλωση, έκανε μια μακρά παύση και στη συνέχεια εκφραζόταν στρωτά, με μια αυθεντική, έμφυτη ευγένεια και σεβασμό για τους συνομιλητές του, αποφεύγοντας σταθερά κάθε εντυπωσιασμό.
Όσο ήμασταν μόνοι περιεργαζόταν σιωπηλός τον χώρο και ξαφνικά μου έκανε μια παράξενη ερώτηση: «Στην Ελλάδα επιτρέπεται στα βιβλιοπωλεία να πουλάνε βιβλία διαφορετικών εκδοτών;». Είχε μόλις φύγει από την Τσεχία όπου έκπληκτος έμαθε ότι εκεί κάθε εκδότης υποχρεούται να πουλάει μόνο τα δικά του βιβλία. Αστειευόμενη απάντησα πως «ναι, τα βιβλιοπωλεία δεν είναι φαρμακεία και πιθανά οverdose ανάγνωσης δεν ανησυχούν το κράτος». Χαμογέλασε πονηρά και με ρώτησε αν είμαι βέβαιη για το τελευταίο. Πριν προλάβουμε να επεκταθούμε σε θεωρίες συνωμοσίας εξέφρασε την προσμονή του για το ταξίδι του στην Λέσβο με σκοπό την παρατήρηση των πουλιών. Έχοντας πλήρη άγνοια του χόμπυ του, σχεδόν βέβαιη ότι με δουλεύει, προσπάθησα να φανώ ευγενική και διερευνητικά τον ρώτησα αν έχει επισκεφθεί το ορνιθολογικό πάρκο της Camargue στην Γαλλία. Με θριαμβευτικό ύφος είπε: «Ξέρεις, στην Αλβανία υπάρχει μόνο ένας bird watcher και τον γνωρίζω, γνωρίζω το όνομα του μοναδικού αυτού ανθρώπου ο οποίος είχε περάσει μήνες μελετώντας στην Camargue. Δεν την έχω ακόμα επισκεφθεί αλλά σκοπεύω κάποτε να το κάνω».
Στη διάρκεια της ημέρας διαλύθηκε κάθε καχυποψία μου. Σχεδόν όλοι όσοι μίλησαν μαζί του επέμεναν να μάθουν περισσότερα για την αγάπη του για το περιβάλλον και τα πουλιά (και η απόδοση της παραπάνω φράσης στα ελληνικά είναι κάπως άβολη για έναν διερμηνέα) κι εκείνος, στο επαναλαμβανόμενο αίτημα των συνομιλητών του για την διατύπωση κάποιου νοήματος για την ζωή, επέμενε στην ανάγκη προσήλωσης του ανθρώπου σε βραχυπρόθεσμους περιβαλλοντικούς στόχους, ακόμα κι αν μακροπρόθεσμα φαντάζουν μάταιοι. Δον Κιχώτης with a cause…
Ο Τζόναθαν Φράνζεν μέσα σε μιάμιση ώρα απάντησε σε ερωτήσεις για την θρησκεία, τα social media, την οικογένεια, την καλοσύνη, την Χίλαρι, τις αφιερώσεις στα βιβλία του, ενώ αρνήθηκε να μιλήσει για το επόμενο βιβλίο του με τίτλο Purity που θα εκδοθεί το φθινόπωρο του 2015. Μόλις άδειασε η αίθουσα από δημοσιογράφους ο φωτογράφος του ζητησε να ξεκινήσουν τα πορτρέτα κι εκείνος πήρε ήσυχα και υπάκουα την θέση που του υπέδειξε. Καθώς έφευγα στεκόταν αμήχανος μπροστά στον φακό όταν μου είπε με αβρότητα: «Το ξέρεις βέβαια ότι το σωστό θα ήταν να φωτογραφίζουν εσένα; Εγώ δεν το απολαμβάνω και σίγουρα εσύ είσαι πιο χαριτωμένη».
