O Ivan Smagghe μιλά συνεχώς με αρνήσεις. Κάθε δεύτερη φράση του είναι ένας μικρός αφορισμός. Πιθανότατα είναι ισχυρογνώμων, σίγουρα φαίνεται αναλυτικός τύπος (ίσως έχουν βοηθήσει οι σπουδές Πολιτικής Φιλοσοφίας), αλλά, κυρίως, μοιάζει με έναν άνθρωπο που κουβαλώντας μια σημαντική πορεία πίσω του δεν ανέχεται τις βεβαιότητες. Και ειναι μπλαζέ, με τον τρόπο που μόνο οι Γάλλοι μπορούν να είναι μπλαζέ. Ας πούμε, σε μια διάλεξή του στην Red Bull Music Academy πρόπερσι στο Μπρίστολ, είχε πει ότι «είναι μπούρδα πώς το Βερολίνο είναι υποχρεωτικά η καλύτερη πόλη για clubbing» ή συχνά πυκνά επαναλαμβάνει ότι για να πετύχει μια βραδιά τον σημαντικότερο ρόλο δεν τον παίζει ο DJ ή η μουσική, αλλά το club και η στιγμή.
Μπορεί να έχει δίκιο, μπορεί να έχει άδικο, έχει όμως δικαίωμα διά να ομιλεί. Είναι εκεί από τις αρχές των 90s, έχοντας περάσει από όλα τα πόστα. Τον φώναζαν Ivan Rough Trade όταν δούλευε στο παριζιάνικο παράρτημα της γνωστής αλυσίδας («ξερω όλα τα κόλπα για να πουλήσω έναν δίσκο σε κάποιον, ειδικά αν έρχεται Τρίτη απόγευμα να ψωνίσει για να καταπολεμήσει το comedown του Σαββατοκύριακου»), πέρασε από μουσικά περιοδικά, δούλεψε για το Radio Nova. Ξεκίνησε ως DJ το 1992, έφτιαξε τα πρώτα του house κομμάτια to 1996 («έγινε ένα από αυτα επιτυχία στη Ιμπίθα πριν 2-3 χρόνια, ήταν τόσο κακό κομμάτι που απορώ ποιος το ξέθαψε») – για δέκα χρόνια σχεδόν δε μιλούσε με τον πατέρα του που δεν ήταν καθόλου σύμφωνος με τη μουσική του καριέρα. Ανακατεύτηκε με δεκάδες σχήματα, το πιο επιτυχημένο μάλλον ήταν οι Black Strobe όπου παρέα με τον Arnaud Rebotini έστησαν μια εντελώς δική τους ιδέα περί electrockabilly. Τα Death Disco, Bugged Out! και Fabric 23 mixes που κυκλοφόρησε στα μισά των 00s, καθόρισαν την εποχή αποτελώντας εντελώς διαφορετική χορευτική πρόταση. Διατηρούσε ένα blog που ήταν ευαγγέλιο, στις ραδιοφωνικές εκπομπές του (τώρα στον NTS Radio παρέα με τον Nathan Wilkins) κρατάς υποχρεωτικά σημειώσεις, ενώ πάντα βοηθούσε στην κυκλοφορία «όχι καλής ή κακής, αλλά ενδιαφέρουσας» μουσικής (εδώ και τρία χρόνια από τη δική του εκλεκτική ετικέτα Les Disques De La Mort). Κι όλα αυτά διατηρώντας τη φήμη ενός από τα πιο άγρια party animals της σκηνής.
H ώρα είναι σχεδόν 3 το πρωί και οι συνθήκες για να μιλήσουμε στη σκηνή Aqaurium πριν το σετ του στο Winter Plisskën Festival δεν είναι ιδανικές, μιας και οι Νεοζηλανδοί Chaos in the CBD που προηγούνται στο πρόγραμμα δολοφονούν τις ψηλές συχνότητες με το τσιριχτό τους house. Βγαίνουμε έξω στο πεζοδρόμιο της οδού Πειραιώς, βρίσκουμε ένα σημείο στο πεζούλι που δεν έχει μια μικρή λίμνη από μπίρα, παρά μόνο άδεια μπουκάλια και κουτάκια, ζητάμε αναπτήρα και πιάνουμε την κουβέντα με κλειστό κασετοφωνάκι. Βλέποντας τα αυτοκίνητα να περνούν στο σημείο που -ειδικά εκείνη την ώρα, ειδικά εκείνο το βράδυ- όλες οι μουσικές απολήξεις του αθηναϊκού τέρατος είναι καταδικασμένες να συναντηθούν…
Ο Ivan Smagghe επί τω έργω στο Winter Plisskën Festival
Δεν σκέφτομαι κάτι ιδιαίτερο πριν ανέβω στα decks. Μπορεί να ακούσω λίγο τον προηγούμενο, να τσεκάρω τον ήχο και τον κόσμο, αλλά δεν επηρεάζομαι και πολύ.. Μετά από 25 χρόνια, ξέρω ότι το πάρτι μπορεί να είναι καλό, μπορεί και όχι. Είναι δύσκολο να συμβεί κάτι που θα με εκπλήξει είτε ευχάριστα είτε δυσάρεστα.
Αν είμαι DJ που βάζει δύσκολα στο κοινό του; Όχι, δεν το πιστεύω. Υπάρχουν φορές που παίζω και το καταλαβαίνω ότι το ευχαριστιέμαι περισσότερο από τον κόσμο, υπάρχουν άλλες που ο κόσμος το ευχαριστιέται περισσότερο από μένα. Μια από τις απαντήσεις που δίνω πάντα είναι ότι υπάρχουν DJs που αγαπάνε το πάρτι και τα clubs, και DJs που αγαπάνε τους δίσκους. Εγώ είμαι από τους δεύτερους.
Όταν σε ακολουθεί η φήμη του «εκλεκτικού» DJ, όντως είναι δύσκολο -και πολύ υποκειμενικό- να το επιβεβαιώνεις. Όχι, ότι το σκέφτομαι όμως. Δε με περιορίζει γιατί προφανώς δε γίνεται να αναρωτιέμαι αν κάθε κομμάτι που μιξάρω θεωρείται eclectic.
Στο τέλος της ημέρας, ξέρω ότι αυτό που κάνω είναι μια δουλειά. Η δουλειά μου, για να το πω καλύτερα. Φυσικά, υπάρχει το στοιχείο της καλλιτεχνικής έκφρασης και της επικοινωνίας. Αλλά, όπως σε όλες τις δουλειές υπάρχουν καλές και κακές μέρες.
ΑΜ κουβέντες στο βρώμικο πεζοδρόμιο της Πειραιώς
Είμαι 46 χρόνων. Κάνω 60-70 gigs τον χρόνο. Δεν έχω τις ίδιες αντοχές. Και δεν μπαίνω στη φάση με τον ίδιο τρόπο που το έκανα πριν μερικά χρόνια. Δεν πίνω και τόσο αλκοόλ, δεν «ειμαι υποχρεωμένος» να κάνω κάθε φορά ναρκωτικά, δεν πηγαίνω σε όλα τα αφτερ πάρτυ (βασικά, πηγαίνω πάρα πολύ σπάνια). Αν συνέχιζα τον άγριο τρόπο ζωής που είχα, μπορεί και να είχα πεθάνει. Δε μου ήταν και πολύ δύσκολο να το καταλάβω, ούτε θεωρώ κατόρθωμα ότι ηρέμησα.
Το πρώτο πράγμα που με απασχολεί όταν φτάνω στην επόμενη πόλη, για το επόμενο club, είναι ο ύπνος. Καμιά φορά είναι το μόνο που με απασχολεί. Είναι πολύ σημαντικό να ξεκουράζομαι. Δεν έχω πιά τόση περιέργεια να συνδυάσω αξιοθεατα και βόλτες μαζί με τη φρενίτιδα που σου ‘λεγα πριν. Αν έχω χρόνο, μου αρέσει να τρώω καλά και βέβαια θα κανω τη γύρα στα δισκάδικα και τα βιβλιοπωλεία. Ακόμα το απολαμβάνω, είναι ο φυσικός μου χώρος.
Υπάρχουν DJs που αγαπάνε το πάρτι και τα clubs, και DJs που αγαπάνε τους δίσκους. Εγώ είμαι από τους δεύτερους.
Δεν είναι επιστήμη το digging, ούτε κάποια επίπονη διαδικασία. Στην ψηφιακή εποχή απλά έχει αλλάξει η διαδικασία, ανταλλάσσεις και δοκιμάζεις αρχεία. Ποτέ δε θα σταματήσω να είμαι περίεργος να ακούσω νέα πράγματα. Τα κατατάσσω αυτόματα – τούτο κάνει για τα dj sets μου, εκείνο για την ραδιοφωνική εκπομπή μου, κάποιο τρίτο ίσως για ένα mix που ετοιμάζω. Γίνεται οργανικά, δεν είναι περίπλοκο.
Απορρίπτω απόλυτα τον φετιχισμό με το format. Ποιο το νόημα π.χ. να παίζεις με βινύλια σε ένα μέρος με χάλια ήχο; Κι όλο αυτό το “vinyl only” είναι μια φανφάρα. Σίγουρα, υπάρχουν clubs που ξέρω τις συνθήκες και το ηχοσύστημα και μου αρέσει να παίζω έτσι. Αλλά, δεν αλλάζει κάτι αν απλά κουβαλήσεις μαζί τα στικάκια σου. Έτσι κι αλλιώς, δεν έχω πια αυτή τη μανία του συλλέκτη. Υποθέτω ότι την απομυθοποίησα όταν έχασα σε μια πυρκαγιά πάνω από 20.000 δίσκους το 1998.
Αντίθετα, όσο μεγαλώνω, γίνονται όλο και περισσότερο το φετίχ μου τα βιβλία. Διαβάζω πολύ. Λογοτεχνία και ιστορία κυρίως, ποίηση λιγότερο.
Όταν είμαι στο στούντιο είναι διαφορετικά. Άλλη διαδικασία-άλλοι ρυθμοί σε σχέση με το club. Μου αρέσει να παίρνω τον χρόνο μου, στην περίπτωση του άλμπουμ των It’s A Fine Line, ΟΚ, μας πήρε λίγο παραπάνω με τον Tim Paris – μια δεκαετία – για να το ολοκληρώσουμε. Κοίτα φέτος όμως που έχω ήδη κυκλοφορήσει δύο άλμπουμ με τον Rupert Cross.
Ναι, είναι αλήθεια η ιστορία με τον Alex Kapranos.
(σ.σ. ο τραγουδιστής των Franz Ferdinand μετακόμιζε επί δύο χρόνια στο διπλανό διαμέρισμα από τον Smagghe στο Λονδίνο, ο Παριζιάνος κάποια στιγμή νευρίασε από τον θόρυβο, κι έκανε παράπονα στον σπιτονοικοκύρη δημιουργώντας ένταση – όταν τελικά ο Kapranos εγκαταστάθηκε και χτύπησε την πόρτα με ένα μπουκάλι κρασί για συμφιλίωση ρωτώντας αν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο για να επανορθώσει, ο Smagghe τον έβαλε να του κάνει φωνητικά).
Δεν πρόκειται να σου πω ποια ονόματα μου αρέσουν αυτήν την στιγμή. Δεν το κάνω ποτέ γιατί είναι τόσα πολλά κι αλλάζουν συνεχώς. Κι επίσης δε μ’ αρέσει το πώς χρησιμοποιείται ότι δήθεν εγκρίνω μια παραγωγή με ότι αυτό συνεπάγεται εμπορικά.
Δεν ακολούθησα κάποια σκηνή, ήμουν εκεί όταν ξεκίνησαν όλα. Ενώ στην πλειοψηφία τους οι άνθρωποι που ασχολήθηκαν με την ηλεκτρονική χορευτική μουσική είχαν ένα soul/funk/disco background, έγω ήμουν indie kid. Άκουγα punk, προερχόμουν από την σκηνή του coldwave, ήταν όμως τόσο δυνατό το κύμα που με συνεπήρε. Ήμασταν εκεί γύρω στο ’88-’89 μια μικρή κοινότητα ανθρώπων στο Παρίσι, η οποία σταδιακά μεγάλωσε και δημιουργήθηκε η σκηνή των 90s. Για μένα δεν τέθηκε ποτέ το δίλημμα να προσπαθήσω να γίνω σούπερ σταρ. Το αν κάποιοι συνομήλικοι ή συμπατριώτες μου το έκαναν, δεν αλλάζει κάτι. Δε θεωρώ ότι έχω το οποιοδήποτε κοινό στοιχείο, ας πούμε, με την σκηνή του EDM. Κάνουμε κάτι απολύτως διαφορετικό.
Είναι κάπως περίεργο να διατηρείς αυτόν τον τρόπο ζωής, ενώ οι άνθρωποι που ήταν κάποτε δίπλα σου μεγαλώνουν, κάνουν οικογένειες, δε βγαίνουν πια και τόσο (ή δε βγαίνουν καθόλου). Από τη μία, ίσως σε φρεσκάρει, από την άλλη είναι όντως δύσκολο να διατηρήσεις σταθερές προσωπικές σχέσεις, φιλικές ή ερωτικές. Ειδικά όσο ζεις μέσα σε μια τρέλα.
Φίλε μου, εμένα όμως αυτό που με ενδιαφέρει είναι ότι, μετά από όλα αυτά τα χρόνια, είμαι ακόμα εδώ.