«Ο Πουαρό ήταν ένας μικροσκοπικός άνδρας με εξαιρετική εμφάνιση. Ήταν ελάχιστα ψηλότερος από 1,62 αλλά στεκόταν με μεγάλη αξιοπρέπεια. Το κεφάλι του είχε ακριβώς το σχήμα ενός αυγού και ήταν πάντα λίγο γερμένο προς το πλάι. Το μουστάκι του ήταν πολύ δύσκαμπτο και στρατιωτικό. Η καθαριότητα των ρούχων του ήταν σχεδόν απίστευτη. Πιστεύω ότι ένας κόκκος σκόνης θα του είχε προκαλέσει περισσότερο πόνο από ένα τραύμα από σφαίρα». Με αυτή την περιγραφή, δια στόματος Arthur Hastings, αφηγητή και μελλοντικού συνεταίρου του, γεννιέται στις λογοτεχνικές σελίδες μία από τις σημαντικότερες μυθιστορηματικές φιγούρες όλων των εποχών, ο θρυλικός ντετέκτιβ Ηρακλής Πουαρό. Πνευματικό δημιούργημα της βασίλισσας του εγκλήματος, Αγκάθα Κρίστι, ο Πουαρό πρωταγωνιστεί σε 33 μυθιστορήματα, ένα θεατρικό έργο, περισσότερες από 50 σύντομες ιστορίες μεταξύ των ετών 1920-1975, ενσαρκώνεται σε τηλεοπτικές σειρές, ταινίες και ραδιοφωνικές αναγνώσεις ενώ είναι ο μόνος μυθιστορηματικός χαρακτήρας για τον οποίο οι New York Times γράφουν νεκρολογία στο πρωτοσέλιδο.
Μία από τις βασικές προκλήσεις και κριτήριο επιτυχίας ενός συγγραφέα είναι το να δημιουργεί χαρακτήρες αληθοφανείς, απτούς και κατανοητούς στον αναγνώστη. Η περίπτωση Πουαρό μιλά από μόνη της αφού η πληθώρα βιογραφιών,δημοσιεύσεων και αναλύσεων γύρω από τον ιδιόρρυθμο Βέλγο ερευνητή ανταγωνίζεται εκείνη ενός υπαρκτού προσώπου. Η Αγκάθα Κρίστι ζούσε με την οικογένειά της στο Torquay της νοτιοδυτικής Αγγλίας και εμπνεύστηκε τον ήρωά της από τους Βέλγους πρόσφυγες κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στην ένταξη των οποίων συμμετείχε. Πρόσφατα ένας συνταξιούχος διοικητής του ναυτικού του Ντέβον, ισχυρίστηκε ότι ανακάλυψε σε λίστες με ονόματα προσφύγων, έναν Βέλγο συνταξιούχο χωροφύλακα που κατέφυγε ως πρόσφυγας στο Torquay και είχε πιθανότατα γνωριστεί με τη νεαρή τότε, Αγκάθα, σε κάποια εκδήλωση και ο οποίος ενδεχομένως να αποτέλεσε το εν ζωή πρότυπο για το χαρακτήρα του Πουαρό.
Ο Πουαρό εμφανίζεται πάντα σε μεγάλη ηλικία και λίγες αναφορές γίνονται στα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Μεγαλωμένος κοντά στην πόλη Spa του Βελγίου, ο Πουαρό μπαίνει στο αστυνομικό σώμα των Βρυξελλών το 1893 αλλά καταφεύγει ως πρόσφυγας στην Αγγλία, μετά τη Γερμανική εισβολή στην πόλη την περίοδο του πολέμου. Όταν, λίγο αργότερα, καλείται πίσω στο Βέλγιο για να εξιχνιάσει μια υπόθεση, γίνεται αντιληπτός από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες και σταδιακά αναλαμβάνει υποθέσεις για τη βρετανική κυβέρνηση. Μετά τον πόλεμο, ο Πουαρό γίνεται ιδιωτικός ντετέκτιβ και αρχίζει να εξιχνιάζει αστικές υποθέσεις.
Στην οδό Whitehaven Mansions W1 στο διαμέρισμα 203, ειδικά επιλεγμένο για τη γεωμετρική συμμετρία του, ο Πουαρό ερευνά τις υποθέσεις του με βάση τη λογική. Ενσαρκώνοντας το πρότυπο του armchair detective που βασίστηκε σε πρoγενέστερες αντίστοιχες μορφές όπως ο August Dupin του Edgar Allan Poe και ο Sherlock Holmes του Arthur Conan Doyle, ο Πουαρό δουλεύει κυρίως με το μυαλό του, με τα «γκρίζα, φαιά κύτταρα», όπως συνηθίζει να λέει. Περνά από διάφορα στάδια έρευνας, αλλά ο κύριος στόχος του είναι το μυαλό του δολοφόνου, τα κίνητρα και οι προθέσεις του γιατί όπως θα συμπεράνει «συγκεκριμένοι άνθρωποι κάνουν συγκεκριμένα εγκλήματα». Προσέχει τη λεπτομέρεια, το ξεχασμένο βραχιόλι, την καρέκλα που προεξέχει, κρύβεται πίσω από κουρτίνες, προχωρά μεθοδικά, χωρίς γρήγορα συμπεράσματα. Προσπαθεί να αποσπάσει πληροφορίες από τους άλλους συχνά δίνοντας επίτηδες λανθασμένες πληροφορίες για τον εαυτό του ώστε να θεωρηθεί υπεράνω υποψίας και να κάνει τον ένοχο να τον εμπιστευτεί. Από την πρώτη του υπόθεση, στο «Μυστήρια υπόθεση στο Στάιλς», μέχρι το «Η Αυλαία» όπου γίνεται και ο ίδιος δολοφόνος και τελικά πεθαίνει από επιπλοκές της καρδιακής λειτουργίας, με ενδιάμεσους σταθμούς- υποθέσεις όπως τα «Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές», « Ο φόνος του Ρότζερ Άκροϋντ»,«’Εγκλημα στο Νείλο» κ. α. , ο Πουαρό αντιπροσωπεύει πάντα την αλήθεια, το νόμο και την τάξη, μακριά από τα μεταγενέστερα νουάρ πρότυπα των Raymond Chandler που θέλουν τον ντετέκτιβ να εμπλέκεται ενεργά και να ισορροπεί στη διαφθορά του υποκόσμου.
Η Αγκάθα Κρίστι έπλασε έναν ήρωα ιδιότροπο, σχολαστικό με την εμφάνισή του, τα λουστρινένια παπούτσια του, το μουστάκι του που λαδώνει με κερί και το προσεγμένο κομψό ντύσιμό του, που υποφέρει από ναυτίες και ευαισθησία στο στομάχι, θεωρεί αυτονόητο ότι γνωρίζουν το όνομά του και αγαπά την καλή ζωή και τα χρήματα. Κύριος συνοδοιπόρος του είναι σε αρκετές υποθέσεις ο πρώην αξιωματικός του βρετανικού στρατού Arthur Hastings, ο οποίος δρα συμπληρωματικά, κατά το πρότυπο του Watson στον Sherlock Holmes. Ο Hastings ωστόσο, παντρεύεται και οι δρόμοι τους χωρίζουν, υπογραμμίζοντας την κατά κύριο λόγο μοναχική πορεία του Πουαρό. Λίγο μετά τη δημιουργία του, η Αγκάθα Κρίστι αντιπάθησε τον ήρωά της αλλά αντιστάθηκε στον πειρασμό να τον σκοτώσει νωρίτερα, βλέποντας ότι το κοινό τον είχε αγαπήσει. Βέβαια, στα τελευταία μυθιστορήματα εμφανίζεται όλο και λιγότερο, αναλαμβάνει υποθέσεις ελάσσονος σημασίας και εκφράζει την επιθυμία του να αποσυρθεί και να καλλιεργήσει κολοκύθες.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, 39 χρόνια μετά το θάνατο του Ηρακλή Πουαρό, η Βρετανίδα συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Sophie Hannah απέσπασε τα πνευματικά δικαιώματα από τους διαχειριστές της διαθήκης της Αγκάθα Κρίστι, για να ξαναζωντανέψει το θρυλικό ήρωα σε ένα καινούριο μυθιστόρημα με τίτλο «Έγκλημα με υπογραφή» που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Διόπτρα. Ίσως ο εκκεντρικός δαιμόνιος Βέλγος έχει σχεδιάσει μόνος του την επιστροφή του στις σελίδες μας και καθισμένος στην πολυθρόνα του, προετοιμάζεται για νέες υποθέσεις.
Η τελευταία ιστορία του Ηρακλή Πουαρό κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα