Είναι περίεργο. Με το που τελείωσα την σχεδόν σερί παρακολούθηση των οκτώ επεισοδίων του Stranger Things, δημιούργημα των αδερφών Duffer, ένιωσα ότι το επόμενο λογικό πράγμα ήταν να πατήσω το eject για να βγάλω τη βιντεοκασέτα από το VHS βίντεο. Υπερβολή; Ίσως, αλλά μέχρι προχθές δεν πίστευα ότι θα μπορούσα να παρακολουθήσω μια σειρά που θα με έπειθε, όχι ότι αναπαριστά αλλά ότι… είναι τα ’80s.
Από την μουσική των τίτλων αρχής, σαφής φόρος τιμής στον John Carpenter, και το απλό, γραφιστικά, intro που μοιάζει να ξεπήδησε από το Atari, μέχρι τις άπειρες αναφορές στο σινεμά του Spielberg, στον Stephen King, στον Πόλεμο των Άστρων και φυσικά στο Dungeons & Dragons η σειρά στάζει «εϊτίλα» σε κάθε της κάδρο. Ας δούμε πιο συγκεκριμένα κάποιες από αυτές τις αναφορές.
Ο Ε.Τ. υπάρχει παντού. Από τα ποδήλατα που είναι το κύριο μέσο μετακίνησης των μικρών πρωταγωνιστών, το σκηνικό όπου εκτυλίσσεται το δράμα -στον Ε.Τ. τα ήσυχα, ασφαλή προάστια, εδώ η ήσυχη, ασφαλής κωμόπολη, και οι δύο περιπτώσεις δίπλα σε δάσος -, μέχρι φυσικά και τον ίδιο τον Ε.Τ. που πλέον έχει αντικατασταθεί από την Eleven, ένα κορίτσι με υπερφυσικές δυνάμεις. Ποια τα κοινά τους; Η El(even) κρύβεται επίσης από τους κυβερνητικούς, χρησιμοποιεί οικιακές συσκευές για να επικοινωνεί με άλλες διαστάσεις αντί του διαστήματος, κυκλοφορεί κι αυτή σε ένα κάπως αχανές σπίτι χωρίς να τη δει κανείς από τους μεγάλους, φοράει επίσης ξανθιά περούκα όπως ακριβώς ο Ε.Τ. όταν η μικρή Gertie (Drew Barrymore) τον έντυσε σαν μια από τις κούκλες της. Παρεμπιπτόντως, η μικρή αδερφή του Mike μοιάζει σαν λίγο νεότερη ρέπλικα της τότε Gertie. Φυσικά η κυριότερη ομοιότητα των δύο έργων είναι ο κόσμος των παιδιών ενάντια στον κόσμο των ενηλίκων.
Οι αναφορές στο σύμπαν του Spielberg δεν σταματούν εδώ, υπάρχουν πλήθος ακόμη όπως η αφίσα του Jaws που κοσμεί το δωμάτιο του Will και ότι το τέρας έλκεται από το αίμα όπως ακριβώς κι ο μεγάλος λευκός καρχαρίας.
Οι αδερφοί Duffer αγαπούν επίσης τον Stephen King. Οι δυνάμεις της Eleven είναι εμπνευσμένες από το Firestarter και το Carrie. Με το πρώτο οι συγγένειες είναι περισσότερες, η αιμορραγία από την μύτη για τα δυο κορίτσια, οι συσκευές που φορούν στα κεφάλια τους κατά τη διάρκεια των πειραμάτων. Σε μια σκηνή τα παιδιά περπατούν κατά μήκος των γραμμών του τραίνου φέρνοντας αμέσως στο νου το Στάσου πλάι μου που βασίζεται στην νουβέλα The Body του King -τίτλος ενός από τα κεφάλαια της σειράς- ενώ το πρόσωπο του συγγραφέα εμφανίζεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου που διαβάζει ο αστυνομικός που φρουρεί το «πτώμα» του Will.
Οι δημιουργοί του Stranger Things αγαπούν και το Alien. Το τέρας τους είναι ένας συνδυασμός του Alien και του Predator ενώ όπως το πρώτο αποθηκεύει και συντηρεί τα θύματά του για να τροφοδοτείται.
Κι αυτά είναι μόνο κάποια από τα στοιχεία που αποδίδουν φόρο τιμής στην ποπ κουλτούρα των ’80ς. Κατά τ’ άλλα ακούμε το Should I stay or should I go των Clash, το Atmosphere των Joy Division, βλέπουμε μια φιγούρα Υoda στο παιχνίδι των αγοριών, μια φιγούρα πάει να βγει μέσα από τον τοίχο όπως ο Φρέντι στον Εφιάλτη στον Δρόμο με τις Λεύκες, τα λαμπάκια αναβοσβήνουν θυμίζοντας μας τις Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου (oυπς, νάτος πάλι ο Spielberg) ο Steve τραγουδάει το Old Time Rock n Roll σαν τον Tom Cruise στο Risky Business.
Αυτό, όμως, που κάνει πιο αυθεντικά ’80ς το Stranger Things είναι οι φάτσες. Εκεί γύρω στα ’90ς άρχισε το κακό και σταδιακά φτάσαμε στο 2016 όσοι παίζουν σε τηλεοπτικές σειρές να έχουν πάθει «πανεμορφίαση». Άνδρες και γυναίκες εξωπραγματικά ωραίοι, τα 15χρονα κορίτσια μοιάζουν 10 χρόνια μεγαλύτερα από την ηλικία τους, τα αγόρια δεν έχουν ίχνη ακμής. Όσοι έχουν μεγαλώσει στα ’80ς ξέρουν ότι οι έφηβοι είχαν καυλόσπυρα και τα παιδιά του δημοτικού φορούσαν σιδεράκια. Η εμφάνιση των παιδιών του Stranger Things παραπέμπει στα παιδιά του Goonies και του Στάσου Πλάι μου τότε που τα αγόρια ήταν αγόρια και τα κορίτσια ήταν κορίτσια και η εφηβεία δεν κρατούσε ένα κλείσιμο του ματιού.
Το πλήθος των αναφορών στην ποπ κουλτούρα είναι τόσο πυκνό που δημιουργεί ένα αδιόρατο δίχτυ. Όσοι έχουν περάσει τα 35 και σταδιακά καταλαμβάνονται από εκείνη την αναπόφευκτη νοσταλγία για τα παιδικά τους χρόνια, ένα είδος αυτοάνοσου που χτυπά ανεξαιρέτως όλους, ακόμη και εκείνους που δεν έζησαν τα πιο ρόδινα χρόνια όταν ήταν μικροί, είναι τα ιδανικά θύματα για να πιαστούν στον ιστό που έφτιαξαν αριστοτεχνικά οι αδερφοί Duffer.
Αν στα ’80ς ήμασταν στην ηλικία των μικρών πρωταγωνιστών του Stranger Things τώρα πια είμαστε, περίπου, στην ηλικία της Winona Ryder. Τότε ήταν μια αιθέρια, εξωπραγματική πρωταγωνίστρια του Τιμ Μπάρτον, τώρα είναι αντισυμβατική μάνα, που δεν την ενδιαφέρει τίποτε άλλο παρά να σώσει τα παιδιά της, ακόμη κι αν χρειαστεί να τα βάλει με τέρατα.
Τώρα πια κι εμείς δεν είμαστε τα παιδιά με το σακίδιο στους ώμους που πάνε παντού με το ποδήλατο, δεν είμαστε αυτοί που περνάμε όλη μας την μέρα με τους κολλητούς, που θέλουμε να κάνουμε την επανάσταση απέναντι στους γονείς. Τώρα εμείς είμαστε οι γονείς που αγωνιούν για τα τέρατα, είμαστε εμείς που δουλεύουμε για να συντηρήσουμε τον εαυτό μας, ξέρουμε ότι σύντομα θα φροντίζουμε τους γονείς μας και γνωρίζουμε εκ πείρας ότι η ζωή είναι πολύ πιο δύσκολη από ένα παιχνίδι στο Atari.
Τώρα πιο πολύ από ποτέ έχουμε ανάγκη να επιστρέψουμε στα χρόνια που όλα ήταν δυνατά, στα χρόνια που πιστεύαμε ότι αξίζει και μπορείς να καταργήσεις τους νόμους της φύσης για να σώσεις τον καλύτερο σου φίλο.
To Stranger Things ισορροπεί ιδανικά ανάμεσα στον τρόμο και στην ασφάλεια καθώς ακουμπά στα παιδικά μας χρόνια. Και ποιος άλλωστε δε φοβήθηκε τα σκοτάδια σαν παιδί, και ποιος δεν ένιωσε ασφάλεια επειδή ήξερε ότι η μαμά του θα διώξει μακριά το μπαμπούλα;