Tριάντα ξένοι συλλέκτες απολάμβαναν το ποτό τους στο μπαλκόνι του Tae Kwon Do, με τη θαλασσινή αύρα του Φαλήρου να τους δροσίζει. Tο Oλυμπιακό ακίνητο άναψε ξανά φώτα και κατακλύστηκε από ένα πολυεθνικό πλήθος για το preview της 20ης αισίως Αrt Athina, που διαρκεί ως την Κυριακή. Οι ξένοι επισκέπτες ήταν απολύτως χαλαροί, σε αντίθεση με τους Έλληνες που, εν μέσω σημαντικών έργων τέχνης, στην κυριολεξία από κάθε γωνιά της υφηλίου, συζητούσαν ως επί το πλείστον -σχεδόν έντρομοι- για τη συμφωνία της Ελλάδας με τους θεσμούς που δεν «έκλεισε» και την αβεβαιότητα που δεν λέει να λήξει.
Η είδηση παρόλα αυτά ήταν άλλη: η Ελλάδα, με όλα τα δεινά της -αν όχι ακριβώς για αυτά- ελκύει σαν μαγνήτης. Οι μεγάλοι συλλέκτες του εξωτερικού αποφάσισαν και ήρθαν στη μεγαλύτερη εικαστική διοργάνωση της χώρας με δικά τους έξοδα. Επίσης, για πρώτη φορά έχουμε στην Art Athina περισσότερες συμμετοχές ξένων γκαλερί και ξένων καλλιτεχνών. Φέτος για πρώτη φορά εκπροσωπούνται δυο άγνωστες στη χώρα μας εικαστικές σκηνές: η Κορέα και η Κίνα.
Στο preview της φετινής διοργάνωσης, βιώσαμε μια δυνατή εμπειρία εισόδου, που σαφέστατα υπερβαίνει οποιαδήποτε -καλή ή κακή- πολιτική συγκυρία, μια εμπειρία στην οποία αισθάνεσαι πώς ζαλίζεσαι, πώς παραπαίεις, πώς χάνεται το έδαφος κάτω από τα πόδια σου, καθώς εισχωρείς στα σωθικά ενός ονείρου: το «Breath» του Νίκου Ναυρίδη, η ελληνική εκπροσώπηση στη Μπιενάλε της Βενετίας το 2005, είναι ένα έργο εν κινήσει, το οποίο υπό μια έννοια αναγκαστικά καταπατάς διερχόμενος και στο οποίο ακούς την αναπνοή (σου). Το έργο, η καλύτερη δυνατή «εισαγωγή» στη φουάρ, εντάσσεται στο αφιέρωμα της Art Athina στον κορυφαίο Έλληνα συλλέκτη Δάκη Ιωάννου.
Φτάνοντας στο επίπεδο των εκθέσεων των γκαλερί, όπου επικρατεί ξανά η νέον μπεκετική επιγραφή του Ναυρίδη δίπλα σε εμβληματικά έργα της Χρύσας, διαπιστώνεις με χαρά δυο τρανταχτές διαφοροποιήσεις από παλαιότερες διοργανώσεις. Κατ’ αρχάς λιγότερο πήξιμο, ήτοι λιγότερες κυψέλες, παρ’ όλο που παρουσιάζεται η δουλειά 800 καλλιτεχνών. Είναι λιγότερες φέτος οι συμμετοχές των ελληνικών γκαλερί, χωρίς αυτό να είναι κατ’ ανάγκη ευχάριστο, σε αντίθεση με τις ξένες που αυξήθηκαν (ανήλθαν στις 17 έναντι των 12 του 2015).
Υπάρχει – για να επανέλθουμε στο έργο υποδοχής του Ναυρίδη– μεγαλύτερη «ανάσα» για όσους μετέχουν. Τα έργα φαίνονται, αναδεικνύονται και ο περίπατος δεν είναι ασφυκτικός και δαιδαλώδης όπως άλλοτε. Η δεύτερη διαφορά με παλαιότερα χρόνια, είναι ακόμη πιο ενθαρρυντική: τα έργα που παρουσιάζονται είναι στο σύνολό τους «δυνατά». Κάτι που συζητιέται έντονα γιατί δεν αφορά δυο ή τρεις γκαλερί.
Ο Τούρκος Ισίκ Ασλιχάν μάς ζητάει, στις μινιατούρες εγκαταστάσεις του, να ανάψουμε φακό και να δούμε σχεδόν λαθραία στον πάτο μιας καταπακτής κρυμμένους αμνούς μέσα σε στάχυα αλλά και στρατηγούς που ποδοπατάνε πεσμένα στρατιωτάκια.
Η Γιούλα Χατζηγεωργίου δημιούργησε ίσως το πιο ειρωνικό, πεσιμιστικό και πολιτικό έργο της διοργάνωσης: τη δραχμή σε δεκαοχτάρη χρυσό, το βάρος του οποίου αξίζει ακριβώς 340,75 ευρώ. Στις εξωτικές πινελιές της φουάρ ανήκει και η κορεάτικη πλαστική εκδοχή της Ταναγραίας από πλαστικό, του Νοτιοκορεάτη Χογιούν Σιν.
Η αισιοδοξία ότι ο θεσμός θα ξεπεράσει τους 35.000 περσινούς επισκέπτες, φτάνοντας τους 40.000, δεν κρύβεται από τους διοργανωτές. «Η Art Athina ανοίγει νέα σελίδα για την οικονομική και θεσμική της αυτάρκεια φέτος», υπερηφανεύεται η Γιάννα Γραμματοπούλου, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης. Και προσθέτει: «Παρ’ όλη την άσχημη οικονομική κατάσταση οι άνθρωποι τόλμησαν και ήρθανε μόνοι τους. Η Ελλάδα της κρίσης είναι μια πρόκληση. Ο κόσμος μπορεί να έχει χάσει την αυτοπεποίθησή του αλλά η κρίση μας έχει ωρίμασε, μας έχει κάνει καλύτερους. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Τι άλλο; Καλύτερη διαχείριση της κρίσης».
«Η αυτονομία της έκθεσης φέτος, αφενός έχει τεράστια σημασία, αφετέρου είναι ένα τρομερό ρίσκο. Κυριακή βράδυ θα ξέρουμε αν έχει «βγει», αλλά αισθανόμαστε μια φοβερή ελευθερία. Δεν θα χρειαστεί να περιμένω κανένα υπουργό να βάλει μια υπογραφή», προσθέτει εμφατικά ο πρόεδρος της Αrt Athina, Αλέξης Κανιάρης. «Είχαμε ανάγκη από μια διέξοδο, όπως ο κόσμος είχε ανάγκη να πάρει μια ανάσα από τη μιζέρια και το καπάκωμα. Το σύνθημά μας επομένως είναι «Breath».
*Στα δυνατά χαρτιά της φετινής διοργάνωσης είναι οι Πλατφόρμες, σε επιμέλεια της Άρτεμις Ποταμιάνου , όπου παρουσιάζονται 48 δράσεις καλλιτεχνικών ομάδων ή κολεκτίβων από 14 χώρες.
Art Athina, Γήπεδο TaeKwonDo – Κλειστό Π. Φαλήρου, Μωραϊτίνη 2, 17 561 (Απέναντι από τα Village Cinemas Π. Φαλήρου) // 4 – 7 Ιουνίου 2015 // Ώρες λειτουργίας: Παρασκευή 5, 15:00 – 21:00 // Σάββατο 6, 12:00 – 21:00 // Κυριακή 7, 12:00 – 21:00 // www.art-athina.gr