Είναι σχεδόν βέβαιο πως γνωρίζετε κάποιον που συλλέγει μανιωδώς βιβλία τα οποία δεν διαβάζει ποτέ. Αν όχι, ενδέχεται αυτό το άτομο να είστε εσείς. Μάλιστα, στην ιστοσελίδα Goodreads έχει ήδη δημιουργηθεί ομάδα στήριξης για τους εθισμένους αγοραστές βιβλίων.
Υπάρχει μία ιαπωνική έκφραση που περιγράφει αυτό ακριβώς το φαινόμενο: tsundoku, που θα πει «να αφήνεις ένα βιβλίο αδιάβαστο αφού το αγοράσεις, συνήθως στοιβαγμένο μαζί με άλλα αδιάβαστα βιβλία».
Ο καθηγητής ιαπωνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Andrew Gerstle, εξηγεί την προέλευση της παράξενης αυτής λέξης, η οποία, όχι, δεν σχετίζεται με το Sudoku. Το πρώτο συνθετικό της, “tsun”, προέρχεται από τη λέξη “tsumu”, η οποία περιγράφει τη διαδικασία του να συσσωρεύεις αντικείμενα. Το δεύτερο, “doku” αναφέρεται στη διαδικασία του διαβάσματος. Άρα, “tsundoku” επιγραμματικά σημαίνει να συλλέγεις υλικό για διάβασμα και να το τοποθετείς σε στοίβες.
Η λέξη ήταν σε χρήση ήδη από τον 19ο αιώνα και εντοπίζεται για πρώτη φορά σε γραπτό το 1879, όπου γίνεται λόγος για έναν “tsundoku sensei”, ένα δάσκαλο που έχει πολλά βιβλία αλλά δεν διαβάζει. (Ο Gerstle υποθέτει εδώ πως η χρήση της λέξης είναι σατιρική.)
Παρόλα αυτά, το “tsundoku» δεν φαίνεται να έχει αρνητική χροιά στην Ιαπωνία, σε αντίθεση με την αγγλική λέξη “bibliomania», την οποία επινόησε ο Άγγλος γιατρός John Ferriar περίπου την ίδια εποχή. Πρόκειται για μία υποτιθέμενη νεύρωση, η οποία συνδέεται με την εμμονική συλλογή βιβλίων και εξελίχθηκε σε ψευδο-ασθένεια, που τον 19ο αιώνα έπληξε τις ανώτερες τάξεις της Ευρώπης.
Ορίστε, λοιπόν, μία λέξη που καλύπτει ένα γλωσσικό κενό και δίνει ταυτότητα σε όλους όσους πάσχουμε από ανίατη αγάπη για τα βιβλία – και, ειδικά στην εποχή του binging, αδυναμία να τα διαβάσουμε.