Φωτογραφίες: Γεράσιμος Δομένικος / FOSPHOTOS
Όταν πληροφορήθηκα πως η φωνή του πέμπτου άλμπουμ των Mechanimal, «Θόρυβος», ανήκει στη Θέκλα Τσελεπή, η περιέργειά μου για τη συνεργασία του «ιθύνοντος νου» του group, Γιάννη Παπαϊωάννου μαζί της, με «έσπρωξε» επιτόπου να πατήσω το “play”. Ακούγοντας τα οχτώ tracks του δίσκου, βούτηξα σε έναν πραγματικά σκοτεινό, θορυβώδη και ζοφερό κόσμο – όπως άλλωστε προμηνύει ο τίτλος, αλλά και το artwortk του δίσκου – από τον οποίο δεν ήθελα με τίποτε να ξεφύγω.
Το βαθύ γρέζι της Θέκλας κατά την μελωδική απαγγελία των ποιημάτων της συνεργάτιδας των Mechanimal, Αγγελικής Βρεττού, που αποτελούν τους στίχους του άλμπουμ, γίνεται ο ιδανικότερος «πομπός» της ευθύτητας των στίχων της, οι οποίοι μιλούν ανοιχτά και με ωμό λεξιλόγιο για μια άδικη και «καθωσπρέπει», αποπνικτική κοινωνία στην οποία ζούμε.
Με αφορμή την ολόφρεσκη κυκλοφορία του animated video για το κομμάτι «Συνήθιζαν Έξω Της Οικίας Μου», το οποίο μπορείτε να δείτε αποκλειστικά εδώ, μιλήσαμε με τον Γιάννη Παπαϊωάννου για το πώς είναι να δημιουργεί μία νέα δουλειά αδυνατώντας να τη μοιραστεί με το κοινό του σε κάποιο stage, για τη σχέση του με τη σιωπή, για την αστυνομική βία τις Κυριακές στις πλατείες, αλλά και για την πίστη του ότι μια ειλικρινής δημοσιογραφία θα μπορούσε να είναι το καλύτερο εμβόλιο ενάντια σε κάθε είδους παραπληροφόρηση.
Οι ηχογραφήσεις του πέμπτου σας άλμπουμ με τίτλο «Θόρυβος» ξεκίνησαν το 2019, με τα κομμάτια του που φτάνουν στα αυτιά μας στο σήμερα, να συνθέτουν την αφήγηση μιας ζοφερής πραγματικότητας. Πώς αισθάνεσαι που η ταυτότητα του δίσκου εφάπτεται τόσο έντονα στην πραγματικότητα του κορωνοϊού; H αλήθεια είναι ότι δεν αισθάνομαι άνετα. Η πρόθεσή μου, βλέπετε, δεν ήταν να φτιάξω ένα σύγχρονο “Danse Macabre” για την εποχή που ζούμε. Άλλωστε, το άλμπουμ ξεκίνησε να ηχογραφείται πριν αρχίσει να «θερίζει» η νόσος ενώ τα ποιήματα της Αγγελικής είναι ακόμη παλαιότερα, πριν καν φτιαχτούν οι Mechanimal. Επίσης, ενώ η ατμόσφαιρα του δίσκου εφάπτεται έντονα, όπως λέτε, με την τρέχουσα κατάσταση, δεν διαφέρει από την ατμόσφαιρα του πρώτου μας άλμπουμ, το οποίο έμπρακτα σηματοδοτεί και την αρχή ενός μοντέρνου σκοτεινού zeitgeist για τη ροκ σκηνή της χώρας. Ως συνέχεια της πορείας μας και μόνον, είμαι χαρούμενος που ο «Θόρυβος» συνεχίζει να μιλά για το άγχος και την μοναξιά της ανθρώπινης ύπαρξης, χωρίς «μεγαλεπήβολες» προθέσεις αλλά με μια έντονη και ειλικρινή δυναμική κριτικής, όπως και όλα τα προηγούμενα άλμπουμ των Mechanimal.
Μπορώ να φανταστώ πως όταν ξεκίνησαν οι ηχογραφήσεις, ένα από τα πράγματα για τα οποία ανυπομονούσες ήταν να μοιραστείς το υλικό με τον κόσμο, να αφεθείς στην αμεσότητα ενός live. Πώς είναι να δημιουργείς μία νέα δουλειά και να αδυνατείς να την επικοινωνήσεις με το κοινό σου; To πρώτο μεγάλο σοκ ήρθε αρχικά με το «Crux». Λίγες μέρες μετά την κυκλοφορία του είχαμε προγραμματίσει να παίξουμε σε Αθήνα, Κρήτη, Πάτρα και Λάρισα. Στις 13/3, την μέρα που θα παίζαμε στο Death Disco, ανακοινώθηκαν τα πρώτα μέτρα εγκλεισμού στη χώρα και από τότε έχουμε παίξει live μόνο σε ένα διαδικτυακό φεστιβάλ. Συνεχίζω να πιστεύω ότι μια τέτοιου είδους διαδικτυακή «συναυλία», μπορεί να σε φέρει πιο κοντά στους φίλους σου ή σε ένα μακρινό κοινό του εξωτερικού, ωστόσο δεν μας καλύπτει όσον αφορά την αληθινή επαφή με τον κόσμο και την δυναμική του ήχου μας. Όχι μόνον οι μουσικοί, αλλά οι ηθοποιοί και οι υπόλοιποι καλλιτέχνες, όπως και όλοι οι τεχνικοί που εργάζονται σε αυτόν το χώρο, αισθανόμαστε καθηλωμένοι και μουδιασμένοι. Αδύναμοι και άπραγοι περιμένουμε να περάσει το κακό. Τουλάχιστον υπάρχει το Διαδίκτυο και κάποια πράγματα από αυτά που δημιουργούμε (δίσκοι, βίντεο, εικόνες) μπορούμε να τα επικοινωνήσουμε στο κοινό μας. Απλώς δεν μπορούμε να παίξουμε ακόμη ζωντανά, δίπλα στον κόσμο. To σίγουρο είναι ότι, αργά ή γρήγορα, τα gigs θα επιστρέψουν, αλλά δυστυχώς όχι έτσι όπως τα γνωρίζαμε. Γιατί, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το σημερινό σκηνικό της πανδημίας όχι μόνο καινούργιο δεν είναι, αλλά και ύπουλο, από την άποψη ότι ο ιός συνεχώς μεταλλάσσεται.
Τι σκέψεις και συναισθήματα σου έχουν ανακινήσει τα ανεξέλεγκτα περιστατικά αστυνομικής βίας, αλλά και λογοκρισίας δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ του τελευταίου έτους; Ως δημοσιογράφος τα τελευταία 25 χρόνια, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι τα γεγονότα της τελευταίας χρονιάς δείχνουν τις σκληρότερες και πιο αδίστακτες επεμβάσεις που έχω βιώσει στον χώρο της ενημέρωσης. Και φυσικά δεν πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η πανδημία «απειλεί» την ελευθερία του Τύπου. Ως (αθεράπευτα) ρομαντικός του χώρου θέλω να πιστεύω ότι μια ειλικρινής δημοσιογραφία θα μπορούσε κάλλιστα να είναι και το καλύτερο εμβόλιο ενάντια σε κάθε είδους παραπληροφόρηση. Αντιθέτως, βλέπουμε ότι η «ελευθεροτυπία» σε μέρες δύσκολες για την ανθρωπότητα παραμένει ένας στόχος ανεκπλήρωτος. Σύμφωνα με την έρευνα των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, η Ελλάδα, ανάμεσα στους 27 της ΕΕ, βρίσκεται λίγο πριν τον πάτο. Δηλαδή 3 θέσεις πάνω από τη Βουλγαρία, την Μάλτα και την Ουγγαρία. Το κοινό, ανέκαθεν δύσπιστο, έχει χάσει εδώ και πολλά χρόνια την εμπιστοσύνη του στους δημοσιογράφους. Αλλά το κοινό, απορροφημένο από την ψηφιακή πληροφόρηση, ή δεν διαβάζει ιστορία ή ξεχνά ότι όλες οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούσαν βία και κατασκεύαζαν ειδήσεις.
Οι παλαιότεροι σίγουρα θυμούνται τη μαχητική διαδήλωση στο Caravel (κατά την πρώτη επίσκεψη του Λεπέν στην Αθήνα), τις αμέτρητες προσαγωγές των πανκ στα Εξάρχεια, τη δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά, την κατάληψη στο Χημείο τον Μάη του ΄85, γεγονότα, που αν μη τι άλλο, ιστορικά σηματοδοτούν το τέλος της σοσιαλιστικής «Αλλαγής» του ΠΑΣΟΚ. Σήμερα, όμως θεωρείσαι χίπστερ αν μοιράζεις μιμίδια ως νοσταλγός εκείνων των ημερών και φοράς t-shirt με τον πράσινο ήλιο. Μόνο που σήμερα, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά, γιατί η τεχνολογία έχει εισβάλλει στη ζωή μας και οι «επεξεργασμένες» ειδήσεις αποτελούν πλέον καθημερινή τροφή. Η πανδημία και η απαγόρευση του ιατρικού προσωπικού να μιλά στα ΜΜΕ, η αστυνομική βία τις Κυριακές στις πλατείες και σε κάθε είδους διαδήλωση, το προσφυγικό ζήτημα που πλέον έχει κρυφτεί μαζί με άλλα σκουπίδια, πρόχειρα, κάτω από το χαλί, η δολοφονία ενός ρεπόρτερ, οι «δημοσιογραφικές οδηγίες» σε όλα τα μεγάλα εκδοτικά μαγαζιά, οι ανεκπαίδευτοι copywriters που δεν έχουν χρόνο να επαληθεύσουν όποια είδηση τους έρχεται και τη σερβίρουν όπως να ‘ναι στον κόσμο, όλα αυτά δεν μπορούν να σε αφήνουν αδιάφορο απέναντι στο πρόβλημα της μαζικής καθημερινής ενημέρωσης, η οποία κάθε άλλο παρά έγκυρη μοιάζει να είναι.
Η Αγγελική Βρεττού έχει «ντύσει» οπτικά τις εμφανίσεις σας μέσα από τα βίντεό της. Αυτή τη φορά, συμμετέχει ως στιχουργός, με ποιήματά της να γίνονται οι στίχοι στα κομμάτια του δίσκου. Η χρήση ελληνικού στίχου για πρώτη φορά στο project, ήρθε ως «φυσικό επακόλουθο» της επιθυμίας να μην αλλοιωθεί ο χαρακτήρας των ποιημάτων της; Αυτό που ξεχωρίζω σε αυτά τα κομμάτια είναι η απέχθεια τους για τον κόσμο της υποκρισίας. Θα ήταν λοιπόν υποκριτικό εκ μέρους μου να τα μεταφράσουμε μόνο και μόνο για να αποδοθούν ως «ξενόγλωσσα» κομμάτια. Μιλούν ανοιχτά για μια άδικη και «καθωσπρέπει» κοινωνία, στην οποία ζούμε και μας πνίγει. Ειδικά τα πιο ήσυχα τραγούδια του άλμπουμ χαρακτηρίζονται από μια «μαύρη», πιο βαθιά ευαισθησία. Και εδώ να προσθέσω κάτι που έχω ξαναπεί: λατρεύω τον πειραματισμό από όποια μουσική περίοδο και αν προέρχεται. Δεν μου αρέσει να ακολουθώ κανόνες, μόδες, trends ή να γράφω μουσική για ειδικές κατηγορίες. Πιστεύω πως η μουσική και οι στίχοι που είναι αληθινοί και βγαίνουν από την καρδιά δεν χρειάζεται να μεταφραστούν, να κατηγοριοποιηθούν, ή να αλλάξουν έτσι ώστε να ταιριάζουν σε μουσικά είδη. Τα καινούργια λοιπόν ελληνικά κομμάτια που γεννήθηκαν από τους στίχους της Αγγελικής κατά κάποιον τρόπο αποτελούν έναν απολογισμό της ανθρώπινης απομόνωσης για την οποία έχουν μιλήσει τόσο πολύ στο παρελθόν οι Mechanimal. Και όλη αυτή η νοσταλγία μας για την εποχή της αθωότητας, γίνεται τώρα ένα παιχνίδι με λέξεις στη μητρική μας γλώσσα, το οποίο πιστεύω δίνει και μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του έργου μας.
Οι ηχογραφήσεις του «Θόρυβος» ξεκίνησαν πολύ κοντά με εκείνες του προηγούμενου άλμπουμ “Crux”, με τον Freddie F. στα φωνητικά. Η φωνή αυτού του δίσκου, ανήκει στη Θέκλα Τσελεπή. Ποια είναι τα στοιχεία της προσωπικότητάς της που ένιωσες πως θα «κουμπώσουν» με τους στίχους της Αγγελικής και την ατμόσφαιρα του άλμπουμ; Ο «Θόρυβος» ως project υπήρχε στο αρχείο μου. Όταν σκέφτηκα την ιδέα να τον αποδώσει η Θέκλα, βγήκε στο προσκήνιο και ξεκίνησα να τον δουλεύω. Χωρίς να πω κάτι σε εκείνην. Την Θέκλα την είχα συναντήσει πριν χρόνια, γνώριζα τη δράση της, τη φωνή της, την στάση της απέναντι σε όλα αυτά για τα οποία μιλάει ο «Θόρυβος». Αφού τελείωσα με τις βάσεις των μουσικών κομματιών την κάλεσα και της είπα την ιδέα. Διάβασε τους στίχους, άκουσε τα κομμάτια, της άρεσαν και ξεκινήσαμε πρόβες και εγγραφές στο σπίτι μου. Όλα αυτά έγιναν ενώ το «Crux» είχε πάρει το δρόμο για την παραγωγή. Αρχικά αυτό που με τράβηξε στην Θέκλα ήταν η φωνή της, σκέφτηκα δηλαδή πώς θα έδενε μια γυναικεία φωνή, με χαρακτηριστική και καλοδουλεμένη, λόγω ραδιοφώνου, εκφορά στην αφήγηση αυτών των γυναικείων ιστοριών. Ήξερα ότι είναι ένας άνθρωπος που δεν θα κώλωνε να αρθρώσει τις «βίαιες» λέξεις, που δεν θα αποπροσανατολιζόταν μέσα στις σκληρές εικόνες των ποιημάτων, και που θαρραλέα θα τις εξέφραζε με τον τρόπο της, σαν να τις ζούσε. Στο στούντιο αργότερα αποδείχθηκε ότι είχα δίκιο που «πίστεψα» ότι ήταν η κατάλληλη φωνή, γιατί οι ηχογραφήσεις ολοκληρώθηκαν χωρίς καμία κούραση, χωρίς κόπο, αλλά με χαρά, ενθουσιασμό και ροκ εντ ρολ διάθεση.
Έχω την πεποίθηση πως συνηθίσαμε τόσο πολύ στον θόρυβο, που δυσκολευόμαστε να σεβαστούμε τη σιωπή. Προσωπικά, καταφέρνει ακόμη και να με αγχώνει. Ποια είναι η δική σου σχέση μαζί της; H σιωπή κρύβει μια σπάνια δύναμη γιατί είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Ένας κόσμος από ήσυχους ήχους. Από ψιθύρους. Μπορεί να είναι ένα πραγματικά δυνατό όπλο του νου απέναντι στην ανησυχία, στη θύελλα των απόψεων και τον καταιγισμό της πληροφορίας, μπορεί να σε οδηγήσει σε μια βαθύτερη ενδοσκόπηση, αλλά μπορεί να είναι και αγχωτική γιατί υπενθυμίζει τον θάνατο. Η ησυχία είναι συχνά ανακουφιστική, έχει μια θεραπευτική ιδιότητα, ειδικά για όλους εμάς που ζούμε στην πόλη. Έχω μάθει να κάνω μικρά διαλείμματα ησυχίας και σιωπής ανάμεσα στις παραγωγές των άλμπουμ που γράφω. Νομίζω ότι όσο περνούν τα χρόνια είναι απαραίτητα, γιατί η ζωή μου ήταν και είναι γεμάτη μουσική, ήχους και θόρυβο. Έχω μάθει να μην φοβάμαι τον θόρυβο, παρά μόνον τα feedbacks των μικροφώνων και των ενισχυτών κιθάρας, γιατί μετά τα αυτιά μου βουίζουν βασανιστικά. Σέβομαι τη σιωπή, πιστεύω ότι μέσα από την αυτήν γεννιούνται οι ομορφότερες μελωδίες, απλά η εποχή μας δεν αφήνει κανένα περιθώριο να τη νιώσουμε ως μέσο ηρεμίας και χαλάρωσης.
Τι σου έχει λείψει περισσότερο όλο αυτό το διάστημα της πανδημίας; Ποιοι δίσκοι σου έχουν κρατήσει συντροφιά; Αυτό που μου έχει λείψει περισσότερο είναι η επαφή με τον γιο μου ο οποίος ζει και σπουδάζει στη Σουηδία και έχουμε να βρεθούμε περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Η επικοινωνία με τηλέφωνα και βιντεοκλήσεις δεν μου αρκεί. Αν κάτι σκέφτομαι συνέχεια αυτό είναι πότε θα ταξιδέψουμε πάλι μαζί σε μια παραλία. Μου λείπουν οι πιο μακρινοί φίλοι, γιατί με αρκετούς έχω κρατήσει μια σχεδόν «παράνομη» σχέση και συναντιόμαστε συχνά στο Άλσος Παγκρατίου. Αλλά γενικά νιώθω ότι μου λείπουν πάρα πολύ τα ταξίδια. Για την μουσική που άκουσα αυτό το διάστημα θα πρέπει να πω ότι όσο καιρό προετοιμάζω ένα άλμπουμ προσπαθώ να μην ακούω συγγενική μουσική με αυτή που κάνω. Το προηγούμενο καλοκαίρι πριν ξεκινήσω τα τελικό μιξάρισμα, άκουγα πολύ Joni Mitchell και Lee Hazlewood, παλιά swing και blues, και κάποια soundtracks από βίντεο παιχνίδια. Όταν ο «Θόρυβος» είχε πάει πλέον για mastering έπεσα στις μαζεμένες κυκλοφορίες της χρονιάς από τις οποίες με συγκίνησαν αρκετά τα τελευταία άλμπουμ των Tricky, Eartheater, Lyra Pramuk, Soft Pink Truth και Autechre.
Στο νέο βίντεο για το κομμάτι «Συνήθιζαν Έξω Της Οικίας Μου» αλλά και στο single «Κοιτάζω Σις Σκιές Στους Τοίχους», το animation και ο Γερμανικός Εξπρεσιονισμός πρωταγωνιστούν. Τι σε έστρεψε προς αυτή την οπτική κατεύθυνση; Το ρεύμα του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού κρύβει ένα πολύ έντονο πολιτικό σκηνικό, αφού αναπτύχθηκε σε μια περίοδο που η χώρα προσπαθούσε να μαζέψει τα κομμάτια της από τον πόλεμο. Προσωπικά το θαυμάζω γιατί συμβολίζει ένα παιχνίδι μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, και αφηγείται κάποιες φανταστικές ιστορίες για μελλοντικούς χρόνους, που κάθε άλλο παρά φανταστικές αποδείχθηκαν. Τα μη ρεαλιστικά σκηνικά, το συνεχές παιχνίδι με τις σκιές πίσω από έναν απλοϊκό φωτισμό, και οι έντονες πρωταγωνιστικές φιγούρες είναι στοιχεία και των δύο πρώτων βίντεο από το νέο άλμπουμ. Και και τα δύο είναι βασισμένα στους πίνακες και τα σχέδια του εικαστικού Πάνου Τριανταφυλλόπουλου, ο οποίος έχει επιμεληθεί και το artwork του άλμπουμ. Τον ευχαριστώ, άλλη μια φορά, θερμά που μας εμπιστεύτηκε τα έργα του και που σκηνοθέτησε το νέο βίντεο για το «Συνήθιζαν Έξω της Οικίας μου».
Στο opening track «Κόκκινη η Ποίηση Τρέχει» ακούμε χαρακτηριστικά μέσα από τη φωνή της Θέκλας την παρομοίωση «κόκκινη η ποίηση τρέχει σαν αίμα περιόδου». Μου αρέσει που το project ενός άντρα φιλοξενεί μία βαθιά γυναικεία εμπειρία. Τι σε άγγιξε στον ωμό ρομαντισμό των στίχων της Αγγελικής;
Η ειλικρίνεια και η γενναιότητά τους.
Στο solo project σου, ION, κυκλοφόρησες πρόσφατα την ένατη δισκογραφική δουλειά με τίτλο “Soundscapes Vol. 1”. Τι να περιμένουμε για τη συνέχεια από τους Mechanimal και τον ION; Από τον ΙΟΝ θα ακολουθήσει κάποια στιγμή το δεύτερο μέρος των ambient φανταστικών ηχοτοπίων μου καθώς και κάποια remix που ετοιμάζω για άλλους καλλιτέχνες. Από το μέτωπο των Μechanimal τα νέα θα αφορούν καινούργια βίντεο από τον «Θόρυβο» και λίγο αργότερα μια συλλογή για τα 10 χρόνια δράσης μας. Θα έχει τον τίτλο «Living With Animal Ghosts» και θα περιέχει remix από Psychedelic Trips To Death, Μeat Injection, Lia Hide, Ice_Eyes, Misfortunes, Hada (μεταξύ άλλων). Και αφού το track list έχει πια ολοκληρωθεί μπορώ να πω ότι είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που εκτός από τους Έλληνες φίλους που δούλεψαν πάνω στην μουσική μας, στην λίστα των καλεσμένων θα βρίσκονται επίσης ο Rodney Orpheus των θρυλικών Cassandra Complex, ο Γάλλος DJ και παραγωγός Christoph Kardek και ο Jared Kyle, o τραγουδιστής των Dead Astronauts που είναι ένα από τα αγαπημένα μου συγκροτήματα της τωρινής dark σκηνής.
Ο «Θόρυβος» κυκλοφορεί από την Inner Ear