Η «Περσινή Αρραβωνιαστικιά» είναι το πρώτο διήγημα στο πρώτο βιβλίο που έγραψε η Ζυράννα Ζατέλη πριν από 30 χρόνια. Αυτή είναι η πρώτη φορά που μεταφέρεται στο σανίδι και αυτό το ευτυχές γεγονός αποτελεί και το ντεμπούτο των Elephas Tiliensis, της θεατρικής ομάδας του Δημήτρη Αγαρτζίδη και της Δέσποινας Αναστάσογλου. Ένα ενδιαφέρον σύνολο συμπτώσεων, αν μη τι άλλο.
Πόσο εύκολη (ή όχι) ήταν η μεταφορά του έργου της Ζυράννας Ζατέλη, σε ποια στοιχεία δώσατε έμφαση κατά τη μεταφορά και ποια παραλείψατε χάριν της θεατρικότητας; Το θέατρο είναι μια άλλη γλώσσα από αυτή της λογοτεχνίας. Η δυσκολία της μεταφοράς του διηγήματος έγκειται στο ότι καλείσαι να βρεις τα εργαλεία εκείνα που θα αναδείξουν αυτή τη διαφορετική γλώσσα και θα συνομιλήσουν το κείμενο όχι με τον αναγνώστη πια αλλά με τον θεατή. Αυτή η δυσκολία βέβαια σου προσφέρει μια ελευθερία ή τουλάχιστον μια ψευδαίσθηση ελευθερίας γιαμας πολύ χρήσιμη και δημιουργική. Εμείς -η Δέσποινα Αναστάσογλου και εγώ- ήμασταν από την αρχή βέβαιοι ότι θέλαμε να δούμε την ιστορία από τρεις ηθοποιούς, από τρεις εκδοχές του ίδιου προσώπου που συμπληρώνουν, συγκρούονται, ή ανατρέπουν η μία την άλλη. Ακολουθήσαμε το κείμενο βήμα-βήμα και μαζί την Ξένια, την Σύρμω και την Τατιάνα που ήταν ολοκληρωτικά παρούσες στη διάρκεια των προβών ψάξαμε με λεπτομέρεια κάθε πτυχή του κειμένου .Η δυσκολία ήταν πιο πολύ στο να μη μας αποσυγκεντρώνουν τα διάφορα ευρήματα, ή οι ωραίες ιδέες από τον στόχο. Σημαντικό πολύ βέβαια ήταν ότι μπορούσαμε να ανατρέξουμε στην ίδια την Ζυράννα Ζατέλη, σα να είσαι δίπλα στην πηγή που τρέχει το νερό…
Κατά τη γνώμη μου το εικαστικό μέρος του έργου έχει ένα σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη ( γλάστρα φυτά, λουκούμια κλπ). Εκτός από τους συνειρμούς που δημιουργεί τί άλλο εξυπηρετεί; Για ποιο λόγο επιλέχθηκε να υπάρξει μουσική ζωντανά στη σκηνή; Λειτουργεί συμπληρωματικά και αν ναι πως; Η έννοια του “συνειρμού” και του “ονείρου” μας απασχόλησε από τις πρώτες κιόλας συναντήσεις. Γνωρίζαμε τα στοιχεία που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε και προσπαθήσαμε να ακούσουμε μέσα στις πρόβες ποιά από αυτά τα στοιχεία αναδεικνύουν το περιεχόμενο του κειμένου και βοηθούν τη δράση. Η Μαγδαληνή Αυγερινού ακολούθησε την πρόβα και έφτιαξε ένα σκηνικό περιβάλλον που συνδέεται άρρηκτα με το διήγημα και την σύνδεση χώρου-χρόνου και πραγματικότητας-ονείρου που σκεφτόμασταν για την παράσταση. Η παρουσία του μουσικού, του Κωστή Ζουλιάτη επί σκηνής κρίθηκε αναγκαία μέσα στην πρόβα. Είναι το τέταρτο πρόσωπο ουσιαστικά η μουσική. Δεν μπορώ να φανταστώ πια την παράσταση χωρίς αυτή. Δεν συμπληρώνει, αφηγείται την ιστορία χωρίς να την περιγράφει.
H πρωτοκαθεδρία της σημειολογίας στο συγκεκριμένο έργο είναι δεδομένη. Πώς αυτό λειτουργεί στο κοινό; Ο δικός μας στόχος είναι να προκαλέσουμε τον συνειρμό, την μνήμη, την σκέψη. Δουλέψαμε πολύ πάνω στο λόγο, στην χειρονομία που προκύπτει από αυτόν και στη συνειρμική χειρονομία. Προσπαθήσαμε να σωματοποιήσουμε τις αισθήσεις και τις εικόνες που πηγάζουν από το κείμενο. Θέλαμε να βρούμε μια παράλληλη γλώσσα που επικοινωνεί με το θυμικό και με την μνήμη, μια μνήμη προσωπική, αλλά και μια συλλογική μνήμη. . Αυτός ο τρόπος λειτουργεί στον καθένα νομίζω ανεξάρτητα και ίσως και ασυνείδητα. Είμαστε τόσο διαφορετικοί και μοναδικοί οι άνθρωποι που ο καθένας μας συνομιλεί με μια άλλη περιοχή πολλές φορές απλησίαστη και απροσπέλαστη. Πολλές φορές βλέποντας την παράσταση παρακολουθώ έναν θεατή. Τί σκέφτεται άραγε σκέφτομαι. Και η αλήθεια είναι δε θα μάθω ποτέ. Γιατί ο καθένας αναπτύσσει μια πολύ προσωπική εμπειρία με αυτό που βλέπει.
Μιλήστε μας λίγο για την ομάδα, πως ιδρύθηκε, ποιές ανάγκες ήρθε να καλύψει, για την πορεία της μέχρι σήμερα και τι σχέδια έχετε για το μέλλον. Η ομάδα δημιουργήθηκε την άνοιξη του 2013 μέσα σε μια δίνη αλλαγών προσωπικών αλλά και του περίγυρου εγγύτερου και μη. Ήταν επιτακτική η ανάγκη να επικοινωνήσουμε χρησιμοποιώντας τη γλώσσα που γνωρίζαμε καλύτερα, δηλαδή το θέατρο. Η Περσινή Αρραβωνιαστικιά, η γνωριμία με την Ζυράννα Ζατέλη είναι ένας μεγάλος σταθμός στη μικρή διαδρομή. Είναι λίγο σα να κάνεις μια βουτιά κάτω στο νερό και δεν ξέρεις πότε θα βγεις στην επιφάνεια και τί θα δεις όταν θα βγεις. Τώρα σχεδιάζουμε να παίξουμε την παράσταση εκτός Αθηνών. Είναι κάτι που το θέλουμε πολύ και νομίζω θα ‘ναι μια καινούρια περιπέτεια. Στο μυαλό υπάρχουν και επόμενες σκέψεις συγκεκριμένες και αφηρημένες αλλά τώρα ακόμα δεν είναι ώρα. Είμαστε ακόμα μέσα στο νερό και κολυμπάμε.
INFO: Μέχρι 13 Απριλίου, Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Νέος Κόσμος, τηλ: 2109212900, www.theatroneoukosmou.gr)