Οι ελληνικές συμμετοχές στο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

«Με ένα πολύ καλό όνομα και γερά θεμέλια», όπως λέει ο διευθυντής του Ορέστης Ανδρεαδάκης, «το φεστιβάλ διεκδικεί τα καλύτερα ντοκιμαντέρ νέας παραγωγής, έχει διεθνείς πρεμιέρες και βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των φεστιβάλ που προβάλλουν τα καλύτερα ντοκιμαντέρ από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Με το διαγωνιστικό τμήμα, ενισχύουμε το φεστιβάλ, το προφίλ του και το κάνουμε ακόμη πιο ανταγωνιστικό σε ένα ούτως ή άλλως απαιτητικό και γεμάτο προκλήσεις φεστιβαλικό τοπίο».

Ανάμεσα στις δώδεκα ταινίες του διαγωνιστικού, τρεις ελληνικές δημιουργίες νέων ανθρώπων διεκδικούν βραβείο –και είναι πραγματικά άξιες να το «χτυπήσουν» με το σπαθί τους. Η Βικτώρια Βελλοπούλου, ο Δομήνικος Ιγνατιάδης και ο Άγγελος Ράλλης, τρεις άνθρωποι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους όσο και οι ταινίες τους,  δηλώνουν ενθουσιασμένοι που επιλέχθηκαν τα ντοκιμαντέρ τους στο διαγωνιστικό τμήμα και καταγράφουν τι στάθηκε αφορμή για να πάρουν την απόφαση να τους δώσουν ζωή στη μεγάλη οθόνη.

Ο Λευτέρης, ένας κομμωτής στην Ελλάδα της κρίσης, που αποφασίζει να πάρει μέρος στο πιο δύσκολο τρίαθλο του κόσμου, το Arch to Arc, είναι ο ήρωας του ντοκιμαντέρ The Extra Mile της Βικτώριας Βελλοπούλου, που κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του στη Θεσσαλονίκη.

Ο Λευτέρης θα τρέξει, θα κολυμπήσει και θα κάνει ποδήλατο από το Λονδίνο στο Παρίσι, με απώτερο σκοπό να ευαισθητοποιήσει το κοινό να ενισχύσει οικονομικά ανθρώπους με κινητικές και νοητικές δυσκολίες.

Επίσης σε παγκόσμια πρεμιέρα, το Village Potemkin του Δομήνικου Ιγνατιάδη, καταγράφει την προσωπική του συγκλονιστική ιστορία η οποία αποτελεί  παράλληλα ιστορία κάθε πρώην χρήστη που επιλέγει να βγει από το τούνελ ξανά στη ζωή και να αγωνιστεί για να παραμείνει καθαρός. Με ένα ποδήλατο και μία κάμερα καταγράφει μαρτυρίες ανθρώπων με φωτεινό πια χαμόγελο αλλά και εικόνες μιας Αθήνας που καταρρέει υπό το βάρος της κρίσης και, ακόμη περισσότερο, των αξιών της που χάνονται…

Το ντοκιμαντέρ Πού είσαι Σινγκάλ; του Άγγελου Ράλλη ταξιδεύει στη ρημαγμένη από την ISIS πόλη του Βορείου Ιράκ και αφηγείται την ιστορία των 3000 γυναικών Γεζίντι που απήγαγε το 2014 το Ισλαμικό κράτος. Μέσα από τα μάτια ενός ηλικιωμένου, ενός εφήβου και μιας οικογένειας, το ντοκιμαντέρ -που έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Άμστερνταμ- παρουσιάζει την απόγνωση, την αγωνία, τον πόνο και τα διλήμματα αυτής της διωκόμενης θρησκευτικής μειονότητας.

2 ερωτήσεις για τους 3 Έλληνες δημιουργούς

Πως νιώθετε και τι σημαίνει για εσάς ότι παίρνετε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ (το οποίο μάλιστα διοργανώνεται φέτος για πρώτη φορά);

Βικτώρια Βελλοπούλου: Ήταν μία απίστευτη έκπληξη! Νιώσαμε σαν να συντονίστηκε το σύμπαν! Εύγε στη διοργάνωση του Φεστιβάλ για αυτή την πρωτοβουλία, την απόφαση να δημιουργηθεί διαγωνιστικό! Είναι πολύ σημαντικό. Και μετά από αυτό μαθαίνουμε ότι έχουν επιλεγεί 3 από τις 64 ελληνικές ταινίες να συμμετέχουν στο διαγωνιστικό και ότι είμαστε μέσα σ’ αυτές! Μα πόση χαρά, πόση ευγνωμοσύνη, τέτοια τιμή! Πολλά φεστιβάλ θεωρούν άνισο να διαγωνίζονται ελληνικές ταινίες με ξένες στην ίδια κατηγορία γιατί συνήθως έχουν γίνει με budget πολύ μεγάλης απόκλισης. Οι ξένες ταινίες έχουν προϋπολογισμούς που ούτε να διανοηθούμε μπορούμε εδώ στην Ελλάδα. Όμως οι ταινίες και δη τα ντοκιμαντέρ γίνονται με κατάθεση ψυχής -και αυτό τα κερδίζει όλα! Θέλω να πω δηλαδή ότι αυτή είναι η ουσία της δημιουργίας μιας ταινίας: Δεν ησυχάζει η καρδιά σου αν δεν διηγηθείς την ιστορία που σε συνεπαίρνει.

Δομήνικος Ιγνατιάδης: Έμεινα άφωνος όταν έμαθα ότι το Village Potemkin επιλέχθηκε να είναι στο διαγωνιστικό του φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Η αυτοεκτίμησή μου αυξήθηκε καθώς αντιλήφθηκα ότι αυτό που κάναμε πραγματικά αξίζει  προσοχής. Αυτή η προσοχή μάς επιβεβαιώνει ότι κάτι καλό κάνουμε λοιπόν εδώ πέρα…

Άγγελος Ράλλης: Η συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του ανανεωμένου φέτος φεστιβάλ ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης μας χαροποιεί ιδιαίτερα γιατί είναι παράλληλα και η ελληνική πρεμιέρα της ταινίας. Είναι η δεύτερη προβολή μετά την παγκόσμια πρεμιέρα στο Άμστερνταμ τον περασμένο Νοέμβριο και ελπίζουμε μέσω αυτής και άλλων προβολών στο επόμενο διάστημα ότι τα διλήμματα  της διωκόμενης θρησκευτικής μειονότητας των Γεζίντι θα γίνουν γνωστά στο ευρύ κοινό. Για να κάνεις μια ταινία όπως το «Πού είσαι Σινγκάλ;» είναι απαραίτητο να συνδεθείς όχι μόνο με τους χαρακτήρες, αλλά και με την ιστορία. Δεν είναι μόνο οι απαγωγές των γυναικών από το Ισλαμικό κράτος και ο ξεριζωμός -οι Γεζίντι μιλούν για 72 απόπειρες γενοκτονιών και σφαγών που έχουν γίνει τους τελευταίους αιώνες εναντίον τους, σχεδόν από όλους τους γείτονες τους. Το γεωπολιτικό πλαίσιο και ο συσχετισμός δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή των συνόρων του Ιράκ με την Συρία και την Τουρκία δεν τους επιτρέπει να αναγνωρίσουν τη διαφορετικότητά τους, την δική τους θρησκεία και την ταυτότητά τους μέσα από το πέρασμα της ιστορίας. Το ντοκιμαντέρ «Που είσαι Σινγκάλ;» επιχειρεί ακριβώς να δώσει φωνή σε αυτούς τους ανθρώπους.

Τι σας έδωσε την αιτία και την αφορμή να κάνετε αυτό το ντοκιμαντέρ;

Βικτώρια Βελλοπούλου: Ο Λευτέρης (Σ.Σ. ο «ήρωας» της ταινίας), είναι καταρχήν φίλος και συνεργάτης πολλά χρόνια. Πάντα εκτιμούσα αφάνταστα το ήθος του και τη δύναμή του να βάζει στόχους. Η περιπέτεια αυτή ξεκίνησε πολύ απλά και ταπεινά μέσα σε μία συζήτηση την ώρα που με κούρευε και μου εξηγούσε τι επρόκειτο να κάνει. Είχα μείνει άφωνη. Του εξηγούσα ότι αυτό, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, έπρεπε να καταγραφεί οπωσδήποτε. Έτσι ξεκίνησαν όλα. Και μπήκε και στην ομάδα και η Φωτεινή Οικονομοπούλου, παραγωγός και φίλη, για να το στηρίξει και άρχισε σιγά σιγά να μεγαλώνει το πρότζεκτ και να παίρνει σάρκα και οστά…

Άγγελος Ράλλης: Το «Που είσαι Σινγκάλ;» είναι η δεύτερη ταινία μιας τριλογίας με τίτλο “In Transition”, την οποία ξεκίνησα το 2014 με το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ “A Place for Everyone” και έχει ως κεντρικό ιδεολογικό άξονα την μετα-τραυματική εμπειρία και συμπεριφορά μετά από ένα τραυματικό γεγονός. Στην θρησκεία των Γεζίντι δεν υπάρχει πιο πλούσιο πολιτισμικό στοιχείο από την γυναίκα που είναι σύμβολο της γέννησης και της αναγέννησης. Επομένως, η αναζήτηση για τις Γεζίντι γυναίκες που έχουν απαχθεί από το ISIS είναι για μένα μια μεταφορά για την αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας για τους Γεζίντι μετά την καταστροφή και τον ξεριζωμό που έχουν βιώσει. Σε πιο προσωπικό επίπεδο -και ως καλλιτέχνης- είναι ο τρόπος που επιλέγω να αντιδράσω σε αυτά που συμβαίνουν τριγύρω μας όσον αφορά το προσφυγικό και τη γενικότερη υποκρισία που υπάρχει. Υπήρξα εγγονός πρόσφυγα από την Μικρά Ασία και είμαι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος σε αυτή τη θεματική.

Δομήνικος Ιγνατιάδης: Η αφορμή για αυτό το ντοκιμαντέρ μου δόθηκε το 2012 όταν κατασκεύασαν έναν νέο εχθρό που θα τους εξυπηρετούσε για κάποιο χρονικό διάστημα, τις οροθετικές ναρκομανείς γυναίκες. Εκεί ένιωσα οργή και πήρα την απόφαση να μιλήσω για πρώτη φορά στη ζωή μου μέσα από τον φακό, να δείξω στον κόσμο ποιοι είμαστε πραγματικά –  δηλαδή ότι είμαστε άνθρωποι, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Ήθελα να επικοινωνήσω με τον κόσμο, να μοιραστώ μαζί του όσα ένιωθα, να  εξομολογηθώ την ακριβή φύση των πράξεων μας. Επέλεξα να το κάνω ταινία γιατί μου αρέσει να επικοινωνώ μέσα από τον φακό. Δυστυχώς δυσκολεύομαι στην επικοινωνία, χτίζω μια γέφυρα ανάμεσα σε μένα και τον κόσμο. Οπότε πήγα σε ένα σεμινάριο, έμαθα κάποια βασικά ακαδημαϊκά γύρω από τον κινηματογράφο και μπήκα στη διαδικασία να κάνω την ταινία. Το Village Potemkin είναι μια ερευνητική και άφοβη απογραφή του εαυτού μας, μια «ανοιχτή εγχείρηση» μπροστά στο κοινό. Φυσικά και εξετάζουμε και τους θεσμούς που μπορεί να μας επηρέασαν: την οικογένειά μας, το νόμο, τη θρησκεία ή τις φυλακές. Όλα έγιναν με επίγνωση του ρίσκου που παίρναμε να μιλήσουμε ανοιχτά, προκαλώντας μια καίρια τομή ανάμεσα σε εμάς και το κοινό… τα συναισθήματα που εκμαιεύουμε είναι και ο θεματοφύλακας της επιτυχίας αυτού του ντοκιμαντέρ.