Όπως και οι υπόλοιποι μύθοι, έτσι και οι τρομακτικές ιστορίες άνθισαν και διαδόθηκαν προφορικά, με σύντομες αφηγήσεις στις οποίες έχουν τις ρίζες τους και οι κινηματογραφικές ανθολογίες τρόμου, που ξεκίνησαν στις αρχές του 20ού αιώνα και γνώρισαν επιτυχία κυρίως τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 μέσα από τις παραγωγές του βρετανικού στούντιο Amicus. (Είχε προηγηθεί η ταινία-ορόσημο του είδους Dead of the Night του 1945, από τα φημισμένα για τις κωμωδίες τους Ealing Studios).
Στη σημερινή εποχή, το πιο πρόσφατο παράδειγμα αναβίωσης του είδους ήταν το V/H/S του 2012, απογοητευτικό παρά τα πολλά υποσχόμενα ονόματα των σκηνοθετών που συμμετείχαν. Την παράδοση έρχεται να εμπλουτίσει το Εγχειρίδιο του Κακού, στο οποίο 8 νέοι αμερικάνοι και ευρωπαίοι σκηνοθέτες, ανάμεσά τους κι ο Γιάννης Βεσλεμές (Νορβηγία), εμπνέονται από τους μύθους και τους θρύλους της ιδιαίτερης πατρίδας τους και δημιουργούν τρόμο που πηγάζει από την τοπική, και όχι από την ποπ, κουλτούρα. Μεταξύ άλλων, ο Πίτερ Στρίκλαντ (In Fabric), η Ανιέσκα Σμοζίνσκα (The Lure), o Κάλβιν Ρίντερ (The Rambler) και οι Βερόνικα Φραντς και Σεβερίν Φιαλά (Goodnight Mommy) καταπιάνονται με τη σκοτεινή πλευρά της λαογραφίας σε ένα πρωτότυπο πείραμα που αναδεικνύει την οικουμενική φύση του φόβου.
Zητήσαμε από τον Γιάννη Βεσλεμέ να φτιάξει το δικό του εγχειρίδιο του κινηματογραφικού κακού, με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας στις ελληνικές αίθουσες από αυτήν την εβδομάδα:
Aν σε δολοφονούσε ένας κινηματογραφικός κακός, ποιος θα ήθελες να ήταν; Πας καλά; Το μόνο που θέλω είναι να ζήσω για πάντα.
Καλύτερη σκηνή θανάτου σε ταινία; Μπορώ να σου πω την καλύτερη ερωτική σκηνή (είναι κοντά αυτά, άλλωστε). Ο Μπιλ Πούλμαν κάνει έρωτα με την Πατρίσια Αρκέτ στη Χαμένη Λεωφόρο.
Καλύτερο κλασικό θρίλερ; Δεν υπάρχουν κλασικά και μοντέρνα. Ο καθένας αγαπάει τις ταινίες που αγαπάει για τους λόγους του. Πολύ αγαπημένο μου θρίλερ είναι το The Thing του Κάρπεντερ.
Καλύτερο άγνωστο θρίλερ; Το Conquest (1983) του Λούτσιο Φούλτσι. Η εικόνα του είναι τόσο μαλακή και με τέτοια διάχυση που μοιάζει μόνιμα σαν να το ονειρεύεσαι.
Καλύτερο θρίλερ του 21ου αιώνα; Πφφ…Το Evolution (2015) της Lucile Hadzihalilovic λέω εγώ. Έχει μητέρες πιο τρομακτικές και απ ’τη Suspiria.
Σκηνή που δικαιολογεί ουρλιαχτό σε σινεμά; Όλο το Kuso του Flying Lotus, είναι για να ουρλιάζεις από την αρχή μέχρι το τέλος.
Ποιος σκηνοθέτης που δεν έχει γυρίσει ακόμα θρίλερ πρέπει να το κάνει; Ε, αν δεν το χει κάνει μέχρι τώρα γιατί να τον κουράζουμε.
Μια ταινία από τους υπόλοιπους συν-σκηνοθέτες του Εγχειριδίου του Κακού που αξίζει να ανακαλύψουν όλοι; Το αυστριακό Goodnight Mommy και το τούρκικο Baskin, δυο άκρα στο φάσμα από το arthouse στον τρόμο.
Μια ταινία που ήλπιζες να πλησιάσεις όταν γύριζες το δικό σου κεφάλαιο; Δεν έχω ποτέ μια ταινία στο μυαλό μου, έχω χιλιάδες και καμία.
Το αγαπημένο σου από τα άλλα κεφάλαια του Εγχειριδίου του Κακού; Το πρώτο, το κεφάλαιο των Βερόνικα Φραντς και Σεβερίν Φιαρά.
Το Χόλιγουντ καλεί: ποιος ελληνικός μύθος θα μπορούσε να γίνει το επόμενο horror hit; Χωρίς παρεξήγηση, δεν είμαι πολύ φαν των ταινιών που γίνονται hits, ούτε των hits τραγουδιών. Προτιμώ τις πιο ιδιοσυγκρασιακές τολμηρές δημιουργίες που δεν κάνουν πάντα κρότο αλλά τελικά κρατούν περισσότερο. Εγώ θα θελα πολύ να ασχοληθώ με τον Μινώταυρο.
“Elevated horror”: χρήσιμη ή δήθεν ονομασία; Δεν νομίζω ότι σημαίνει κάτι αυτό. Αφορμή για άλλη μια λίστα. Και μένα μ’ αρέσουν οι λίστες αλλά όμορφο θα ήταν, εφόσον κάποιο δημοσιογράφοι ζουν από αυτές, να σκαλίζουν λίγο παραπάνω στην κινηματογραφική ιστορία και να αναδεικνύουν ταινίες χαμένες ή παραγνωρισμένες. Να εμβαθύνουν και λίγο, να γράφουν και πέντε αράδες παραπάνω για αυτές, να μη βλέπει ο κόσμος τα ίδια και τα ίδια.
Ποια είναι η καλύτερη τοποθεσία για μια ταινία τρόμου; Όπως έλεγε και το tagline μιας φοβερής ελληνικής ταινίας του 2007 (Ιστορία 52), «Το πιο επικίνδυνο μέρος για να ζεις είναι το μυαλό».
They had it coming: ποιο ήταν ένα δίκαιο κινηματογραφικό θύμα; Αγαπώ τους νεκρούς όσο και τους ζωντανούς. Κανένας τους δεν το άξιζε.
Ένα ιδανικό θρίλερ που προτείνεις σε όλους να δουν αυτές τις γιορτές; Δεν ξέρω αν είναι θρίλερ, τρόμου ή παιδική ταινία, αλλά τις γιορτές σκέφτομαι πάντα το Return Τo Oz (1985). Τότε που τα παιδιά τρόμαζαν στις ταινίες και αυτό τους μάθαινε κάτι για τη ζωή.