9 χρόνια, δεκάδες επεισόδια, χιλιάδες νεκροί επί της οθόνης για να καταλήξουμε σ’ ένα μίτινγκ όπου σε δέκα λεπτά έκατσαν και έβγαλαν τον Μπραν (Bran The Broken) βασιλιά, τη Σάνσα βασίλισσα του ανεξάρτητου Βορρά, τον Τζον τον έστειλαν στη Σιβηρία, ο Τύριον στα ίδια, η Άρυα αφού σκότωσε τον μεγαλύτερο εχθρό που γνώρισε ποτέ η γη, αποφάσισε να γίνει ο Χριστόφορος Κολόμβος, η Ντάνι τρελάθηκε και την έσφαξε ο αγαπημένος της, οι Άσπιλοι πήγαν να χτίσουν ενοικιαζόμενα σ’ ένα νησάκι, ο δράκος κάπου χαμένος, τον ψάχνουν οι ζωοφιλικές και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα. Α, και ο Σιδερένιος Θρόνος έλιωσε.
Κάπως έτσι ένιωσα στο τέλος του τελευταίου επεισοδίου του Game of Thrones. Αλλά και τι ήθελες να νιώσεις ρε μεγάλε, θα μπορούσε να ρωτήσει κάποιος. Και τι να του πεις τώρα;
Λίγες μεγάλες, σε όγκο επεισοδίων, σειρές κατάφεραν στο τέλος τους να αφήσουν ενθουσιασμό το κοινό. Εγώ θα έλεγα σίγουρα το Breaking Bad, το Mad Men, το Six Feet Under, έχω ακούσει πολλά αλλά δεν έχω φτάσει στο τέλος των Sopranos, ενώ το Americans, που δεν το έχω δει καθόλου αλλά από ότι έχω ψυχανεμιστεί, ήταν καθηλωτικό, στο φινάλε.
Μιλάμε για σειρές που ξεπέρασαν τους τέσσερις κύκλους, που έχτισαν κόσμους, που ο κόσμος δέθηκε με παραπάνω από έναν χαρακτήρες. Το Game of Thrones είναι μια από αυτές μ’ ένα από τα πιο αταίριαστα σε σεναριακή ποιότητα τέλη που έχουμε δει ποτέ. Αν σκεφτεί κανείς το μέγεθος της υπερπαραγωγής και της ταύτισης, η «ξενέρα» μπορεί να είναι μεγαλύτερη από αυτή του Lost, αν και σε γενικές γραμμές, κατά την ταπεινή μου γνώμη, στο σύνολο του το GoT είναι πολύ ανώτερο από τη δημιουργία του J.J. Abrams.
Ας πάρουμε όμως μερικά πράγματα ξεχωριστά. Έπρεπε να είναι ο Bran ο Βασιλιάς στο τέλος; Σύμφωνα με τον Τζ Ρ.Ρ. Μάρτιν, δημιουργό του κόσμου του Game Of Thrones, ναι.
Και είναι μια καταπληκτική επιλογή.
Τον βλέπουμε στην πρώτη σκηνή της σειράς, τον παρακολουθούμε βήμα προς βήμα στην μετάλλαξη του σε «μνήμη των ανθρώπων», σαν ήρωας μας δημιουργεί συνέχεια την απορία για το τι στα κομμάτια συμβαίνει με αυτό, ποια είναι η σχέση του με τον Night King, και στα πόσα ξέρει τέλος πάντων. Ενώ στα τρία πρώτα επεισόδια του κύκλου δείχνει να είναι αυτός που κινεί τα νήματα, μετά την επική μάχη του Winterfell, τον χάνουμε μια για πάντα ώσπου ν’ αναλάβει CEO.
Δηλαδή δεν θέλει να έχεις βγάλει τη Σχολή Σταυράκου για να πεις ότι ρε παιδιά το παλικάρι είναι όλη η σειρά, θα γίνει αυτό που ψάχνουμε, παίξτε λίγο παραπάνω μαζί του να μας τρελάνετε.
Το ίδιο με την Ντάνι. Θα μουρλαθεί η κοπέλα. Πολλά μπράβο. Θα τη σφάξει ο τελευταίος αγαπημένος της, ανιψιός της και ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες που έχει βγει στο γυαλί. Απίστευτο! Κλιμάκωσέ το όμως από το πρώτο επεισόδιο, δείξε κάποια πιο έντονα σημάδια στον 7ο κύκλο, μην περιμένεις σε ενάμιση επεισόδιο να τα δει όλα. Δηλαδή, η Ντάνι άντεξε το γεγονός ότι οι νεκροί σάρωσαν 1. 000. 000 κόσμο στο 3 επεισόδιο και μετά αποτρελάθηκε με τη Σέρσει;
Επίσης κάνεις τη μάχη του Winterfell. Παίρνεις μια συγκλονιστική απόφαση για την Άρυα που την ολοκληρώνει τέλεια σαν χαρακτήρα. Παίρνεις επίσης μια συγκλονιστικότερη απόφαση ν’ αφανίσεις (σχεδόν) το στρατό των ζωντανών, μέσα κυρίως από την τραγική στρατηγική που επέλεξαν οι χαρακτήρες του έργου. Σχεδόν μοιάζουν ηλίθιοι. Έπος σεναριακά. Και μετά; Κατεβαίνει η Ντάνυ μ’ ένα δράκο και διαλύει τη μεγαλύτερη πόλη του Westeros σε δέκα λεπτάκια; Επίσης που βρέθηκε πάλι ο όλος αυτός ο γιγάντιος στρατός; Και τέταρτο «επίσης» σε μια παράγραφο, γιατί στο τέλος δεν τους βάζεις όλους να σφαχτούν μεταξύ τους σε μία μάχη που δεν έχουμε ματαδεί, με συμμαχίες που θα μας τρελάνουν και με μια τελευταία πινελιά έκπληξης; Σταύρος από Σύνταγμα, που θα έλεγε και ακροατής σε αθλητική εκπομπή, ελπίζω ν’ ακούστηκα.
Τα είχα γράψει και εδώ πριν λίγες εβδομάδες. Πέρα απ’ όλα τα παραπάνω δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μιλάμε για ένα τεράστιο φαινόμενο. Γι’ αυτό και η απογοήτευση που οδηγεί και στη χιουμοριστική διεκδίκηση εκατομμυρίων να ξαναγυριστεί η 8 σεζόν. Είναι μια από τις κορυφαίες στιγμές της τηλεόρασης σε όλα τα επίπεδα. Παραμύθι; Ναι! Σαπουνόπερα; Ναι! Σεξ; Ναι! Σπουδαίοι χαρακτήρες; Ναι! Ανατροπές; Ναι! Επικές σκηνές; Ναι! Σασπένς; Ναι! Θα το θυμόμαστε για πάντα; Ναι! Θα θέλαμε άλλο ένα κύκλο; Οπωσδήποτε. Δηλαδή, γιατί να τελειώσει; Ας ήταν εκατό φορές χειρότερος ο 8ος κύκλος και να μην τελείωνε. Με αγωνία περιμένουμε τα τρία πρίκουελ, ξέροντας ευτυχώς πως ο Μάρτιν θ’ ασχοληθεί ενεργά με το σενάριο τους. Και κάτι μου λέει πως αν παν καλά αυτά, θα το σκεφτούν πολύ σοβαρά στο HBO, να μας δείξουν και τη συνέχεια.
Καλύτερος χαρακτήρας; Ο Τύριον ( ε, ποιος άλλος;) Καλύτερη σεζόν; Η τέταρτη! Μετά τη φόρα που είχε από τον Ματωμένο Γάμο, κάθε επεισόδιο είχε εξαιρετική πλοκή και ανατροπές παρά το γεγονός ότι της έλειπε μια μεγάλη μάχη.
«Τι ενώνει τους ανθρώπους; Οι στρατοί; Το χρυσάφι; Οι σημαίες; Οι ιστορίες. Δεν υπάρχει τίποτα στον κόσμο πιο ισχυρό από μία καλή ιστορία. Τίποτα δεν μπορεί να τη σταματήσει. Κανείς εχθρός δεν μπορεί να τη νικήσει», λέει λίγο μετά τη μέση του επεισοδίου ο σιδηροδέσμιος Tyrion στο συμβούλιο των λόρδων (ή ό,τι στο καλό είναι τέλος πάντων), που προσπαθούν να σκεφτούν ποιος θα πάρει το βασιλικό χρίσμα μπας και ηρεμήσουν κάπως τα πνεύματα. Γενικά και ειδικά.
Ως κάποιος που δεν έχει διαβάσει και ούτε πρόκειται τα βιβλία του Martin, και (για να δώσω ακόμη πιο λιανά το cultural context μέσα από το οποίο παρακολουθούσα επί τόσα χρόνια κάθε Δευτέρα το GoT) ως κάποιος που θεωρεί ότι οι 3 καλύτερες σειρές όλων των εποχών είναι (με τυχαία σειρά) οι Sopranos, The Wire και Mad Men (το Six Feet Under είναι υπεράνω ανταγωνισμού) και τέλος ως κάποιος που θεωρεί εξ ορισμού αδόκιμο να μιλάμε για σεναριακές ακροβασίες όσον αφορά σειρά που έχει να κάνει με…δράκους (ναι, ναι, είμαι άσχετος), έχω να πω ότι το GoT υπήρξε προφανώς μία καλή, πάρα πολύ καλή τηλεοπτική ιστορία.
Που τελείωσε με ένα επεισόδιο ελαφρώς βιαστικό σε σημεία (σαν πολύ γρήγορα ξεπαστρεύτηκε η Ντάνυ ρε παιδιά…), ελαφρώς αστείο σε άλλα (τα μισά από τα μιτινγκ που κάνουμε στα γραφεία της Popaganda είναι πιο «επικίνδυνα» από τη σύνοδο των λόρδων που λέω πιο πάνω, κι ας μην έχουμε σκοτώσει ο ένας τη μάνα του άλλου), αλλά υπήρξαν κι εκείνα τα σημεία που πραγματοποιήθηκε το πολυπόθητο closure, με σημαντικότερο φυσικά την επιστροφή του Jon Snow στο Castle Black, απ’ όπου και σηκώθηκε κι έφυγε με τους Wildlings για άλλη γη, άλλα, ακόμη πιο βόρεια, μέρη, τα μόνα που μπορούν να σηκώσουν τελικά μια άδολη και κατεστραμμένη ψυχή σαν τη δική του.
H Ντάνυ και ο Ντρόγκον στα νιάτα τους
Πιθανολογώ ότι πολλά πράγματα θα μπορούσαν να είχαν γίνει διαφορετικά σε όλη τη σειρά, σε όλο τον τελευταίο κύκλο, σε όλο το τελευταίο επεισόδιο. Είμαι πραγματικά όλος αυτιά για εκείνη τη μαγική λύση που δεν θα άφηνε κανέναν ανικανοποίητο. Για εκείνη τη μαγική λύση που τελικά θα οδηγούσε σε μια καλύτερη ιστορία από αυτή που μόλις τελείωσε. Και μας πονάει.
Το πιο λυπηρό με το μεγάλο φινάλε του Game of Thrones είναι η αδυναμία των σεναριογράφων –και του ίδιου του Μάρτιν– να οραματιστούν μια γυναίκα χωρίς, εχμ, θέματα στο Σιδερένιο Θρόνο.
Ναι, οκ, δεν είμαστε και υπέρ της μοναρχίας και η κατάληξη της Νταναίρυς (RIP) είχε υπονοηθεί –είχαμε δει και μια σχεδόν βήμα προς βήμα αναπαράστασή της στον δεύτερο κύκλο– αλλά η κορύφωσή της έγινε εσπευσμένα και δεν παύει να αφήνει μια άσχημη επίγευση.
Μετά από εννιά χρόνια, το παιχνίδι του στέμματος έφτασε στο γλυκόπικρο, α λα Lord of the Rings, τέλος του και, παραμένοντας πιστό στη φόρμα του, δεν έβγαλε κανένα νικητή. Θεωρητικά, ναι, ο Μπραν είναι ο νέος βασιλιάς των έξι –πλέον– βασιλείων και η Σάνσα στέφθηκε Queen in the North, σε μια απόλυτη δικαίωση του χαρακτήρα της. Αλλά και πάλι, όσοι πραγματικά θέλησαν το θρόνο, δεν είναι πλέον νεκροί.
Το “The Iron Throne” συμμάζεψε τις περισσότερες ιστορίες των χαρακτήρων σε ένα τακτοποιημένο τέλος. Η Ντάνυ υπηρετεί μια σύντομη θητεία ως Νταρθ Βέιντερ – και βρίσκει ένα από τα πιο άδοξα τέλη, ο Τζον επιστρέφει στο Βορρά, εκεί που πραγματικά ανήκει, η Άρυα εγκαινιάζει το δικό της manifest destiny προς τη Δύση (ας της πει κάποιος ότι ο πλανήτης είναι σφαιρικός), ο Σαμ (σχεδόν) εφευρίσκει τη δημοκρατία, ο Τύριον «τιμωρείται» για την προδοσία του με μια θέση στο νέο βασιλικό συμβούλιο (και τη διαγραφή του από την ιστορία), η Μπριέν γίνεται… Wikipedia editor (;) και ο Γκριζοσκώληκας ετοιμάζεται για διακοπές στο νησί Ναάθ (δεν ενημερώθηκε μάλλον για το θανατηφόρο πυρετό που κυκλοφορεί εκεί).
Ίσως το πιο ολοκληρωμένο character development ανήκει στον τελευταίο επιζώντα δράκο, Ντρόγκον, ο οποίος, τυφλωμένος από τη θλίψη, καταστρέφει το σύμβολο του κακού, τον Σιδερένιο Θρόνο για τον οποίο τόσοι και τόσοι πέθαναν, και πετάει με τη μητέρα του, πιθανότατα προς την Βαλύρια.
Σε μια άνιση σεζόν, αυτό το τελευταίο κεφάλαιο είναι ίσως ένα από τα καλύτερα που θα μπορούσαμε να ελπίσουμε, και παρά τις όποιες αστοχίες του (Δηλαδή δεν μπορούσαν ο Τζέιμι και η Σέρσι να σταθούν κυριολεκτικά μισό μέτρο παραδίπλα; Σοβαρά τώρα, από πού ξεπετάχτηκαν όλοι αυτοί οι Ντοθράκι; Από πού και ως πού ο αιχμάλωτος Τύριον ουσιαστικά αποφάσισε το μέλλον του Γουέστερος; Για ποιο λόγο έμεινε τελείως απροστάτευτη η Ντάνι;), έφερε μια ογκώδη και κάποιες φορές χαοτική αφήγηση σε ένα ικανοποιητικό, αλλά όχι απόλυτα, τέλος. Όχι πως περιμέναμε το τέλειο χάπι εντ, κάτι τέτοιο θα ήταν σίγουρα περισσότερο απογοητευτικό στον κόσμο του Τζ. Ρ. Ρ. Μάρτιν.
Title-drop count: 1. Η ιστορία-μέσα στην ιστορία του Γουέστερος με τίτλο A Song of Ice and Fire.
Ποιες σειρές μας απογοητεύουν; Εκείνες που έχουν ένα τέλος που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε, τουλάχιστον, σύμφωνα με τα δικά μου στατιστικά και πιστέψτε με μιλάω πολύ για σειρές. Είναι το αγαπημένο μου θέμα όταν μια κουβέντα φτάνει στην αμηχανία του «και τώρα, τι λέμε;» και γι’ αυτό έχω πολλές σημειωμένες στα notes του κινητού, σημειωμένες από πολλές συζητήσεις που φτάνουν σε αυτό το σημείο.
Από τα αρχαία ακόμα χρόνια, μέρος της τραγωδίας είναι η κάθαρση, είναι αναγκαίο φαίνεται για τους πρώτους των θεατρικών συγγραφέων ο θεατής να «καθαίρεται» από το άγχος και τις έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις που τον κατακλύζουν, παρακολουθώντας την εξέλιξη του δράματος. «Γι’ αυτό ο ήρωας θα πρέπει να διαλεχτεί με μεγάλη προσοχή, δεν πρέπει να είναι κακός και ανέντιμος, γιατί ο θεατής θεωρεί αναπόφευκτη την τιμωρία του και δεν συμπάσχει. Δεν πρέπει να είναι αδιάβλητος και εξαίρετος γιατί ο θεατής οργίζεται με τους θεούς, όταν ο ήρωας δεινοπαθεί χωρίς να φταίει. Ο ήρωας, πρέπει να είναι σαν τον Οιδίποδα, ο οποίος είναι ένας άνθρωπος με πολλές διακυμάνσεις στον χαρακτήρα του, είναι καλός, δίκαιος, θρασύς, καχύποπτος, ένας συνηθισμένος άνθρωπος». Από τις πηγές του wiki τα ξεσήκωσα τα παραπάνω, δεν τα θυμάμαι προφανώς κατά λέξη από το σχολείο.
Το Game of Thrones είναι μια σύγχρονη τραγωδία τοποθετημένη σε έναν ανύπαρκτο κόσμο. Και σαν τραγωδία, το τέλος του είχε την απαραίτητη κάθαρση, οι ήρωες που ταλαιπωρήθηκαν περισσότερο, ο οίκος των Stark που βασανίζεται από το επεισόδιο πιλότο επιτέλους βρήκε τη θέση που του αρμόζει, με μια μικρή αδικία θα πω εγώ απέναντι στον John Snow αλλά ήταν και ο αλτρουιστής της υπόθεσης, υπενθυμίζω, εκτυλισσεται σε έναν ανύπαρκτο, φανταστικό κόσμο.
Από αυτή την άποψη, κανείς δεν μπορεί να πει ότι το τέλος του Game of Thrones ήταν κακό. Άλλωστε, οι σειρές που μας αρέσουν -πάλι σύμφωνα με τα δικά μου στατιστικά- είναι εκείνες που μας κάνουν να ταυτιζόμαστε με τους πρωταγωνιστές. Και προσωπικά, αν και πει σε άπειρες κουβέντες την αμήχανη στιγμή πόσο απολάμβανα τον Littlefinger που είχε κάνει 7 βασίλεια ανάκατα αλλά την έβγαζε πάντα καθαρή (για πολλές σεζόν), στ’ αλήθεια είναι αδύνατο να μην είσαι με τους καλούς, πραγματικά, σε πιο θέαμα δεν μας συμβαίνει αυτό;
Στάχτη έγινε ο θρόνος!
Είδα το επεισόδιο στο γραφείο. Με ρώτησαν πώς μου φαίνεται στο σημείο που ο Tyrion Lannister προσπαθεί να αφυπνίσει τον ερωτευμένο John Snow σχετικά με το πόσο ανεξέλεγκτη είναι η ηγεμονία της εκλεκτής του Daenerys . Εκεί είπα ότι βαριέμαι, πραγματικά η τελευταία σεζόν με κούρασε, ίσως γιατί περίμενα πολύ, σαν έρωτα στον οποίον πίστεψες πριν χρόνια κι όταν τελικά εκπληρώθηκε δεν είχατε και πολλά να πείτε. Έχει συμβεί σε όλους, ακόμα και στις μεγαλύτερες παραγωγές.
Βλέποντας τις τελευταίες σκηνές, με τους Stark στο επίκεντρο, θα πω ότι το Game of Thrones ήταν μια καλή σειρά αλλά όχι η καλύτερη μου, θα το θυμάμαι σαν μια καλή σχέση που μάλλον δεν θα την ξαναέκανα. Κάπως ταυτίζομαι πλέον με όσους δεν το έβλεπαν με επιχείρημα τους πως πρόκειται για σαπουνόπερα με δράκους. Θα το συμπεριλάβω στην κατηγορία των guilty pleasure μου.
Τις τελευταίες σεζόν ένιωθα για το Game of Thrones όπως νιώθω όταν περιμένω με τις ώρες το τρόλεϊ και σκέφτομαι περισσότερο με εμμονή παρά με ελπίδα «οκ, ώρα να φύγω από τη στάση, να περπατήσω ή να πάρω ένα ταξί, αλλά πρώτα ας κάτσω ακόμη ένα λεπτό, τόση ώρα περίμενα και είναι βλακεία να το χάσω για τόσο λίγο» και φυσικά το τρόλεϊ δεν περνάει και το μόνο που καταφέρνω είναι να καθυστερήσω κι άλλο.
Μικρές λοιπόν οι προσδοκίες, μικρές και οι απογοητεύσεις. Δεν ήταν ένα κακό επεισόδιο, δεν ήταν και συγκλονιστικό, ήταν ένα φινάλε. Μικρά, λοιπόν, και τα συμπεράσματα:
1. Δυνατή η σκηνή με την Ντενέρις να μιλά προς τον στρατό της αλλά ήρθε πολύ αργά.
2. Όταν ο δράκος έκαψε τον θρόνο και όχι τον Σνόου σκέφτηκα ότι αυτό είναι το πιο έξυπνο πλάσμα που έχει εμφανιστεί στη σειρά, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων.
3. Παρακολουθήσαμε το τέλος της τυραννίας και τη γέννηση της ολιγαρχίας. Για τη δημοκρατία θα υπάρξει μια άλλη σειρά, με, ελπίζω, λιγότερους κύκλους.
4. Η πιο συγκινητική στιγμή ήταν η καταγραφή της ιστορίας του Τζέιμι Λάνιστερ από την λαίδη Μπριέν.
5. Οι περισσότεροι ήρωες έμειναν πιστοί σε αυτό που ήταν και πριν τον πόλεμο. Απλώς εκείνος τους έκανε πιο γενναίους και αποφασισμένους στο να ζήσουν όπως το επιθυμούν, όπως συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους που έχουν περάσει ξυστά από τον θάνατο.
6. Έναν Ghost χρειαζόμαστε όλοι να μας περιμένει ό,τι μαλακία κι αν κάνουμε.