Σαν από πάντα έφηβη, βαδίζει στα στενά του Μεταξουργείου, με τα graffiti στους τοίχους για καμβά της, φορώντας ένα τζιν, πολλά χρωματιστά βραχιόλια στο χέρι κι ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια, με μια απλότητα που θαρρείς ότι θα απλώσει το χέρι και θα σε προσκαλέσει στη συντροφιά της. Κατά καιρούς, την έχουν χαρακτηρίσει ως τη «νέα Σωτηρία Μπέλλου» ή μια «γνήσια ροκ ρεμπέτισσα», αλλά εκείνη προτιμά να είναι η Φωτεινή. Η Φωτεινή που μεγάλωσε στην Καρδίτσα, έζησε πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη και πλέον περπατά στους αθηναϊκούς δρόμους.
Η Φωτεινή για την οποία μπορεί να μην ξέρουμε πολλά, αλλά τη νιώθουμε τόσο δίπλα μας. Η Φωτεινή που στις 7 Μαρτίου, μετά τον ξυλοδαρμό πολίτη από αστυνομικό στη Νέα Σμύρνη, έγραφε στο τετράδιό της «Ως εδώ! Καμία ανοχή…» και 2 χρόνια μετά τη βάναυση δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, της αγαπημένης Zackie Oh, σημείωνε «Ζητάμε να αποδοθεί δικαιοσύνη. Μάλλον η αλήθεια ενοχλεί πολύ», ενώ έχει τοποθετηθεί, μεταξύ άλλων, και για τη δίκη της Χρυσής Αυγής, για τον Παύλο Φύσσα και για το κίνημα #MeToo.
Η Φωτεινή που τραγουδά τις Μέλισσες και πως την «τυραννούν οι ομορφιές», δημιουργώντας ρίγη σε όσες και όσους την ακούν, αφιέρωσε λίγο από τον χρόνο της, ανάμεσα στις συναυλίες που κάνει σε όλη την Ελλάδα, για να μιλήσει στην Popaganda και να ανοίξει ένα μικρό παράθυρο στον κόσμο της, πέρα από το πολύτιμο τετράδιό της, το οποίο ευτυχώς μοιράζεται συχνά μαζί μας.
Καρδίτσα, Θεσσαλονίκη και Αθήνα, οι τρεις πόλεις που σας φιλοξένησαν σε διαφορετικά στάδια της ζωής σας. Ποιά τραγούδια θα χαρακτήριζαν την κάθε πόλη για εσάς, ποια θα αφιερώνατε στις δύο μεγάλες πόλεις και ποιο στην Καρδίτσα; Στην Καρδίτσα θα αφιέρωνα το τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου «Γκρεμισμένα Σπίτια» σε στίχους του Νότη Περγιάλη, γιατί το έμαθα στη χορωδία Καρδίτσας, «ο Αριών». Ήταν πολύ σημαντικό για μένα να ανακαλύπτω Έλληνες καταξιωμένους συνθέτες, μετά από την κλασσική και βυζαντινή μουσική που άκουγα από τον πατέρα μου. Στη Θεσσαλονίκη, θα αφιέρωνα τον «Καϊκτσή» του Απόστολου Χατζηχρήστου. Ήταν το πρώτο τραγούδι που τραγούδησα δημόσια και συγκινούμαι κάθε φορά όταν το ακούω. Εξάλλου, η Θεσσαλονίκη ήταν η πόλη που ενέπνευσε να ασχοληθώ με τα ρεμπέτικα τραγούδια. Στην Αθήνα ήρθα το 2011. Αμέσως άρχισα να τραγουδάω σε μία από τις πιο παλιές και ιστορικές ταβέρνες, την Κληματαριά που βρίσκεται στην πλατεία Θεάτρου. Ξεκινούσα το πρόγραμμα με το τραγούδι του Γιάννη Παπαϊωάννου και του Χαράλαμπου Βασιλειάδη «Απ’ της Ζέας το λιμάνι». Είναι μια υπέροχη καντάδα. Κάθε φορά που το λέω ή το ακούω, θυμάμαι αυτά τα τέσσερα χρόνια που κάθε Τετάρτη ήμουν εκεί. Απίστευτα όμορφα χρόνια.
Τα σημειώματά σας, κομμάτια από ένα τετράδιο, με λέξεις δικές σας υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, πότε για τη Χρυσή Αυγή, πότε για το #MeToo, τον Ζακ/Zackie ή τον Βασίλη Δημάκη, συγκίνησαν μεγάλη μερίδα κόσμου στα social media. Από που πηγάζει αυτή η ανάγκη σας να τοποθετηθείτε για τέτοια ζητήματα; Πάντα έχω την ανάγκη να παίρνω θέση στα κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Νομίζω ότι καταλυτικό ρόλο έπαιξε το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσα. Η γιαγιά, η μητέρα της μάνας μου, ήταν πολύ μπροστά για την εποχή της. Εγώ σχολώντας από το σχολείο, πετούσα τη τσάντα μου και έτρεχα στο σπίτι της γιαγιάς. Όλοι με μάλωναν γιατί ήμουν πολύ ζωηρή, αλλά η γιαγιά ήταν μεγάλη αγκαλιά για μένα. Είναι πολύ σημαντικό να παίρνουμε θέση στα κοινωνικά εγκλήματα και να μην σιωπούμε. Προσωπικά, δεν μπορώ να βλέπω αθώους ανθρώπους να πέφτουν θύματα του φασισμού, του ρατσισμού, του σεξισμού και της πατριαρχίας. Θεωρώ τη σιωπή ντροπή και συνενοχή. Έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε γιατί δυστυχώς ακόμα όλα αυτά είναι βαθιά ριζωμένα μέσα μας.
Δεν μπορώ να βλέπω αθώους ανθρώπους να πέφτουν θύματα του φασισμού, του ρατσισμού, του σεξισμού και της πατριαρχίας. Θεωρώ τη σιωπή ντροπή και συνενοχή.
Γράφετε συχνά σε αυτό το τετράδιο; Κάθε μέρα γράφω στο ημερολόγιό μου τα γεγονότα της ημέρας, ό,τι με συγκινεί, μου δίνει χαρά, με θυμώνει ή με στεναχωρεί.
Αν σας έδιναν τώρα ένα λεύκωμα και σας ζητούσαν να γράψετε τρία πράγματα για την Φωτεινή, ποια θα ήταν αυτά; Πρώτα δασκάλα, μετά μάνα και τέλος τραγουδίστρια. Τρεις σταθμοί της ζωής μου: περήφανη μάνα δυο παιδιών, δημιουργική δασκάλα, συνειδητοποιημένη τραγουδίστρια ( η διεθνής -χαχα- καριέρα μου ξεκίνησε στα 53 μου).
Ως δασκάλα, παίζατε στους μαθητές και τις μαθήτριές σας τραγούδια στην κιθάρα. Πώς κρίνετε την καλλιτεχνική εκπαίδευση στα σχολεία, είναι επαρκής; Έπαιζα κιθάρα, μην φανταστείτε καμία κιθάρα περιωπής, ήξερα 4-5 ακόρντα και τους μάθαινα να τραγουδάνε τραγούδια που θεωρούσα αντιπροσωπευτικά της Ελληνικής μουσικής. Ακόμα και ρεμπέτικα τους μάθαινα! Δεν ήξερα να τους μάθω να παίζουν κιθάρα, αρκετά παιδιά μου όμως έγιναν μουσικοί. Προφανώς και πρέπει να υπάρχει καλλιτεχνική εκπαίδευση στα σχολεία και μάλιστα να δίνεται προτεραιότητα στα εκπαιδευτικά προγράμματα. Η μουσική και οι τέχνες παράγουν πολιτισμό και διαμορφώνουν συνειδήσεις και δεν νοείται παιδεία χωρίς πολιτισμό, αν θέλουμε να πάμε μπροστά σ’ αυτήν τη χώρα.
Δεν νοείται παιδεία χωρίς πολιτισμό, αν θέλουμε να πάμε μπροστά σ’ αυτήν τη χώρα.
Ο πολιτισμός βάλλεται διαρκώς, ειδικά εν μέσω πανδημίας, όπου αφέθηκε εντελώς. Ναι, συμφωνώ. Ο πολιτισμός βάλλεται συνεχώς και ιδιαίτερα στα χρόνια της καραντίνας. Απ’ ό, τι φαίνεται, γίνεται επί τούτου, γιατί μάλλον τον φοβούνται. Έτσι, βρήκαν ευκαιρία λόγω της πανδημίας να πείσουν τον κόσμο ότι ο πολιτισμός βλάπτει σοβαρά την υγεία. Επιδιώκουν με κάθε τρόπο να αφαιρέσουν την κουλτούρα των ανθρώπων. Η κουλτούρα διευρύνει τα μυαλά και απ’ ό, τι φαίνεται δεν το θέλουν αυτό. Και για να μην παρεξηγηθώ, αυτά τα λέει μια συνειδητοποιημένη εμβολιασμένη.
Σε παλαιότερη συνέντευξή σας είχατε πει ότι θέλατε να γίνετε γυμνάστρια. Ο πατέρας σας, όπως λέτε «ήταν της εκκλησίας και δεν του άρεσε να φοράω σορτσάκια. Κι έτσι δεν έδωσα ποτέ στην Γυμναστική Ακαδημία ενώ ήμουν άριστη στα αγωνίσματα». Αν γυρίζατε το χρόνο πίσω, θα κάνατε κάτι διαφορετικά; Όχι, δεν θα έκανα κάτι διαφορετικό. Άλλωστε αγωνίστηκα, έφυγα από την Καρδίτσα, αυτονομήθηκα, έζησα τα φοιτητικά μου χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Εκεί σπούδασα παιδαγωγικά, δούλεψα ως δασκάλα, έπαιξα μπάσκετ σε διάφορες ομάδες για 15 χρόνια και τραγουδούσα ταυτόχρονα σε διάφορα ταβερνάκια της πόλης και σε μουσικές σκηνές αργότερα. Μ’ έναν τρόπο έγινε το δικό μου, δεν το έβαλα κάτω.
Τα τελευταία χρόνια, γίνεται λόγος για τα ρούχα που φοράνε τα θηλυκά σώματα και για το πως αυτά δεν θα έπρεπε να αποτελούν αιτία οποιασδήποτε καταπίεσης ή κακοποίησής τους. Θεωρείτε ότι έχει αλλάξει στην πράξη αυτή η νοοτροπία, μέσα στα χρόνια; Και αυτό το θέμα όπως προανέφερα, έχει τις καταβολές του στην πατριαρχία. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι κάθε πράξη που δεν εμπεριέχει συναίνεση, αποτελεί είτε κακοποίηση είτε βιασμό. Θεωρώ ότι κάθε γυναίκα έχει το δικαίωμα να επιλέγει τα ρούχα που επιθυμεί να φορέσει και την κάνουν να νιώθει καλά με τον εαυτό της, όπως και οποιοσδήποτε άνθρωπος βεβαίως. Απ’ ό, τι δείχνουν τα πρόσφατα γεγονότα, δεν νομίζω ότι υπάρχει σοβαρή εξέλιξη στην νοοτροπία της κοινωνίας μας, ωστόσο παρατηρώ κάποιες σημαντικές κινήσεις αντίδρασης και αυτό είναι παρήγορο. Χρειάζεται πολλή δουλειά, έχουμε υποχρέωση να μιλάμε γι’ αυτά τα γεγονότα, βάζοντας έτσι ένα λιθαράκι σιγά σιγά καθένας μας και καθεμιά μας, με σκοπό να εξαλείφουμε ολοένα και περισσότερο κάθε μορφή βίας.
Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι κάθε πράξη που δεν εμπεριέχει συναίνεση, αποτελεί είτε κακοποίηση είτε βιασμό.
Στις 8 Μαρτίου είχατε κάνει μια συναυλία, αφιέρωμα στις γυναίκες στο ρεμπέτικο, πως βλέπετε τη γυναίκα στην κουλτούρα του ρεμπέτικου; Από στίχους ρεμπετοτράγουδων που είχαν συγκεκριμένη οπτική απέναντι στη γυναίκα, φτάσαμε στο κίνημα του #MeToo σήμερα, πως το εκλαμβάνετε; Οι γυναίκες του ρεμπέτικου κατάφεραν σε μία ανδροκρατούμενη εποχή να βγουν μπροστά διεκδικώντας ισότιμη αντιμετώπιση. Αυτό επηρέασε σημαντικά τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Το κίνημα #MeToo είναι κατά τη γνώμη μου μια σοβαρή προσπάθεια αντίστασης και προβολής της κακοποίησης που υφίστανται οι γυναίκες. Αυτό βοηθάει στο να μην φοβούνται γυναίκες που έχουν παρόμοιο βίωμα, να μιλήσουν και να αισθάνονται ότι δεν είναι μόνες.
Από κλασική μουσική, Τρίτο Πρόγραμμα και βυζαντινή, στραφήκατε προς το λαϊκό και το ρεμπέτικο περισσότερο. Πόσο σας επηρέασαν αυτά τα είδη; Υπάρχει κάποιο άλλο είδος μουσικής που σας γοητεύει τόσο και θα θέλατε να δοκιμάσετε; Μέχρι τα 18 μου επηρεάστηκα πολύ από την κλασσική και τη βυζαντινή μουσική. Από εκεί και πέρα, η ζωή μου στη Θεσσαλονίκη με βοήθησε να συνειδητοποιήσω ότι η μεγάλη μου αγάπη είναι τα ρεμπέτικα. Εκεί έμαθα τους συνθέτες των ρεμπέτικων και τα τραγούδια τους, άκουσα τρίχορδο μπουζούκι, διάβασα την ιστορία των ρεμπέτικων τραγουδιών, οπότε ήρθε όλο αυτό φυσιολογικά και αφομοιώθηκε ευχάριστα μέσα μου. Με γοητεύει πολύ η classic rock μουσική, την οποία ακούω, αλλά δεν θα ήθελα να την ερμηνεύσω με Καρδιτσιώτικη προφορά. Χαχα.
Προτιμάτε να τραγουδάτε σε ταβέρνες και μικρούς, ατμοσφαιρικούς χώρους, απ’ ότι σε μεγάλα κέντρα. Υπάρχει κάποιος χώρος που θα θέλατε πολύ να τραγουδήσετε, αλλά δεν έχει τύχει ακόμη; Στο παρελθόν, προτιμούσα όντως να τραγουδάω σε ταβέρνες και μικρούς χώρους. Τώρα όμως, λόγω της μικρής χωρητικότητας, δεν είναι εφικτό κάτι τέτοιο. Παρόλα αυτά, όταν βγαίνω με την παρέα μου, επιλέγουμε μικρά ταβερνάκια για να ακούσουμε και να τραγουδήσουμε ρεμπέτικα.