Έχω δυσκολευτεί πάρα πολύ να ξεκινήσω αυτό το review και ο λόγος είναι πως όταν παρακολουθείς τους Arctic Monkeys στα live τους σχεδόν από τα γεννοφάσκια τους, είναι τόσα πολλά αυτά που θες να αναφέρεις για την εξέλιξή τους, που δεν ξέρεις από πού να το πιάσεις.
Είναι και τόσο τέρμα τα γκάζια ακόμα από τα προηγούμενα δύο βράδια στην Πλατεία Νερού, που κάπως παλεύω με τις εικόνες και τους ήχους στο μυαλό μου, να τα βάλω όλα σε μία τάξη. Και μετά από αυτή την κατάθεση ψυχής σε στυλ “αγαπημένο μου ημερολόγιο”, θα ξεκινήσω από τα πρώτα ονόματα του Release Athens για τις 18 και 19 Ιουλίου ή για την ακρίβεια από το απόγευμα πριν ανοίξουν οι πόρτες.
Κάποτε ήταν πολύ συνηθισμένο φαινόμενο να στήνονται οι fans από πολύ νωρίς έξω από τον χώρο διεξαγωγής των φεστιβάλ για να πιάσουν κάγκελο. Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, κάτι ο ντάλα ήλιος και η ζέστη, κάτι ο τρόπος μετακίνησης, ήταν ανασταλτικοί παράγοντες και οι περισσότεροι περίμεναν να αρχίσει να κατεβαίνει ο ήλιος για να εμφανιστούν. Με τους Arctic Monkeys όμως δεν ήταν έτσι ούτε το 2018 ούτε φέτος. Για την ακρίβεια δεν ήταν ποτέ έτσι με τον Alex Turner γιατί ακόμα και το 2016 που είχε έρθει ως (The) last shadow puppet(s) μαζί με τον Miles Kane, πάλι υπήρχαν ουρές έξω από το Terra Vibe το μεσημέρι μέχρι να ανοίξουν οι πόρτες. Θυμάμαι μάλιστα, ότι το 2018 όταν φτάσαμε γύρω στη μία το μεσημέρι, υπήρχαν παρέες που είχαν κατασκηνώσει από την προηγούμενη μέρα στη Μαλακάσα για να μπουν αμέσως μέσα.
Βρέθηκα λοιπόν από νωρίς κι εγώ, μαζί τα κοριτσάκια που κρατούσαν τα πλακάτ με τα συνθήματά τους στην Πλατεία Νερού, όχι για να πιάσω κάγκελο αυτή τη φορά (τόπο στα νιάτα, όταν κλείνεις τα 50 αφήνεις τους πιο διψασμένους να το ζήσουν ή τέλος πάντων ας μη γελιόμαστε, δεν υπάρχει η ίδια αντοχή) αλλά ένα καλό σημείο σχετικά κοντά στη σκηνή. Δύσκολο task, κυρίως τη δεύτερη μέρα, αφού το πλήθος ήταν ήδη μεγάλο και έφτανε μέχρι τις οθόνες στο πλάι. Άλλωστε η δεύτερη μέρα (η οποία είχε ανακοινωθεί πρώτη) είχε γίνει sold out μέσα σε λίγες ώρες και η πρώτη είχε πουλήσει λίγα μόνο εισιτήρια λιγότερα.
Το πρώτο πράγμα που μου έκανε εντύπωση ήταν ο μέσος όρος ηλικίας -και δεν το λέω απαξιωτικά- που ήταν γύρω στα 17. Από το 2006 που πήρα την πρώτη συνέντευξη στον Turner και την πρώτη συναυλία των Monkeys που παρακολούθησα το 2008, βλέπω διαρκώς το κοινό τους να ανανεώνεται. Μάλιστα χτες και προχτές είδα φίλες που είχαν φέρει τα παιδιά τους, τα οποία δεν είχαν καν γεννηθεί το 2006. Είναι σοβαρό επίτευγμα να μπορείς να κερδίζεις διαρκώς νεότερους fans και να διατηρείς τους παλιούς.
Γύρω μου και τις δύο μέρες αλλά κυρίως τη δεύτερη ήταν πιτσιρίκες που κρατούσαν χαρτόνια με στίχους των τραγουδιών τους, όλοι αφιερωμένοι στον Alex. “Alex, I wanna be yours”, “Alex R U Mine?”, “Alex I wanna be your Ford Cortina”, “ALEKO will you marry me?”, “Alex, you Turner me on”, αχ βρε Alex κάνε κάτι, γιατί θα μας μαραζώσουν, δεν τις βλέπεις; Καλά, κι εγώ έτσι κάνω, απλώς εγώ τα φωνάζω γιατί κουράζομαι να κρατάω ψηλά το χαρτόνι. ΔΕΝ ΘΑ ΤΟ ΚΡΥΨΩ. Εντάξει πάντως, υπήρχε και χαρτόνι για τον Matt Helder τον ντράμερ.
Θωμάς Στρατάκης-Green Was Greener
The Vaxtones
Ελένη Τζαβάρα-The Vaxtones
Μέσα σε όλα αυτά τα συνθήματα για τον Turner, την πρώτη μέρα βγήκε ο Θωμάς Στρατάκης από την Κρήτη με τους Green Was Greener στη σκηνή και έδωσαν τον πρώτο παλμό με τους pop, post rock, psychedelic ήχους τους. Ήταν ακριβώς ό,τι χρειαζόταν για να πάρει το κοινό το vibe της ροκ βραδιάς και ήταν ευχάριστο το γεγονός να βλέπεις την πρώτη μπάντα να έχει τόσο κόσμο από κάτω και μάλιστα να το ζουν όλοι έντονα.
Τη δεύτερη μέρα το ελληνικό, σχετικά νεοσύστατο, supergroup The Vaxtones, που αποτελείται από αγαπημένους μουσικούς (Δημήτρης Βόγλης, Ελένη Τζαβάρα, Χρήστος Ζώης, Θάνος Αμοργινός, Νίκος Φωτίου, Παναγιώτης Λουκουμάς) μπήκε πολύ δυναμικά σε διάθεση φεστιβαλική και κατάφερε να μεταδώσει με τον καλύτερο τρόπο στο κοινό το κέφι που έχουν και οι ίδιοι σαν παρέα και σαν μπάντα. Η Ελένη άλλωστε έχει ανοίξει και στο παρελθόν συναυλίες μεγάλων συγκροτημάτων με τους Film (Placebo, Flaming Lips για παράδειγμα) και ξέρει να συνδέεται με το κοινό αμέσως.
Μάλλον ζεστάθηκε ο Willie J Healy
Στον Βρετανό Willie J Healy για να είμαι ειλικρινής λίγο βγήκα από το vibe. Είχε την ατυχία, στις συγκεκριμένες μέρες, να βγει τη στιγμή που άρχισε να φτάνει το μεγαλύτερο ηλικιακά κοινό και χαθήκαμε μέσα στα μηνύματα και στα τηλέφωνα: «Έλα πού είσαι; Είμαι δίπλα από τα κοριτσάκια με τα κοτσιδάκια», «Κρατάω μια τεράστια μαύρη βεντάλια, με βλέπεις;», «Σήκωσε το χέρι σουυυυ», «Φέρε νερά», «Τι; Κάτω από την οθόνη; Δεν μπορώ να φτάσω εκεί, έχει πάρα πολύ κόσμο». Ο Healy προφανώς το έπιασε όλο αυτό και άρχισε να κάνει βόλτες μπροστά στο κοινό, να παίρνει τα κινητά κάποιων και να βγάζει selfies και γενικά ήταν πολύ ευχάριστα, σαν να είσαι σε Κυριακάτικο μπάρμπεκιου στην Αγγλία με τους Άγγλους φίλους σου, να πίνετε μπύρες και να χορεύετε επάνω από τα λουκάνικα.
Τώρα που είπα λουκάνικα, κάπου ώπα βρε παιδιά με την κατάσχεση σνακς στην είσοδο. Δεν είπαμε να μας αφήσετε να βάλουμε μέσα κοκορέτσι και πιτόγυρα, αλλά κάποια μικρά σνακ αφήστε τον κόσμο να τα έχει (ιδίως όσους πάνε νωρίς για να πιάσουν πρώτες σειρές και δεν μπορούν να ξαναβγούν από εκεί μέχρι τη μία το βράδυ). Προσωπικά ντράπηκα να βλέπω να κρατάνε από μικρά παιδιά στην είσοδο τα κρακεράκια τους. Που παίζει να μην είχαν και λεφτά να πάρουν κάτι άλλο μέσα. Άσε που το κάτι άλλο μέσα πρέπει να είναι αποκλειστικά είτε μπέργκερ/χοτ ντογκ, είτε πατάτες τηγανιτές, είτε πατατάκια. Δηλαδή αν είσαι vegetarian ή δεν τρως junk food, επιλογές δεν έχεις. Και αυτή η επιλογή παίζει μόνο εφόσον είσαι πίσω στο κοινό. Μα ένα πακέτο κρακεράκια; Κρίμα. Τέλος πάντων, συμπαθής ο Healy, δεν μπορώ να πω, τα έδωσε όλα ο άνθρωπος. Συνεχίζω…
Chris Grahn Dangerous και Matt Helders μαζί στα ντραμς, κοινώς σύμπραξη The Hives και Arctic Monkeys
Επιτέλους οι The Hives κατάφεραν να παίξουν στη χώρα μας μετά από τόσα χρόνια και τους έτυχε η ζέστη η καλή. Εν τω μεταξύ τόσα χρόνια έρχονται για διακοπές, δεν έμαθαν ότι δεν πρέπει να φοράς κοστούμι τον Ιούλιο στην Ελλάδα; Δεν έμαθαν. Και κάπως αγχώθηκα μην πάθουν τίποτα οι άνθρωποι, δεν είναι και πιτσιρίκια πια, 30 χρόνια συγκρότημα. Αλλά όχι μόνο δεν έπαθαν, τα σάρωσαν και όλα, να ‘ναι καλά τα μπουκάλια με το νερό που τα άδειαζε ο φρόντμαν, Howlin’ Pelle Almqvist, μέσα σε μία σαμπανιέρα και μετά έκανε ντους με αυτό. Ακόμα προσπαθώ να καταλάβω βέβαια πώς άντεξαν οι άνθρωποι από το crew τους που έβγαιναν διαρκώς στη σκηνή με full face.
Ο Almqvist λοιπόν, δεν σταμάτησε να μας μιλάει, κυριολεκτικά πετούσε στον αέρα σε φάσεις, το μότο του και τις δύο μέρες ήταν ότι δεν θα δεχτεί την ησυχία γι’ αυτό έπρεπε κάθε φορά που σταματούσε ένα τραγούδι, να κάνουμε θόρυβο, χαμό, τσιριχτό, πανικό. Και δώστου να φωνάξουν οι κυρίες, και δώστου να φωνάξουν οι κύριοι και πάμε να φωνάξετε όλοι μαζί και πάρτε και τον Matt Helders των Monkeys ως αυγό έκπληξη στο δεύτερο drum set που θα παίξει μαζί με τον δικό μας ντράμερ Chris Grahn Dangerous στο Rigor Mortis Radio. Και αν είχαν ήδη προκαλέσει ένα όμορφο χάος με τα τρία πρώτα τραγούδια (Bogus Operandi, Main Offender, Walk Idiot Walk), στο συγκεκριμένο οι τσιρίδες χτύπησαν κόκκινο.
Τα έσπασαν οι The Hives; Ναι, τα έσπασαν
Ήταν πραγματικά καταιγιστικοί, το κοινό δεν σταμάτησε λεπτό να ξεσαλώνει αλλά σίγουρα αυτός που ξεσάλωσε περισσότερο ήταν ο Pelle. Παιχνίδια με την κάμερα, παιχνίδια με τον κόσμο, πόζες, γενικώς ένα χαρούμενο πάρτυ με πολύ τραγούδι (και από τα δικά μας λαρύγγια) και χορό. Για την ακρίβεια, μας ξεπάτωσαν αρκετά ώστε να χρειαστούμε όντως τη μία ώρα διάλειμμα που ακολούθησε για να ανακτήσουμε δυνάμεις γι’ αυτό που θα μας έβρισκε μετά.
Κάπως έτσι τελείωσε το setlist των Arctic Monkeys και τις δύο βραδιές. Ορκίζομαι ότι είδα πολλά δάκρυα να κυλούν, άκουσα πολλούς αναστεναγμούς, το τέλος μας βρήκε σε μια κατάσταση γλυκιάς ευφορίας, σοκ, παραμιλητού. Πώς φτάσαμε όμως ως εκεί; Ε, δεν και θες πολύ, βγαίνει ο Turner στη σκηνή με πόζα α λα Έλβις, ανοιχτό πουκάμισο να φαίνεται το στέρνο (λευκό την πρώτη μέρα, γαλάζιο τη δεύτερη) και γυαλιά ηλίου Top Gun και ξεκινάει το γλέντι.
Σοβαρά δεν ξέρω αν έχω ξανακούσει τόσο δυνατές τσιρίδες τα τελευταία 20 χρόνια σε συναυλία επί ελληνικού εδάφους. Αν κάτι πλησιάζει, είναι μόνο οι δύο προηγούμενες εμφανίσεις του στη Μαλακάσα. Αφού κάποια στιγμή κάποια κορίτσια πίσω φώναζαν “Σάκηηηηηηηηηηηηηηηηηηηηηηηηη” για να τονίσουν τον παροξυσμό. Ακούστηκαν φράσεις επιθυμίας και φουντώματος που δεν μπορώ να επαναλάβω (και δεν είπε και λίγα το δικό μου στόμα). Όλο αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν ήταν εκεί όλοι και για το συγκρότημα και τη μουσική τους. Και αυτό αποδείχτηκε, ειδικά την δεύτερη μέρα, όταν σε φάσεις σχεδόν δεν άκουγες τον ήχο από το δυνατό sing-a-long. Και μιας και ανέφερα τον ήχο, θέλω να πω τώρα για να μην το ξεχάσω μετά, ότι μιλάμε για άλλου επιπέδου ήχο, όπως πάντα άλλωστε, στα live τους. Δυνατός, καθαρός, βαθύς, διέκρινες όχι μόνο κάθε στίχο αλλά και κάθε όργανο ξεχωριστά.
To setlist είχε έναν βασικό σκελετό που διατηρήθηκε και τις δύο μέρες αλλά με μερικές διαφοροποιήσεις και ειλικρινά σκέφτομαι πως αν δεν είχα καταφέρει να πάω και τις δύο μέρες, στάνταρ τώρα θα έκλαιγα που κάτι έχασα. Η μία μέρα είχε Mardy Bum ενώ η άλλη το Knee Socks και αντιστοίχως την πρώτη ακούσαμε το From the Ritz to the Rubble ενώ τη δεύτερη τη θέση του πήρε το The View From the Afternoon. Το Cornerstone που την πρώτη μέρα ήταν στο encore, τη δεύτερη παίχτηκε νωρίτερα, έφυγε εντελώς από τη λίστα το Perfect Sense και το encore ξεκίνησε με το I Wanna Be Yours το οποίο επάξια κερδίζει μια από τις τοπ στιγμές του διημέρου.
Υπήρχε όμως κι άλλες διαφορές ανάμεσα στις δύο μέρες και μερικά πράγματα που ίσως παρατήρησαν τα μαϊμούδια το πρώτο βράδυ και τους έκαναν να πειράξουν το setlist. Παρ’ ότι στην Αγγλία το κοινό ξεδίνει κυρίως στα κομμάτια των πρώτων δύο άλμπουμ τους, στη χώρα μας πλέον (δεδομένου όπως είπα και πριν ότι το κοινό ήταν και τις δύο μέρες πολύ νεανικό στην πλειοψηφία του) τα αγαπημένα τραγούδια προέρχονται από το άλμπουμ AM και μετά. Έτσι το πρώτο βράδυ δεν υπήρχε η ίδια ανταπόκριση που υπήρχε στα Do I Wanna Know, Snap Out of it, R U Mine?, Four Out of Five ή Arabella, για παράδειγμα, με τα πιο παλιά τους. Κάτι που ίσως εξέπληξε και τους ίδιους αν κρίνω από τα έκπληκτα βλέμματα που έριξαν μεταξύ τους όταν άκουσαν τον κόσμο να τραγουδάει το Do I Wanna Know με όλη την εσωτερική δύναμη και φωνή που διέθετε. Αναμφίβολα ήταν η στιγμή που ανατριχιάσαμε όλοι περισσότερο και τα δύο βράδια, ιδίως το δεύτερο. Και ενώ δεν είχαμε ακόμα συνέλθει από αυτό, συνέβη κάτι που δεν περίμενε κανείς. Θα φανταζόταν κάποιος ότι παίζοντας αμέσως μετά το Body Paint, τα πράγματα θα ηρεμούσαν αφού πρόκειται για ένα χαλαρό, λικνιστικό τραγούδι. Αμ, δε! Μας έπαιξαν ένα τόσο συγκλονιστικό, τρίλεπτο σχεδόν outro με τον Alex να τα δίνει όλα στην κιθάρα, που μείναμε όλοι άφωνοι και κοιτούσαμε με το στόμα ανοιχτό. Ειδικά στην πρώτη συναυλία, που έπεσε στα γόνατα και φώναζε δυνατά στο κοινό, υπήρξε μια κατάσταση σπάνιας συναυλιακής ευφορίας.
Η δεύτερη βραδιά ήταν σίγουρα πιο ζωντανή και πιο χορευτική, ενώ την πρώτη απολαύσαμε περισσότερο τις ποζεριές και τα σεξουαλικά λικνίσματα του Turner. Επαναλάμβανε διαρκώς “Ευκαριστώ πουολύ Άθενς”, ενώ όταν γύρισε για το encore και τις δύο φορές (το οποίο έκλεισε φυσικά με το R U MIne?” και δώστου πάλι το sing-a-long και ο χορός), είχε κάνει και ένα φρεσκάρισμα με σεσουάρ στο ιδρωμένο μαλλί. Κύριος. Σένιος.
Οι παλιότεροι fans έχουν να λένε ότι «Δεν παίζουν πια οι Monkeys τόσο σκληρά, τόσο ωμά, τόσο καταιγιστικά, όσο τα πρώτα χρόνια». Ναι, σίγουρα, αυτό το ισοπεδωτικό, ακατάπαυστο -σαν οδοστρωτήρας- τέμπο δεν υπάρχει τα τελευταία χρόνια. Βγαίνει σε στιγμές, όπως στο Brianstorm, αλλά δεν είναι ανελέητο.
Μεγάλωσαν και αυτοί και τη βρίσκουν περισσότερο με μακρόσυρτα σόλο και τους αρέσει να πειράζουν τα τραγούδια στα live -το 505, για παράδειγμα, έχει περάσει από τόσες πολλές διαφορετικές εκτελέσεις τα τελευταία χρόνια που έχει χάσει και το ίδιο τον λογαριασμό, ακόμα και τώρα διαφορετικά το έπαιξαν στις 18, που είχε πιο λάτιν στοιχεία και διαφορετικά στις 19 που θύμιζε περισσότερο την αρχική του μορφή.
Το τέμπο το έχουν ρίξει αρκετά και αυτό έχει να κάνει πολύ και με το γεγονός ότι ο Turner βασανίζεται σε κάθε τουρνέ (όπως και σε αυτή) από φαρυγγίτιδες ή λαρυγγίτιδες, μάλιστα είχαν ακυρώσει και εμφάνιση πρόσφατα, οπότε είναι λογικό να θέλει να ξεκουράζει τη φωνή του όσο μπορεί. Γιατί αν δεν έχει φωνή, δεν έχει και συναυλίες. Και ένα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της μπάντας είναι η φωνή του.
Άκουσα και κάποιους να λένε ότι ήθελαν περισσότερη επικοινωνία του ίδιου με το κοινό και πώς αυτά συμβαίνουν όταν γίνεσαι σταρ, δεν επικοινωνείς το ίδιο. Το είχα ξανακούσει αυτό και το 2018 μετά την προηγούμενη συναυλία. Μα, ο Turner ειδικά, εξαρχής ήταν ο πιο άβολος frontman από θέμα επικοινωνίας με το κοινό. Ίσα-ίσα που έγινε πιο επικοινωνιακός από το Suck it and See και μετά. Τα πρώτα χρόνια απλώς ψέλλιζε τους τίτλους ανάμεσα από τα τραγούδια, κοιτούσε με στραβό γελάκι τα πόδια του και άντε στο τσακίρ κέφι να πέταγε και κάνα inside joke που αν δεν γνώριζες Σεφιλντικά δεν καταλάβαινες.
Ακόμα και στο Sheffield, τη γενέτειρά τους, που έδωσαν δύο εορταστικές μεγάλες συναυλίες το 2011 και περίμενα ότι θα πιάσουν κουβεντούλα με τους συντοπίτες τους, ήταν κλασικά αφοσιωμένοι στο παίξιμό τους. Αν κάπου τον έχω δει να είναι πιο διαδραστικός, είναι με τον Miles Kane, στους TLSP δηλαδή, που τον παρασύρει και κάνουν τρέλες στη σκηνή. Όλη του η εξωστρέφεια διαχέεται στις κινήσεις και τον χορό του και στη μουσική performance του. Και σαφώς πλέον έχει γίνει γενικότερα πιο επικοινωνιακός. Στην πρώτη συνέντευξη που κάναμε το 2006, οι 7 στις 10 απαντήσεις του ήταν «Dunno» ενώ το 2016 μου τραγουδούσε στο τηλέφωνο Duran Duran.
Κάπου διάβαζα πρόσφατα σε κάποιο μεγάλο βρετανικό site, το οποίο δεν θυμάμαι τώρα, ότι οι Arctic Monkeys είναι η τελευταία μεγάλη ροκ μπάντα, από όλες τις απόψεις. Μουσικά, στιχουργικά, live performance. Και στο Release Athens το απέδειξαν για ακόμη μία φορά. Είμαι σίγουρη ότι θα συμφωνήσουν μπαμπάδες, μαμάδες και έφηβοι σε αυτό. Μακάρι να συνεχίσουν να μας εκπλήσσουν και να εξελίσσονται για πολλά χρόνια ακόμα. “Σας ευκαριστώ πολύυυυυυυυυυυυυυ μαϊμούδιαααααααααααααααααααααα”!