Ξεφυλλίζοντας το πρόγραμμα του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών, οι πρώτες εντυπώσεις δεν μπορούν παρά να είναι θετικές. Κι αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ένας πολύ βασικός, είναι ο περιορισμός των παραστάσεων κατά σχεδόν 30%. Το να αναγνωρίζει κανείς ένα σφάλμα του παρελθόντος μόνο τον τιμά, κι ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος μοιάζει να διδάχτηκε κάτι από τον γιγαντισμό του περσινού φεστιβάλ, που κανείς δεν μπορούσε να παρακολουθήσει στο σύνολό του όσο αποφασισμένος κι αν ήταν να το πράξει. Παρόλο λοιπόν που η συνολική έκταση του φετινού παραμένει αρκετά μεγάλη, σίγουρα είναι φιλικότερο προς το χρήστη.
Ο πρώτος λόγος ενθουσιασμού: θα χαρούμε στην Αθήνα δύο από τους σημαντικότερους θεατρικούς σκηνοθέτες της Ευρώπης: τον Ίβο βαν Χόβε και τον Κριστόφ Βαρλικόφσκι. Έξι χρόνια μετά την πρώτη τους επίσκεψη στη χώρα μας, πάλι με Μπέργκμαν (τις Σκηνές από Ένα Γάμο στη Στέγη), ο βαν Χόβε και το περίφημο Toneelgroep Amsterdam, επανέρχονται με το Μετά την Πρόβα – Περσόνα. Η ομάδα, υπεύθυνη για μια από τις καλύτερες παραστάσεις που έχω δει ποτέ (Ρωμαϊκές Τραγωδίες του Σαίξπηρ) με επικεφαλής έναν από τους ανθρώπους με την πιο ρηξικέλευθη θεατρική σκέψη αυτή τη στιγμή, θα ανοίξουν την έκδοση του 2018 τις πρώτες μέρες του Ιουνίου.
Ο Κριστόφ Βαρλικόφσκι, γνώριμος πλέον του ελληνικού κοινού, φέρνει στο Φεστιβάλ Αθηνών τους μαγικούς πολωνούς ηθοποιούς του και τη νέα του παραγωγή, We Are Leaving, δείχνοντας πόσο εκρηκτικός μπορεί να είναι ο συνδυασμός μιας ανατρεπτικής ιδιοφυΐας με την πιο στέρεη, ίσως θεατρική σχολή του κόσμου, αυτή της Πολωνίας.
Γνωρίζοντας πως πολλοί θα διαφωνήσουν μαζί μου, θεωρώ επιεικώς υπερβολή την τρίτη φορά σε τρία χρόνια που θα δούμε δουλειά του Ζυλιέν Γκοσλέν στην Αθήνα. αναμφίβολα υποσχόμενος ο νεαρός γάλλος σκηνοθέτης, αλλά δεν είναι δα κι ο μόνος. Θα μ’ ενδιέφερε περισσότερο να γνωρίσω και κάποιον άλλο νεώτερο ευρωπαίο δημιουργό που δεν έχει επισκεφτεί ακόμα την Αθήνα. Επίσης, χωρίς να επιθυμώ να αποτρέψω κανέναν από το να δοκιμάσει την τύχη του, καθώς η εν λόγω ομάδα γνωρίζει διθυραμβικές κριτικές, κι επίσης χωρίς να έχω δει τη συγκεκριμένη παραγωγή (Το Κυνήγι της Ευτυχίας) ώστε να ξέρω αν μοιάζει με τις άλλες δουλειές τους που έτυχε να συναντήσω στο δρόμο μου, αλλά οφείλω να πω πως, τουλάχιστον για τη δική μου ιδιοσυγκρασία, οι Nature Theatre of Oklahoma είναι απλώς ανυπόφοροι.
Ευφρόσυνη η επάνοδος σημαντικών ονομάτων κλασικής μουσικής στο Φεστιβάλ. Λόγω προσωπικής αδυναμίας και όχι μόνο, θα ξεκινήσω με το μέγιστο βρετανό βιολιστή Νάιτζελ Κέννεντι, έναν από τους ευφυέστερους και ανατρεπτικότερους μουσικούς στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Εξίσου σημαντική η έλευση της περίφημης λονδρέζικης Philarmonia, που θα διευθύνει ο πολύς Έσσα Πέκκα Σαλόνεν. Επίσης, η σημαντικότατη μπαρόκ ορχήστρα il Pomo d’ Oro, έρχεται μ’ ένα λαμπρό πρόγραμμα Χαίντελ. Να θυμίσουμε πως η ορχήστρα, υπό τη διεύθυνση του δικού μας Γιώργου Πέτρου, ήταν υποψήφια για βραβείο Γκράμι.
Λιγότερο ενθουσιασμό εμπνέει το πιο σύγχρονο μουσικό πρόγραμμα: δεν λέω, αληθινά υπέροχοι οι Calexico, σούπερ σταρ ο Sting, θεσπέσιος ο Bill Murray. Όμως δεν είμαι σίγουρος πως ο ρόλος ενός τέτοιου φεστιβάλ είναι παρόμοιες μετακλήσεις, τις οποίες κάλλιστα θα μπορούσαν να έχουν κάνει ιδιώτες διοργανωτές. Θα προτιμούσα να γνωρίζουμε συγκροτήματα που δύσκολα θα βλέπαμε στην Αθήνα διαφορετικά, επιλογές με περισσότερη γνώση, τόλμη και ρίσκο.
Σε ότι αφορά το ελληνικό θέατρο, πολλές κι ενδιαφέρουσες, όπως πάντα, οι παραγωγές και δύσκολη η επιλογή. Θα ξεκινούσα με το Φαρενάιτ 451 του Ρέι Μπράντμπερι σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου, τις Παράξενες Ιστορίες του Έντγκαρ Άλλαν Πόε της Violet Louise και το Ελλάς Μονάχου των Διόσκουρων Αζά/Τσινικόρη. Γνωρίζω όμως πως αν περιοριζόμουν σε αυτά θα ήμουν άδικος με πολλούς άλλους. Επίσης με πολύ ενδιαφέρον αναμένεται το μεγάλο αφιέρωμα στη Λούλα Αναγνωστάκη.
Ο χορός παραμένει σταθερά μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ενότητες του Φεστιβάλ Αθηνών. Φέτος έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε μια παλαιότερη δουλειά της περσινής αποκάλυψης Marlene Monteiro Freitas, που μας καθήλωσε με τις Βάκχες της. Αξίζει επίσης να μη χάσει κανείς το ονειρικό, ασυνήθιστο και τολμηρό enfant του Boris Charmatz, με σαφείς αναφορές σε έναν σπουδαίο, πρόωρα χαμένο και σχεδόν άγνωστο στην Ελλάδα γάλλο χορογράφο, τον Dominique Bagouet. Επίσης ξεχωρίζω το LA PLAZA των El conde de Torrefiel, που είχαμε ήδη την τύχη να ανακαλύψουμε χάρις στο τελευταίο Mir Festival. Και φυσικά, δεν υπήρξε χρονιά ως τώρα που ο ελληνικός χορός να μη χάρισε στο Φεστιβάλ στιγμές συναρπαστικές.
Δύο ακόμη προτάσεις: Τα Μυστικά της Εγνατίας των Νίκου Κηπουργού και Νίκου Χατζόπουλου αναμένονται απολαυστικά κι ασυνήθιστα. Κι από το Άνοιγμα στην Πόλη, προσωπικά θα φροντίσω να μη χάσω ένα σπουδαίο μουσικό που ελπίζω ήδη να γνωρίζετε: τον Βασίλη Ρακόπουλο.