Θέατρο Σημείο. 26 Μαρτίου 2014. Ώρα, 21.15 μ.μ. Στη σκηνή εμφανίζεται ο A. Βλέπουμε το πρόσωπό του. Κάθεται στο κέντρο. Μπροστά του υπάρχει μονάχα ένα μικρόφωνο, ο υπολογιστής και κάποια μουσικά όργανα. Φοράει την περούκα, τη μάσκα, δένει μια ταινία στο μέτωπο και μεταμορφώνεται σε κάτι άλλο, κάτι ανάμεσα σε άνθρωπο, ζώο ή δαιμόνιο της ψυχής. Τη μαρμάρινη έκφραση φλογίζουν οι κόρες των ματιών του. Το στόμα του παραμένει ελεύθερο — ηχείο κυματισμών και ταλαντώσεων. Το σώμα συνιστά καμπύλη μουσικού οργάνου και ανάμεσα στα τόξα των χεριών κρατάει, σχεδόν ευλαβικά, το έγχορδο, σχηματίζοντας ένα απόλυτα συμμετρικό ηχείο.
Στέκεσαι στη θέση σου ανυποψίαστος για τη συνέχεια. Ο Α. παράγει άναρθρο λόγο. Ξαφνιάζεσαι και αναρωτιέσαι. Και τότε… όσα ξέρεις βυθίζονται με ιλιγγιώδη ταχύτητα στο χάος της σύλληψης, της κυοφορίας και της γέννησης ενός σύμπαντος πέρα από τα γνωστά και κατανοητά.
«Έπεα πτερόεντα», λόγια φτερωτά. Φτερά με αιχμηρές λεπίδες για τους «χαλαρούς» ταξιδιώτες. Φτερά με ασυναγώνιστες εμπειρίες για τους τολμηρούς ταξιδευτές. Ο μύθος των Ατρειδών είναι η κεντρική ιδέα. Οι φωνές του Αγαμέμνονα, της Ηλέκτρας και της Κλυταιμνήστρας εναλλάσσονται διαδοχικά ξεδιπλώνοντας το ιστορικό τους.
Ωστόσο, η περιπλάνηση στο φαινομενικά άναρχο και χαοτικό κόσμο υφαίνεται με απόλυτη μαθηματική ακρίβεια. Οι συλλαβές, σύμφωνα και φωνήεντα, καλά ζυγισμένες αντανακλούν ήχους χτυπώντας το στόχο τους σαν πύρινα βέλη, πλήττοντας το ευάλωτο κέντρο της ανθρώπινης ύπαρξης. Τούτο το εγχείρημα καταρρίπτει τη λογική. Αδιαφορεί για τις αντιστάσεις του νου. Θέλει να λυτρώσει την ενέργεια γύρω από τα πράγματα και δεν επιζητεί την ευθυγράμμισή τους. Θέλει να εξυψώσει τις ιδέες χωρίς αναγκαστικά να παρασύρει το κοινό προς το μέρος τους.
Ο Α., ο Άρης Ρέτσος, χρησιμοποιεί τον τίτλο του ηθοποιού, σκηνοθέτη, ερευνητή του αρχαίου δράματος απλώς για να συστηθεί στο κοινό. Στην πραγματικότητα με παγερή αδιαφορία προσπερνάει τις ιδιότητές του και μεταλλάσσεται σε μέσο εκφοράς και αναπαράστασης μιας τελετουργικής διαδικασίας για τους ευτυχείς ολίγους.
Ο Άρης Ρέτσος ανακάλυψε το δικό του δρόμο, περιπλανώμενος σε διάφορα μονοπάτια, συνδυάζοντας αδιακρίτως γνώσεις και τεχνικές αρχέγονων πολιτισμών. Μέσα από επίπονη και επίμονη διαδικασία έσμιξε με το διαφορετικό, τίναξε από πάνω του τη σκόνη του χρόνου και το προσφέρει εδώ σαν άγριο φρούτο χωρίς συστάσεις, επεξηγήσεις ή συναλλαγές.
Θα μπορούσε να υποκλίνεται κάτω απ’ τη λάμψη μιας φωτεινής επιγραφής σε «πιασάρικο» θέατρο. Να εισπράττει κολακευτικά σχόλια από το φιλοθεάμον κοινό της αναπτυσσόμενης καλλιτεχνικά μεγάλης μας πόλης. Όμως όχι, δεν είναι διασκεδαστής. Είναι δοσμένος στην έλξη της διαδρομής. Ετούτο το ταξίδι, τόσο μοναχικό και συνάμα λυτρωτικό, σε κάθε του στιγμή μεταμορφώνει τον ερμηνευτή σε οδοιπόρο, τον οδοιπόρο σε εκτελεστή, τον εκτελεστή σε φρέαρ γνώσης και συμπαντικών αποκαλύψεων.
Η ψυχραιμία χαρακτηρίζει το τόλμημά του καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης. Δε νιώθεις την ανάσα του και την αγωνία του. Τίποτα το ανθρώπινο και χειροπιαστό δε στέκεται απέναντί σου. Πετάει με τα φτερωτά του λόγια, σου δείχνει τα σημάδια του δρόμου και την ίδια στιγμή σβήνει τα χνάρια του και εμφανίζεται απροσδόκητα με διαφορετική μορφή.
Τα «μεγάλα πράγματα» τ’ ανακαλύπτεις, τα σημαντικά τα επινοείς και τα ακατανόητα τ’ αφουγκράζεσαι. Χωρίς πολλές ερωτήσεις – έτσι χάνεται η μαγεία. Κι ούτε ζητάς να τα φέρεις στα μέτρα σου. Αν μπορείς να σταθείς σε μια γωνιά, να δεις και ν’ ακούσεις, θα νιώσεις ευγνωμοσύνη για τούτο το ανέλπιστο δώρο. Θα ανακαλύψεις ότι πιο σημαντικό από το λόγο είναι ο ρυθμός του. Πιο σημαντικές από τις λέξεις είναι η ηχώ και το μέτρο τους.
Θέατρο Σημείο (Χαριλάου Τρικούπη 4 – πίσω από το Πάντειο). Κρατήσεις: 210 9229579. Διάρκεια: 75΄. Είσοδος: 10 €, ανέργων 5 €. Τελευταίες παραστάσεις 9 και 10 Απριλίου στις 21.15.
H Ελένη Ζαχαριάδου είναι συγγραφέας