Σε μια χρονιά που αρχίζουν να φαίνονται πιο έντονα από κάθε άλλη φορά οι ρωγμές του Peak TV και που, παρά τον πλούτο του, το τηλεοπτικό τοπίο δεν ήταν ιδιαίτερα συναρπαστικό, τα βλέμματα στρέφονται τώρα στην επόμενη μεγάλη άφιξη που δεν είναι άλλη από τη μεταφορά της περίφημης «Τετραλογίας της Νάπολης» της Έλενα Φεράντε με τη μορφή μιας φιλόδοξης συμπαραγωγής μεταξύ της ιταλικής δημόσιας τηλεόρασης RAI και του αμερικάνικου ΗΒΟ (στην Ελλάδα κάνει πρεμιέρα 22/11 στην COSMOTE TV). Τα βιβλία με τη διάσημη άγνωστη υπογραφή αποτέλεσαν εκδοτικό φαινόμενο σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική (όχι ακριβώς με αυτή τη σειρά), χάρη στη βαθιά ειλικρινή κι ολοκληρωμένη απεικόνιση της κοριτσίστικης και γυναικείας φιλίας. Και η τηλεοπτική σειρά (τουλάχιστον κρίνοντας από τα 2 πρώτα επεισόδια που είδαμε) επίσης βρίσκει τη σωστή ισορροπία στην τραμπάλα της σχέσης των δύο κεντρικών ηρωίδων, χωρίς να αποφεύγει και κάποια αυτογκόλ.
Το αγρίμι Λίλα…
…και η ντροπαλή Λενού
Στη μακρά λίστα των παραγωγών συμπεριλαμβάνεται και το όνομα του Πάολο Σορεντίνο, αλλά μην περιμένετε τη χλιδή και τη λαμπερή παρακμή που έχει συνδεθεί με τις ταινίες του τα τελευταία χρόνια – η ιστορία της Υπέροχης Φίλης Μου, του πρώτου από τα 4 μυθιστορήματα (και των πρώτων 8 από τα 32 συνολικά επεισόδια της σειράς), διαδραματίζεται σε μια φτωχογειτονιά στη μεταπολεμική Νάπολη του τέλους της δεκαετίας του ’50. Από εκεί η Έλενα, η ηλικιωμένη αφηγήτρια (και υποθετικά το alter ego της συγγραφέως), ξετυλίγει από το σήμερα το κουβάρι των αναμνήσεών της που ξεκινούν από την παιδική της ηλικία και την καθοριστική φιλία της με την Λίλα, που σημάδεψε ολόκληρη τη μετέπειτα ζωή και των δύο. Η μικρή Έλενα (ή Λενού) μαγνητίζεται από το θαυμασμό, τη ζήλεια και την ανεξήγητη ανάγκη της για την Λίλα από τα σχολικά τους χρόνια και παίρνει μια συνειδητή απόφαση να μην ξεφύγει ποτέ από την τροχιά της. Η Λενού (Ελίζα ντελ Τζένιο) είναι ντροπαλή, συγκεντρωμένη, έξυπνη – η Λίλα είναι θαρραλέα, παρορμητική και ιδιοφυία. Ακόμα και η εμφάνιση της νεαρής ηθοποιού που την υποδύεται, της Λουντοβίκα Νάστι, παραπέμπει σε αγρίμι. Το κάστιγνκ των δύο κοριτσιών, που είναι και το πιο πετυχημένο στοιχείο της σειράς, ήταν αποτέλεσμα πολύμηνων οντισιόν στην περιοχή της Νάπολης, με τις τελικές επιλογές να προκύπτουν μέσα από 9.000 υποψήφιες.
Στη γειτονιά της Λενού και της Λίλα, η φτώχεια δεν συνεπάγεται ιδιαίτερη καλοπέραση, ειδικά για τις γυναίκες, που είναι παραδομένες σε μια ζωή οικιακής σκλαβιάς και σχεδόν καθημερινού ξύλου από τους συζύγους τους, που στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να είναι μπακάληδες. Δεν υπάρχουν προσωπικά μυστικά από τους γείτονες, οι διαφορές ακόμα και μεταξύ των γυναικών λύνονται με τη βία κι όμως επικρατεί μια παράξενη πειθαρχία προερχόμενη από το φόβο που προκαλεί στους κατοίκους ένας ισχυρός ντόπιος μαφιόζος. Αυτός ο μικρόκοσμος, τόσο σημαντικός για την εξέλιξη των ηρωίδων και με τον τρόπο του αναπόδραστος, συμβάλλει στην εξάλειψη του μεγαλύτερου άγχους των δημιουργών της σειράς που αναμφισβήτητα ήταν η διατήρηση της αυθεντικότητας του σκηνικού που τόσο ζωηρά αναπαρέστησε η Φεράντε: η αλήθεια είναι ότι η σειρά είναι σχεδόν απόλυτα πιστή στην πηγή της.
Τόσο πιστή που ακόμα και οι Ιταλοί θα χρειαστούν υπότιτλους για να καταλάβουν τη ναπολιτάνικη διάλεκτο, τόσο πιστή που ο ρυθμός και η ατμόσφαιρά της θυμίζει σε σημεία ανέβασμα από ερασιτεχνικό θίασο, τόσο πιστή που σε κάθε δεύτερη σκηνή πρέπει να περάσει μια καρότσα που τη σέρνει ένα άλογο, τόσο πιστή που περιμένεις να δεις την Φεράντε ντυμένη φάντασμα με ένα σεντόνι πάνω της να γράφει την ιστορία στον υπολογιστή (γιατί το αίνιγμα της ταυτότητάς της παραμένει γοητευτικό μυστήριο παρά την απόπειρα που έκανε να την ξεσκεπάσει προ διετίας το New York Review of Books).
Σκηνές από τα γυρίσματα της σειράς
Όμως ο ίδιος μικρόκοσμος δημιουργεί το πιο κρίσιμο κίνητρο για την εξέλιξη (ή στασιμότητα) της Λενού και της Λίλα και γεννά το άλλο σπουδαίο υπόβαθρο της ιστορίας, πέρα από την πολυπλοκότητα, τον ανταγωνισμό και την αγάπη που συνεπάγεται το να έχεις μια καλύτερη φίλη. Τα δύο κορίτσια είναι άριστες μαθήτριες (η πρόοδος της Λενού προκύπτει από τη μελέτη, ενώ η Λίλα είναι αυτοδίδακτη σε γλώσσα κι ανάγνωση, και κάτι σαν baby Τζον Νας στα μαθηματικά), αλλά μόνο η μία θα έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει το σχολείο και ίσως να δραπετεύσει από την προκαθορισμένη μοίρα κάθε γυναίκας της γειτονιάς τους. Σε ένα περιβάλλον όπου ένα αντίτυπο του Μικρές Κυρίες της Λουίζα Μέι Άλκοτ πρέπει να μείνει κρυφό από τα μάτια των γονιών κι όπου είναι ανήκουστη η συνέχιση της εκπαίδευσης για τα κορίτσια εις βάρος της χειρωνακτικής εργασίας που μπορούν να προσφέρουν στην οικογένειά τους, η Φεράντε (και συνεπώς η σειρά) δεν κρύβει την πεποίθησή της ότι η μόρφωση και η πνευματική καλλιέργεια είναι το διαβατήριο για μια καλύτερη ζωή.
Στο διαβατήριο της Φεράντε δεν ξέρουμε τι πραγματικά γράφει, αλλά το μπλοκ επιταγών της μάλλον αποδεικνύει ότι έχει απόλυτο δίκιο.