Σχεδόν κανείς δεν περιμένει το δεύτερο μέρος σε οτιδήποτε να είναι αντάξιο του πρώτου, πόσο μάλλον ανώτερό του. To Greek Fusion Orchestra Vol. 2 ανήκει δικαιωματικά στην δεύτερη κατηγορία. Με πολύ περισσότερο νεύρο από τον προκάτοχο Vol. 1, αυτή η ηχογράφηση που ανασύρθηκε από το σωτήριο -καθώς φαίνεται- έτος 1976 απογειώνει πλήρως την ιδέα που ήθελε να υλοποιήσει ο Κυριάκος Σφέτσας: Progressive αναδιπλώσεις, jazz κομψότητα, μερακλίδικη αλλά και ισορροπημένη χρήση των ήχων της παράδοσης. Δεν είναι όμως αυτός ένας fusion ήχος που πουλάει τουριστικά τον εαυτό του. Ακούστε το γκροτέσκα σπαρακτικό «Η Χήρα» (“The Widow”). Αφήστε το λυρικό πιάνο του “40 Steps” να κάνει όσα βήματα υπόσχεται και να αφήσει τη μονομαχία στο τενόρο σαξόφωνο και το κλαρίνο. Προσέξτε τα τσιτωμένα τύμπανα. Τις παχιές μπασογραμμές. Συνειδητοποιήστε ότι εδώ δεν παρατίθεται απλά μια σειρά αναφορών αλλά ο Σφέτσας δημιουργεί και επικοινωνεί την δική του greek fusion αντίληψη. Οι σημειώσεις του δίσκου λένε πως αυτό που έχει φτάσει στα αυτιά μας ως τώρα είναι μόνο ένα μικρό δείγμα όσων ηχογράφησε στα 70s η βραχύβια Greek Fusion Orchestra. Τρέμω για επόμενα πιθανά volumes… 8.5/10
Η ιστορία δεν γράφεται μόνο στα βιβλία και ο φεμινισμός το 2019 δεν χωράει μόνο σε ένα #metoo. Για του λόγου το αληθές, το supergroup των Rhiannon Giddens (δική της ιδέα το εγχείρημα), Amythyst Kiah, Leyla McCalla και Allison Russell συστήνονται ως Our Native Daughters και κάνουν την «πτυχιακή» τους για την μαύρη γυναίκα μέσα στην αμερικανική ιστορία. Την μελέτη τους αυτή την «γράφουν» με το μπάντζο και οι παραπομπές τους αφορούν από τον λαϊκό θρύλο John Henry (από την αφανή πλευρά όμως της Polly Ann, στο “Polly Ann’s Hammer”) μέχρι τον Bob Marley (και την διασκευή στο “Slave Driver”), συγκαταλέγοντας και την ποίηση περασμένων αιώνων (όπως στο spoken word ανατριχιαστικό και παραδόξως «χατζιδακικό» “Barbados”). Αυτό όμως που έχει περισσότερο ενδιαφέρον είναι το πως καταφέρνουν να κάνουν το προσωπικό έναν καθρέφτη του ιστορικού. Όπως στην οικογενειακή ιστορία της Allison Russell που ακούμε στο highlight του δίσκου “Quasheba, Quasheba”. Γίνονται απολαυστικές γιατί δεν μεμψιμοιρούν αλλά, παραφράζοντας τον Νίτσε, «χορεύουν με τις αλυσίδες τους»: “You put the shackles on our feet / But we’re dancing” (“Moon Meets the Sun”). Καταφέρνουν τελικά εδώ οι Our Native Daughters να κάνουν την ευρύτερη έννοια της americana κτήμα τους με τρόπο που πλανάται ανάμεσα στο χρόνο, το προσωπικό και το συλλογικό. Αυτή είναι η δική τους αφήγηση μιας τόσο μακρινής αλλά και τόσο κοντινής Αμερικής που επαναπροσδιορίζει το “I met God, she’s black”. Και κρατάει μπάντζο. 8/10
Πίσω από το μπλακμεταλάδικο εξώφυλλο του White Night θα ακούσετε μια μινιμαλιστική σπουδή σε ήχους της ανατολής, της Αφρικής αλλά και των ιθαγενών της Αμερικής που δεν μεταμορφώνονται ακριβώς, αλλά περισσότερο μετατοπίζονται μέσα στον προσωπικό ήχο του Γερμανού συνθέτη. Ψάξτε ανάμεσα στις γραμμές: εκείνο το αρμένικο ντουντούκ που ακούγεται σαν ελληνική τσαμπούνα (“The Moon”, “The Western Gate”). Την αφρικάνικη καλίμπα που αποπνέει μέχρι και μια αίσθηση Άπω Ανατολής (“The Poet”, “All The Way”). Κι αυτό το άναρθρο τραγούδι του Stephan Micus που βεβαιώνει για ένα και μόνο πράγμα: την ενστικτώδη, κι όχι εξωτική, ματιά του. Δεν είναι ακριβώς world μουσική, είναι όμως σίγουρα μουσική του κόσμου. Κάπως έτσι ανοίγει και κλείνει ένας κύκλος που από την εντυπωσιακές 14χορδες κιθάρες που ακούμε: από την “Eastern Gate” μέχρι την “Western Gate”, όλα είναι ένας Stephan Micus δρόμος. Ένας δρόμος που δεν συγχωνεύει απλά ήχους και πολιτισμούς, αλλά υπονοεί ακόμα περισσότερους που δεν βρίσκονται εμφανώς εδώ. 8/10
Είναι συζητήσιμο το ποιος θα σκηνοθετούσε ένα υποθετικό βουκολικό sci-fi, πάντως την μουσική δικαιωματικά θα έπρεπε να την γράψουν οι Kolida Babo (“Join The Moog” και “The Epirus Lodge”, για του λόγου το αληθές). Είναι δύο, παίζουν πνευστά, ο ένας από την Αριδαία κι ο άλλος από την Αθήνα, το όνομά τους είναι μια μείξη εσθονικών (kolida) και της γλώσσας των Ρομά (babo -ας με διορθώσουν αν κάνω λάθος), η μουσική τους κυκλοφορεί σε λονδρέζικο label. Πολύ πολιτισμικό μπαστάρδεμα ήδη. Αν μεταφράσουμε αυτό το “Kolida” που σημαίνει «κίνηση» ως “movements”, για να δανειστούμε κάτι από την κλασική μουσική, τότε τα 4 κομμάτια εδώ που έχουν στον τίτλο τους τη λέξη, κάνουν μια μικρή συμφωνία που συγκροτείται από τρία δομικά υλικά: ηπειρώτικη παράδοση στην αισθητική (αλλά κι αρμένικη, κοτζάμ ντουντούκ έχουν), jazz ελευθεριότητα στην δομή (ηχογραφήθηκε άλλωστε αυτοσχεδιαστικά ο δίσκος) και δυτικότροπος μινιμαλισμός. Είναι εν ολίγοις σαν να ξεκινούν με τα πνευστά τους από την παράδοση και να διανύουν μια διαδρομή προς την free jazz. Να στέκονται λίγο στο κατώφλι της, να ξαναγυρνάνε αλλά πλέον η παράδοση να τους περιμένει με μόνο το παράθυρο ανοιχτό. Και κάπως έτσι να στέκονται ανάμεσα και να κοιτούν με νόημα και τα δύο, χωρίς να υποκύπτουν ολοκληρωτικά σε κανένα. 7.5/10
VA – Kankyō Ongaku: Japanese Ambient, Environmental & New Age Music 1980-1990 (Light In The Attic Records): “Kankyō Ongaku” σημαίνει «περιβαλλοντική μουσική» ή πιο απλά συλλογή ιαπωνικής ambient των 80s για πρώτη φορά σε διεθνή κυκλοφορία ή όπως θα έλεγε και ο Brian Eno “Music for Japan lovers”.
…και αφού φτάσαμε ως εδώ και μπλέξαμε με τα περιβαλλοντικά, τσεκάρετε οπωσδήποτε την επανακυκλοφορία του Mother Earth’s Plantasia του Mont Garson που ξανατυπώθηκε φέτος από την Sacred Bones και που αν μη τι άλλο έχει κι ενδιαφέρουσα ιστορία.