Categories: ΒΙΒΛΙΟ

Διαβάσαμε: Βλάσσης Τρεχλής – Ανδρέας Κάλβος, το χαμένο πορτραίτο

Η ζωή και το έργο του μεγάλου ποιητή έχουν συναρπάσει πολλούς, από τον Δροσίνη και τον Παλαμά που τον ανέδειξαν ως τον Καραγάτση (“Αι Ευχαϊ’), τον Σεφέρη και τον Καρυωτάκη που τον ύμνησαν στα ποιήματά τους.

Ο Βλάσσης Τρεχλής είναι ο τρίτος συγγραφέας που ασχολείται μυθιστορηματικά με τον Κάλβο την τελευταία εικοσαετία, μετά τον Σκαράκη και την Χατζημανωλάκη. Δηλώνει το πάθος του με τον ποιητή ήδη από το βιογραφικό του σημείωμα (!), ενώ παραθέτει εκτεταμένη βιβλιογραφία περί του βίου και του έργου του στο τέλος του βιβλίου. Ο συνδυασμός του πάθους και της γνώσης του θέματός του είναι εμφανής στο πόνημά του Τρεχλή.

Η – πραγματικά μυθιστορηματική – απουσία πληροφοριών για την εξωτερική εμφάνιση του Κάλβου (δεν έχει σωθεί καμία απεικόνισή του) είναι η αφορμή για να ξεκινήσει το Χαμένο Πορτραίτο: το 1924 ο Κύπριος δικηγόρος Αντώνης Ιντιάνος καταφθάνει στο βρετανικό Λάουθ, το μέρος όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια του ο ποιητής, με σκοπό να ανακαλύψει πληροφορίες και κυρίως, ένα πορτραίτο του.

Από το σημείο αυτό, η δράση μεταφέρεται στη Φλωρεντία του 1812 και την πρώτη γνωριμία του εικοσάχρονου Κάλβου με τον Ούγο Φώσκολο. Ακολουθούν οι περιπέτειές τους στην Ελβετία και το Λονδίνο, όπου θα χωρίσουν οι δρόμοι τους. Στο Λονδίνο, ο Κάλβος – ο οποίος επιβιώνει ως επαγγελματίας δάσκαλος – θα αναδειχθεί ως δραματουργός (Δαναϊδες) και με διαλέξεις του θα κινητοποιήσει υπέρ του αγώνα των υπόδουλων λαών της Ευρώπης (Ιταλία, Ελλάδα). Παντρεύεται, αλλά χάνει γυναίκα και παιδί στη γέννα. Φεύγει κι από το Λονδίνο για το Παρίσι, την Φλωρεντία (όπου γίνεται καρμπονάρος), την Ελβετία. Γίνεται ο ποιητής της «Λύρας» και των «Λυρικών» και  αποφασίζει να γυρίσει στην Ελλάδα. Στο Ναύπλιο απογοητεύεται και φθάνει στην Κέρκυρα, όπου θα διδάξει στην Ιόνιο Ακαδημία του Γκίλφορντ.

Η παραμονή του στην Κέρκυρα καλύπτει το δεύτερο μισό του βιβλίου, υπό την μορφή αφήγησης του μαθητή του Ιάσονα Εκλεκτού. Περιγράφονται οι δολοπλοκίες εντός της Ακαδημίας, η παρακμή της μετά τον θάνατο του Γκίλφορντ, η βρετανική επικυριαρχία, οι διαμάχες για την γλώσσα. Μέσα σε όλα αυτά, ο Κάλβος ζει ως ασκητής, ένας διδάσκαλος αφιερωμένος στα βιβλία και τους μαθητές του. Μόνο όταν θα γνωρίσει την μελλοντική του σύζυγο Σαρλότ Ουάνταμς, θα βρει την αγάπη και χαρά που έλειψαν από τη μοχανική ζωή του.

Ο Τρεχλής σκιαγραφεί την εποχή και τους χαρακτήρες σημαντικών προσωπικοτήτων (Σολωμός, Φαρμακίδης, Βαμβάς, Βραιλας Αρμένης, κλπ), αλλά κυριαρχεί η αίσθηση της αγιογράφισης του Κάλβου. Τον παρουσιάζει ως μονήρη, πάνσοφο, μαυροφορεμένο Θεό ανάμεσα στους ανθρώπους. Παίρνει το μέρος του στη “διαμάχη” Κάλβου-Σολωμού (σύμφωνα με την οποία η “αυλή” του Σολωμού υποβάθμισε στην Ελλάδα το ήδη διάσημο στην Ευρώπη έργο του Κάλβου), δεν αναφέρεται σε σκοτεινά σημεία της βιογραφίας του (π.χ. πιθανολογούμενη απόπειρα αυτοκτονίας μετά από σχέση με μαθήτριά του) και δεν αγγίζει το κομβικό ερώτημα της απουσίας ποιημάτων του Κάλβου μετά το 1826.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Σταύρος Στριλιγκάς

Share
Published by
Σταύρος Στριλιγκάς