Ναυτικό Πρακτορείο-Καφενείο Πρεκας στην Αμοργό
Η θέση των Κυκλάδων μεταξύ Ευρώπης και Ασίας διαμόρφωσε καθοριστικά τη φυσική τους εξέλιξη. Οι Κυκλάδες φιλοξένησαν πολιτισμούς και μνημεία όλων των εποχών λειτουργώντας για κάθε περίοδο ως ένα σημαντικό αγκυροβόλι. Σε αυτό το λιτό και σε ορισμένες περιπτώσεις άγονο τοπίο, αναπτύχθηκε κατά την 3η χιλιετία π.Χ. ένας από τους σπουδαιότερους προϊστορικούς πολιτισμούς, ο Κυκλαδικός.
Στους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, οι Κυκλάδες γνώρισαν σημαντική άνθηση με την κατασκευή σημαντικών μνημείων. Προϊστορικοί οικισμοί, μνημεία ιστορικών χρόνων, κάστρα, οχυρά και τείχη όλων των εποχών, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες και μοναστηριακά συγκροτήματα, νεοκλασικά κτίρια, ανεμόμυλοι, κρήνες και περιστεριώνες, είναι κάποια από τα στοιχεία που καθιστούν τις Κυκλάδες μοναδικό θησαυρό στην καρδιά του Αιγαίου.
Τα νησιά των Κυκλάδων είναι ένα ζωντανό εργαστήρι βιοποικιλότητας. Φιλοξενούν ένα εντυπωσιακό εύρος βιοτόπων, μεταξύ των οποίων και προστατευόμενες φυσικές περιοχές Natura 2000. Βιότοποι που ποικίλουν από αμμώδεις παραλίες και βραχώδεις ακτές, φρυγανότοπους, έλη, λιμνοθάλασσες, ελαιώνες και αμπελώνες, μέχρι και λιβάδια Ποσειδωνίας και κοραλλιογενείς υφάλους. Εκεί θα βρούμε έναν μεγάλο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας, με πολλά από αυτά να είναι ενδημικά. Είδη που επιβίωσαν στις αντίξοες συνθήκες του τόπου, αναπτύσσοντας ιδιαίτερες προσαρμογές για να επικρατήσουν στα οικοσυστήματά τους.
Επισκοπή Σικίνου
Βιολογικές καλλιέργειες στη Σίφνο
Μελισσοκόμος στη Σίκινο
Στη σχετικά μικρή έκταση γης που καλύπτουν οι Κυκλάδες, υπάρχουν σήμερα περισσότερα από 2.000 είδη φυτών, από τα οποία τουλάχιστον 200 είναι ενδημικά, σπάνια είδη ορνιθοπανίδας, χιλιάδες θαλάσσιοι οργανισμοί (ανάμεσα στους οποίους βρίσκουμε και κάποια από τα σπανιότερα θηλαστικά της Μεσογείου).
Τα έθιμα, οι κοινωνικές τελετουργίες, οι παραδοσιακές πρακτικές και οι τέχνες των Κυκλάδων είναι πολύτιμο μέρος της ιστορίας και του πολιτισμού τους και έχουν διαμορφώσει, μέσα στον χρόνο, την ιδιαίτερη ταυτότητά τους. Η άυλη αυτή πολιτιστική κληρονομιά των Κυκλάδων περιλαμβάνει ποικίλα στοιχεία που είτε υπάρχουν διάχυτα στη ζωή του τόπου, είτε αποτελούν σημεία αναφοράς στον χρόνο και αφορμή για εορταστικές συναντήσεις, όπως αγροδιατροφικές παραδόσεις, τοπικά προϊόντα, ξεχωριστές καλλιέργειες, ιδιαίτεροι αρχιτεκτονικοί τύποι, παραδοσιακά μουσικά όργανα, κατασκευές και δεξιοτεχνίες, πανηγύρια και άλλα.
Με γνώμονα όλα αυτά, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θέλοντας να προσφέρει στον τόπο στον οποίο οφείλει την ύπαρξή του, “ταξιδεύει” έξω από τα όρια του φυσικού του χώρου, στα ίδια τα νησιά των Κυκλάδων. Το Cycladic Identity, έχει ως στόχο την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς των Κυκλάδων και τη διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη της μοναδικής τους ταυτότητας. Έχοντας λοιπόν ως προτεραιότητα τον Πολιτισμό, τη Βιοποικιλότητα και την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, η πρωτοβουλία αυτή λειτουργεί ως πλατφόρμα προσέλκυσης δωρεών και χορηγιών, με στόχο τη συγκέντρωση πόρων που θα χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση προγραμμάτων από φορείς που δραστηριοποιούνται στα νησιά ενώ παράλληλα επιδιώκει να δημιουργήσει έναν ζωντανό διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες. Με αυτόν τον τρόπο θα αναγνωρίζονται οι ανάγκες τους και θα μπορούν να υποστηρίζονται τα προγράμματα, τα οποία αποσκοπούν στη διαφύλαξη της ταυτότητας αυτής, στην ανάδειξή της και στη μεταβίβαση στις επόμενες γενιές.
Δημοτικό σχολείο Αμοργού
Παραδοσιακό πανηγύρι στη Σίφνο
Παραδοσιακή κουζίνα σε κυκλαδικό πανηγύρι
Όσοι ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στην πρωτοβουλία του μουσείου μπορούν να καταθέσουν τις προτάσεις τους, οι οποίες στη συνέχεια θα αξιολογηθούν από την Επιστημονική Επιτροπή του Cycladic Identity (Δρ. Δημήτρης Αθανασούλης, Διευθυντής Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Dr Michael Boyd, Senior Research Affiliate, Science and Technology in Archaeology and Culture Research Center, The Cyprus Institute, Δημήτρης Καραβέλλας, Γενικός Διευθυντής WWF Ελλάς και Δρ. Αγγελική Κοσμοπούλου, Αρχαιολόγος, Εκτελεστική Διευθύντρια Κοινωφελούς Ιδρύματος Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης). Η τελική επιλογή των προτάσεων θα ολοκληρώνεται με τη συμμετοχή της Συμβουλευτικής Επιτροπής της πρωτοβουλίας, από την οποία θα προέρχεται επίσης χρηματοδότηση και ένα γενικό στρατηγικό πλάνο.
«Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης δεν θα υπήρχε χωρίς τα νησιά των Κυκλάδων και τον Κυκλαδικό Πολιτισμό… Νιώθουμε την υποχρέωση να είμαστε μέρος των Κυκλάδων, να τις προστατεύσουμε, ώστε να διατηρηθεί η κυκλαδική τους ταυτότητα. Στόχος μας είναι να είμαστε κοντά στις τοπικές κοινωνίες και να ανακαλύπτουμε τις ανάγκες τους. Να είμαστε υποστηρικτές και συνεργάτες» αναφέρει η Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Σάντρα Μαρινοπούλου.
Αμοργός
Ψαράς στην Αμοργό
Στις αρχές του χρόνου, το μουσείο συνομίλησε με φορείς στους οποίους και απηύθυνε πρόσκληση για υποβολή προτάσεων χρηματοδότησης προγραμμάτων. Για την ακρίβεια, προσκάλεσε 34 φορείς που δραστηριοποιούνται στις Κυκλάδες και δέχτηκε 24 αιτήσεις προγραμμάτων που κάλυπταν γεωγραφικά 14 νησιά των Κυκλάδων. Οι αιτήσεις αξιολογήθηκαν βάσει προκαθορισμένης λίστας κριτηρίων από τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής και στις 31 Μαρτίου προκρίθηκαν 9 προγράμματα σε 8 νησιά των Κυκλάδων και ειδικότερα σε Αμοργό, Άνδρο, Δονούσα, Ίο, Κέα (2 προγράμματα), Μύκονο, Πάρο & Σίκινο.
Τα προγράμματα αυτά είναι: «Άυλη πολιτιστική κληρονομιά Αμοργός-Καταγραφή Παραδόσεων» της Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Αμοργού, «Παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης νερού στον κεντρικό ορεινό όγκο της Άνδρου: δράσεις καταγραφής, διαφύλαξης ερμηνείας & ανάδειξης» του Ερευνητικού Κέντρου Άνδρου (EKA), «Δημιουργία ιστότοπου (website) για τη φιλοξενία, συντήρηση και ανάδειξη του αρχείου προφορικής ιστορίας Δονούσας» του Πολιτιστικού Περιβαλλοντικού Συλλόγου Δονούσας ΠΟΣΕΙΔΩΝ, «Το βλέμμα της νεότητας στις Κυκλάδες» της Cinemathesis (Ίος), «Καταγραφή παραδοσιακών οργανοπαιχτών της Κέας για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη της παραδοσιακής μουσικής ως άϋλης πολιτιστικής κληρονομιάς» της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Κέας, «Ακούστε την ιστορία..» του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών (Κέα), «Εξιστορώντας και καταγράφοντας την τέχνη της ξερολιθιάς» της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης Περιβάλλοντος, Παιδείας και Ανάπτυξης Μυκόνου, «Αρχαία Λατομεία Πάρου- Ευστάθεια και επισκεψιμότητα υπογείων στοών» του φορέα ΑΜΚΕ «Πάρκο Αρχαίων Λατομείων Μαρμάρου Πάρου» και «Μονοπάτια Πολιτισμού στη Σίκινο: Δημιουργία εφαρμογής πλοήγησης και πληροφόρησης» της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.
Αγγειοπλάστης στη Σίφνο
H υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών έχει ξεκινήσει και παρακολουθείται μέσα από αναφορές και επισκέψεις για την επιβεβαίωση των εργασιών. Η επόμενη περίοδος χρηματοδότησης καλύπτει το έτος 2024 και αφορά προτάσεις που θα υποβληθούν στο πλαίσιο της δεύτερης πρόσκλησης στους φορείς τον Σεπτέμβριο και τα επιλεγμένα προγράμματα θα ανακοινωθούν στις αρχές του νέου έτους.
Πέρα όμως από την υλοποίηση των προγραμμάτων, είναι σημαντικό να συμβάλλουν και οι ντόπιοι στη διαφύλαξη της κυκλαδικής ταυτότητας και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο το Cycladic Identity έρχεται σε άμεση επαφή με τους κατοίκους του κάθε νησιού ώστε η κυκλαδική ταυτότητα να αναδειχθεί και να διατηρηθεί.