Ας ξεκινήσουμε με το όνομα. «Satonella»! Όταν μας συστήνονται, καλό είναι να ξέρουμε το ποιόν του άλλου. Ή έστω, όσο το δυνατόν περισσότερα γύρω από το όνομα του. «Chatonella», με σι έιτς, είναι ένα είδος τοξικού μικρο-φύκους που πρωτοεμφανίστηκε τη δεκαετία του ’50 στην Ιαπωνία και κάποια στιγμή επισκέφθηκε και τα δικά μας μέρη, με όπως ήταν αναμενόμενο ολέθρια αποτελέσματα. Ήταν 2009 όταν οι παραλίες στον Μαλιακό Κόλπο, στον Νομό Φθιώτιδας, γέμισαν από δεκάδες νεκρά ψάρια, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την περιοχή, κυρίως περιβαλλοντογικά και οικονομικά. Η επιστημονική κοινότητα αποφάνθηκε πως αιτία ήταν ο παραπάνω τοξικός Ιάπωνας, έκανε ό,τι έπρεπε να κάνει, και όλα έτσι έγιναν σιγά σιγά ιστορία.
Μέχρι που μια ιδέα σφήνωσε στο κεφάλι του Γιώργου Παπασταμούλου, που είδε σε αυτή την παλιά ιστορία μια δική του νεότερη. Στο σενάριο που ξεπήδησε από τις σκέψεις του με αφορμή αυτό το περιστατικό στον Μαλιακό, ένα μικρό ψάρι που επιπλέει στη θάλασσα γίνεται ο μοχλός αφήγησης μιας γιαγιάς στον εγγονό της, ενός έντονα συναισθηματικού παραμυθιού με πρωταγωνιστές έναν ψαρά (τον παππού) και μια καταστροφή (οικολογική). Όπως είναι αναμενόμενο σε αυτά τα παραμύθια, έννοιες όπως η απώλεια, η ζωή, ο θάνατος, το νοιάξιμο, η φροντίδα μπλέκονται γλυκά, ωσότου έστω πάψουν να είναι λέξεις και γίνουν εικόνες.
Και κάπου εδώ ας βάλουμε στο παιχνίδι τον ηθοποιό Κώστα Γάκη που είδε στο σενάριο αυτό την ευκαιρία να εγκαινιάσει το πέρασμα του πίσω από την κάμερα. Θα πει (και θα τον ακούσουμε προσεκτικά):
«Η ταινία, γυρισμένη εξολοκλήρου στο υπέροχο θέρετρο της Αιδηψού, λειτουργεί θεραπευτικά όπως ακριβώς λειτουργεί και ολόκληρη η πόλη εδώ και χιλιετίες για τους επισκέπτες της. Μια γιαγιά και ένας εγγονός μπροστά στη θάλασσα μιλούν με έναν αφοπλιστικά τρυφερό τρόπο για τη βαθύτατη αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη θάλασσα, για τους κοινωνικούς αγώνες που παραμένουν ζωντανοί, για τις συγκλονιστικές μνήμες και την πλατιά σοφία των απλών ανθρώπων του μόχθου.
Σε μια εποχή που η τέχνη του κινηματογράφου διαρκώς κινείται ανάμεσα στην ωμότητα, τη βία, το αδιέξοδο, το τέλμα και τη διαρκή πρόκληση για την πρόκληση, η ταινία μικρού μήκους Satonella έρχεται να στρέψει το βλέμμα του θεατή στην τρυφερότητα της μνήμης, την εμπιστοσύνη στον διάλογο μεταξύ των γενεών, σε μια ποιητική ματιά και σε μια ήσυχη ενατένιση του βίου. Παράλληλα, με μια τεχνική flash back, βλέπουμε τον απόντα της ταινίας, τον παππού, έναν ξερακιανό ψαρά του οποίου η σιωπή και το βλέμμα μας μεταφέρει εκεί που δεν φτάνουν οι λέξεις: στην οικολογική δικαιοσύνη που ακόμα αργεί πολύ, στην αναλγησία της πολιτείας για τους ψαράδες που χάνουν τη δουλειά τους, στην αδιαφορία της εξουσίας για την ευημερία των πολιτών.
Η χρήση εμβόλιμων σκηνών μαγικού ρεαλισμού, κατά τις οποίες η γιαγιά και ο παππούς συναντιούνται μπροστά στη θάλασσα ή ανάμεσα σε απλωμένα σεντόνια που μοσχοβολούν, κρατούν το όνειρο ενός πιο φωτεινού και ανθρώπινου κόσμου ζωντανό μπροστά στο φάσμα μιας απειλητικής καθημερινότητας, στην οποία η ασχήμια τείνει να γίνει μονόδρομος. Είμαι ευγνώμων σε όλη την ομάδα της ταινίας, η οποία επένδυσε σεναριακά, υποκριτικά, μονταζιακά, φωτογραφικά και μουσικά σε μια επανεφεύρεση της τρυφερότητας, καθώς και σε μια επανοικειοποίηση ενός ποιητικού σινεμά το οποίο όλοι έχουμε ανάγκη».
Η ταινία, που γυρίστηκε το καλοκαίρι του 2022 στα Λουτρά Αιδηψού, στην Βόρεια Εύβοια, θα ταξιδέψει ανέμελα σε φεστιβάλ της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ήδη η συμμετοχή της στην τελική φάση του Villammare Festival Film & Friends, στο Σαλέρνο της Ιταλίας (22 έως 29 Αυγούστου), έχει σκορπίσει ενθουσιασμό στους συντελεστές της, ομοίως και η συμμετοχή της στο φεστιβάλ της Ικαρίας, στον Άγιο Κήρυκο (23-25 Αυγούστου) και της Σκύρου (30-31 Αυγούστου).
Στη μικρού μήκους αυτή ταινία πρωταγωνιστούν η Ανθή Ανδρεοπούλου, ο Ζαν-Νοέλ Βαντέρ και ο μικρός Απόλλωνας Λεβάκος.