ΣΙΝΕΜΑ

10 κορυφαίες κινηματογραφικές στιγμές της αεικίνητης Jane Birkin

Σε ηλικία 76 ετών, η Jane Birkin κίνησε για «κάπου αλλού», έχοντας πρώτα κατακτήσει αμέτρητες καρδιές. Γνωστή για την απενοχοποιημένη και δυναμική εμφάνισή της στη μεγάλη οθόνη, η Βρετανή Birkin είχε πρωταγωνιστήσει σε επαναστατικές ταινίες που υποστήριζαν τη σεξουαλική ελευθερία και την ομορφιά της γυναικείας σεξουαλικότητας. 

Πέρα όμως από τις καλλιτεχνικές της ικανότητες και το εντυπωσιακό στυλ της, η σχέση της με τον Serge Gainsbourg λατρεύτηκε από τους θαυμαστές της, καθώς αποτέλεσε έναν ανεμοστρόβιλο πάθους και πόθου που την αναζωογόνησε μετά τον «πραγματικά άθλιο γάμο» της με τον πρώην σύζυγό της, John Barry. Ήταν μετά το διαζύγιό της που η Birkin άρχισε να μπαίνει στη βιομηχανία του θεάματος, ακολουθώντας τα βήματα της ηθοποιού μητέρας της, Judy Campbell. Με τον Gainsbourg, η Birkin βρέθηκε στην καλύτερη δημιουργική της περίοδο, έχοντας επίσης ηχογραφήσει ένα από τα πιο αναγνωρισμένα τραγούδια του, “Je T’aime… Moi Non Plus” (1967)

Βέβαια, το κομμάτι είχε γραφτεί για την Brigitte Bardot, με την οποία ο Serge διατηρούσε σχέση – κρυφά από τον σύζυγό της. Για αυτήν είχε γράψει τον στίχο “Je vais et je viens / entre tes reins” [μπαίνω και βγαίνω / μεταξύ των νεφρών σου], που στην γκενσμπουργική διάλεκτο και με βάση τη θέση των νεφρών στη γυναικεία ανατομία, σήμαινε πρωκτικό σεξ. Αφού χώρισε με την Brigitte, ζήτησε από τη Birkin -την επόμενή του σχέση- να το τραγουδήσει. Η Birkin τοu ξεκαθάρισε ότι θα το κάνει μόνο αν της πει για ποια το είχε γράψει. Όταν της το είπε, εκείνη δέχτηκε κι ας γνώριζε ότι δεν γράφτηκε για την ίδια.

Με αφορμή την είδηση του θανάτου της αιθέριας Birkin, ανατρέξαμε στις 10 καλύτερες κινηματογραφικές στιγμές της, που, μαζί με το “Je T’aime… Moi Non Plus” την ανέδειξαν σε ένα από τα πιο αξιοζήλευτα it girls του πλανήτη.

Blow-Up (Michelangelo Antonioni, 1966)

Η ταινία του θρυλικού Michelangelo Antonioni έχει περιγραφεί ως «μια υπνωτική πράξη, στην οποία ένας χαρακτήρας ξυπνά για λίγο από έναν βαθύ ύπνο βαριεστημένης αποξένωσης και μετά απομακρύνεται ξανά». Περιστρέφεται γύρω από τον Thomas, έναν φωτογράφο με έδρα το Λονδίνο που πιθανώς γίνεται μάρτυρας μιας δολοφονίας, απαθανατίζοντας στοιχεία με τον φακό του. Καταδιώκεται από μια γυναίκα που θέλει να καταστρέψει τα στοιχεία καθώς ο Thomas προσπαθεί να φτάσει στον πυρήνα αυτού του φιάσκου.

Μια πρωτοποριακή ταινία για την εποχή της, παρουσιάζει την Jane Birkin σε έναν μικρό ρόλο, ως ένα γελαστό νεαρό ξανθό μοντέλο με λαχταριστό πρόσωπο. Το ανατριχιαστικό περιεχόμενο της ταινίας καθώς και η εξερεύνηση του θέματος της ηδονοβλεψίας μέσω του φακού του Thomas, αποτέλεσε μια ρητή αποκήρυξη του Κώδικα Παραγωγής που ίσχυε από το 1934 στο Hollywood (Hays Code – Motion Picture Production Code), γεγονός που καθιστά την κυκλοφορία της διαβόητη μέχρι και σήμερα.

Wonderwall (Joe Massot, 1968)

Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από τον ιδιοσυγκρασιακό καθηγητή Oscar Collins, ο οποίος ζει μια μοναχική ζωή στο διαμέρισμά του. Ωστόσο, καθώς αρχίζει να κατασκοπεύει τους γείτονές του, ένα μοντέλο ονόματι Penny και το αγόρι της, που είναι φωτογράφος, γίνεται όλο και πιο εμμονικός μαζί τους, χάνοντας συχνά την αίσθηση του χρόνου καθώς και του εαυτού του, μέσα σε ψυχεδελικά όνειρα και απογοητεύσεις.

Η Birkin υποδύεται την Penny, το μοντέλο που αγνοεί τον ηδονοβλεψία καθηγητή ο οποίος επιμένει να την κατασκοπεύει. Η ταινία, ωστόσο, έχει επικριθεί έντονα, με ορισμένους κριτικούς να την στοχοποιούν για την «ανύπαρκτη αφήγησή της», ενώ ο συγγραφέας της ποπ κουλτούρας, Keith Phipps, την έχει χαρακτηρίσει ως «απλώς μία ευκαιρία για πειραματισμούς. Και ενώ δεν είναι όλα τα πειράματα πετυχημένα, η ταινία παραμένει ένα γοητευτικό λείψανο μιας περασμένης εποχής με εντυπωσιακά light shows, χαρακτηριστικούς ήχους από το έγχορδο σιτάρ, και υπερβολικούς συμβολισμούς».

La Piscine (Jacques Derry, 1969)

Το Los Angeles Time περιέγραψε την ταινία ως «όμορφη, εκπληκτικά σχεδιασμένη» και τέλεια ως προς «τον επιδέξιο τρόπο με τον οποίο απεικονίζει με ψυχραιμία πώς όμορφοι, κομψοί άνθρωποι, αφοσιωμένοι σε μια εκλεπτυσμένη μορφή της αγάπης, μπορούν να φανούν εντελώς ανυπεράσπιστοι απέναντι στην ξαφνική επίθεση του πάθους».

Ξεχειλίζοντας από πάθος, επιθυμία, λαχτάρα και ζήλια, είναι μια από τις πρώτες ταινίες όπου οι ηθοποιοί ηχογράφησαν χωριστά τους διαλόγους στα αγγλικά, αντί το γαλλικό φιλμ να μεταγλωττιστεί με αγγλικούς διαλόγους. Η Jane Birkin υποδύεται τη 18χρονη απογοητευμένη κόρη του πονηρού Harry που είναι αποσυνδεδεμένη από την αλλαζονική συμπεριφορά του πατέρα της. Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από τους παθιασμένους εραστές Jean-Paul και Marianne, των οποίων η σεξουαλική ονειροπόληση στη βίλα ενός φίλου διακόπτεται από την άφιξη του πρώην εραστή της Marianne, Harry. Ο Harry σκοτώνεται κατά λάθος και η σχέση των εραστών δυναμώνει.

Don Juan (Roger Vadim, 1973)

Η Jeanne, μια γυναίκα που ζει στο Παρίσι, πιστεύει ότι αποτελεί τη μετενσάρκωση του Δον Ζουάν. Αποφασίζει να ομολογήσει μια δολοφονία που έχει διαπράξει, σε έναν ιερέα, περιγράφοντας τον εαυτό της ως σεξουαλικό αρπακτικό και αράχνη. Είναι περήφανη για την καταστροφή που φέρνει η άφιξή της στις ζωές των ανδρών που την ελκύουν, και παρέχει μια λεπτομερή περιγραφή των σεξουαλικών της κατακτήσεων.

Στην ταινία, η Jane Birkin υποδύεται την Clara, ένα κορίτσι που ερωτεύεται τη σαγήνη της Jeanne, την οποία υποδύεται η Brigitte Bardot. Η Birkin είχε δηλώσει για την συμπρωταγωνίστριά της: «Δέχτηκα αμέσως να βρεθώ στο κρεβάτι με την Bardot. Είναι η πιο τέλεια γυναίκα. Δεν φταίει. Ο Θεός ξέρει. Ακόμα και τα πόδια της είναι όμορφα». Σύμφωνα με τον Guardian, η ταινία του Vadim: «όπως πολλές από τις ταινίες του, έχει μερικές όμορφες φωτογραφίες και κομψό μοντάζ. Ανίκανος να δημιουργήσει μια ψευδαίσθηση, ο Vadim είναι εξαιρετικά ικανός στο να δημιουργεί μια ψευδαίσθηση δημιουργικότητας».

Seven Deaths in the Cat’s Eye (Antonio Margheriti, 1973)

Σε αυτή την ταινία τρόμου, η πλοκή μυρίζει γοτθική φαντασία καθώς περιλαμβάνει φρικιαστικές δολοφονίες, κατάρες, στοιχειωμένα μπουντρούμια κάστρων και μια θανατηφόρα τζίντζερ γάτα. Στοιχειωμένη από την τρομακτική κατάρα της δολοφονικής γάτας, η Corringa και η οικογένειά της προσπαθούν να επιβιώσουν από έναν μυστηριώδη δολοφόνο που δεν συγκρατείται όταν σκοτώνει τα θύματά του.

Η Jane Birkin υποδύεται τη νεαρή κληρονόμο Corringa που μένει σαστισμένη από τα γεγονότα γύρω της. Προϊόν της Ιταλικής Χρυσής Εποχής του τρόμου, η ταινία είναι επιτυχημένη στην απεικόνιση των γοτθικών και τρομακτικών στοιχείων που περιέχουν αίμα και πόθο κατάλληλων ποσοτήτων, παρέχοντας ταυτόχρονα την ιδανική σύγκρουση μεταξύ δεισιδαιμονικών πεποιθήσεων και επιστημονικού ορθολογισμού.

Je t’aime moi non plus (Serge Gainsbourg, 1976)

Πρωταγωνιστές της iconic πλέον γαλλικής ταινίας, είναι δύο ομοφυλόφιλοι οδηγοί φορτηγών που φτάνουν σε ένα απομακρυσμένο κατάστημα φορτηγών. Ο Krassy, ένας εκ των δύο οδηών, έλκεται από τη νεανική όψη του αγοροκόριτσου, Johnny, το οποίο συναντά εκεί, γεγονός που υποκινεί τη ζήλια του συντρόφου του, Padovan. Αυτό το περίπλοκο ερωτικό τρίγωνο καταλήγει τελικά σε μια πικρή ερωτική απογοήτευση και σε μερικές σοκαριστικές αποκαλύψεις.

Παθιασμένη και θορυβώδης, αυτή η πολύπλοκη και καυστική ιστορία αγάπης του Serge Gainsbourg, αντανακλά τα επαναλαμβανόμενα συμβολικά θέματα του ανεμπόδιστου ερωτισμού και του έντονου πάθους που μοιάζει με θάνατο στα έργα του. Με πρωταγωνίστρια τη σύντροφό του εκείνη την εποχή, η Jane Birkin, ως το αγοροκόριτσο Johnny αποδέχεται τα βίτσια του Krassy, συμπεριλαμβανομένου του επώδυνου πρωκτικού παιχνιδιού. Είναι μοναχική και λαχταρά την αγάπη, αλλά τελικά μένει μόνη της προσπαθώντας να επουλώσει την πληγωμένη καρδιά της.

Death on the Nile (John Guillermin, 1978)

Βασισμένη στο μυθιστόρημα της Agatha Christie με τον διάσημο Βέλγο ντετέκτιβ, Ηρακλή Πουαρό, η ιστορία είναι η συνέχεια του Murder on The Orient Express. Διαδραματίζεται σε μια πολυτελή κρουαζιέρα όπου η Linnet Ridgeway, μια πλούσια κληρονόμος, βρίσκεται νεκρή. Καθώς ο Πουαρό και ο συνεργάτης του, Colonel Race, εμβαθύνουν στη διερεύνηση ενός θανάτου, οι ύποπτοι αρχίζουν να δολοφονούνται, γεγονός που μεγεθύνει το μυστήριο.

Η Jane Birkin υποδύεται την υπηρέτρια και ερωμένη της δολοφονημένης κληρονόμου Louise Bourget, η οποία αρχικά πιστεύεται ότι είχε κίνητρο να διαπράξει τον φόνο, λόγω ορισμένων διαφωνιών με την αείμνηστη ερωμένη της. Ωστόσο, η ίδια σύντομα πεθαίνει με ένα σημείωμα σφιγμένο στο χέρι της. Μέσα στις απίστευτες ερμηνείες της ταινίας, η Birkin καταφέρνει να εδραιώσει τη θέση της ως «η πονηρή Louise».

Evil Under the Sun (Guy Hamilton, 1982)

Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Agatha Cristie, η ταινία βλέπει τον σοφό Βέλγο ντετέκτιβ, Ηρακλή Πουαρό, να ερευνά μια δολοφονία σε ένα νησί όπου συχνάζουν πλούσιοι και αριστοκράτες. Ωστόσο, όταν ξεκινά η έρευνα, σχεδόν όλοι έχουν ένα πειστικό άλλοθι, και είναι στη διαίσθηση του Πουαρό να αποφασίσει ποιανού τα χέρια είναι βαμμένα με αίμα.

Η Jane Birkin, η οποία έχει μακρά παράδοση στην ερμηνεία χαρακτήρων σε διασκευές της Agatha Cristie, υποδύεται την φαινομενικά πράη και ταπεινή σύζυγο του πρωταγωνιστή Patrick Redfern, Christine. Ωστόσο, τα άγρια κίνητρά της αποκαλύπτονται σύντομα, καθώς αποδεικνύεται ότι είχε ισάξιο μερίδιο στη δολοφονία με τον σύζυγό της. Πονηρή και ικανή, η Christine καταφέρνει με τις πράξεις της να μπερδέψει ακόμα και τους σοφότερους ντετέκτιβ όλων των εποχών.

La belle noiseuse (Jacques Rivette, 1991)

Η ταινία περιστρέφεται γύρω από έναν ηλικιωμένο ζωγράφο, ονόματι Frenhofer, του οποίου η επίσης ηλικιωμένη σύζυγος Elizabeth, παύει να είναι η μούσα του. Γνωρίζοντας την ελκυστική Marianne, ο ζωγράφος αποφασίζει να γίνει η νέα του μούσα, κάτι που όχι μόνο επιδεινώνει τη σχέση του με τη σύζυγό του, αλλά κάνει επίσης τη Marianne να επαναξιολογήσει τις επιλογές της ζωής της και τη σχέση της με τον υποστηρικτικό Nicolas.

Η Jane Birkin υποδύεται τη σύζυγο και πρώην μούσα του Frenhofer. Από τη μία, η αναζωπύρωση των καλλιτεχνικών ικανοτήτων του Frenhofer την ικανοποιεί. Ωστόσο, όταν ο ίδιος αποφασίζει να ολοκληρώσει ένα ημιτελές πορτρέτο της αντλώντας έμπνευση που προέρχεται από το γυμνό σώμα της Marianne, εκείνη δικαίως πληγώνεται. Αν και η Elizabeth έχει παροτρύνει τη Marianne να υπηρετήσει ως μοντέλο του Frenhofer και ενώ προσπαθεί να αποδεχτεί ότι εκείνος εμπνέεται από το σώμα της, την προειδοποιεί να μην τον αφήσει ποτέ να ζωγραφίσει το πρόσωπό της. 

A Soldier’s Daughter Never Cries (James Ivory, 1998)

Συναισθηματικά καυστική, η πλοκή της ταινίας βασίζεται στη φανταστική αφήγηση της ζωής του συγγραφέα James Jones, όπως την αποτυπώνει το μυθιστόρημα της Kaylie Jones. Η ταινία ακολουθεί τον Billy William, έναν βετεράνο πολέμου και επιτυχημένο μυθιστοριογράφο, και την οικογένειά του που αποτελείται από τη σύζυγό του Marcella, την κόρη του Channe και τον γιο του Billy, να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις μεταβαλλόμενες συνθήκες και την πίεση του να γίνουν αποδεκτοί από την κοινωνία, ενώ ασχολούνται με προσωπικούς και δια- προσωπικούς δαίμονες. Πρόκειται για μία ζοφερή αναπαράσταση των αγωνιών που συνοδεύουν την επιστροφή στο σπίτι, και την ανάμνηση των παράξενων παιδικών βιωμάτων που σχετίζονται με την παρουσία εκκεντρικών φίλων των γονένων και επισκεπτών. Η Jane Birkin υποδύεται την Mrs. Fortescue, μητέρα μιας ανύπαντρης, ιδιότροπης Βρετανίδας μητέρας.

Όπως είπε ο κριτικός κινηματογράφου, James Berardinelli για την ταινία, «Όχι μόνο με συγκίνησαν οι χαρακτήρες και με συνεπήρε η ιστορία τους κατά τη διάρκεια των 120 λεπτών που βρίσκονταν στην οθόνη, αλλά θα μπορούσα εύκολα να είχα περάσει άλλες δύο ώρες μαζί τους». Η αφήγηση του σκηνοθέτη James Ivory είναι οικεία και προσωπική, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη για μια στενή και ειλικρινή οικογενειακή σχέση.

Λουίζα Σολομών-Πάντα